200 χρόνια σήμερα από τη δολοφονία του Οδυσσέα Ανδρούτσου (5.6.1825)

Του Κυριάκου Δ. Σκιαθᾶ, εκπαιδευτικού αναλυτή – συγγραφέα

Η κυβέρνηση Κουντουριώτη – Κωλέττη προσπάθησε επανειλειμμένως να δολοφονήσει τον Ανδρούτσο (περιπτώσεις: Νικηταρά, Βισβίζη, Τριανταφυλλίνα, Νούτσου – Παλάσκα…) αλλά δεν τα κατάφερε....

Το σχέδιό της βρήκε εφαρμογή στο πρόσωπο του «φιλάργυρου» αγωνιστή Ιωάννη Γκούρα. Εκμεταλλευόμενη το ελάττωμά του αυτό κατάφερε να τον εξαγοράσει με πολλές χιλιάδες γρόσια για να συλλάβει τον προστάτη και ευεργέτη του, τον Οδυσσέα.

Ο Μακρυγιάννης αποκαλύπτει στα απομνημονεύματά του τα προηγούμενα της δολοφονίας, αναφέροντας τι του είπε ο Γκούρας, κάπου στην Αγόριανη, μετά το τέλος του Νούτσου και του Παλάσκα: «Η Διοίκηση, θέλει να με κάμει χιλίαρχον και αρχηγόν της Λιβαδειάς εις το ποδάρι του Δυσσέα, φτάνει να σκοτώσω τον Δυσσέα... » Αναφέρει αργότερα ο Μακρυγιάννης, μετά τη φυλάκιση του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη και των συντρόφων του στην Ύδρα ότι «… γιόμωσε τον Γκούρα ο Κωλέττης λίρες του γιόμωσε το δισάκι από αυτές κι’ από τα λάφυρα του Νοταρά, του Σισίνη και αλλουνών… Ήρθε τούτες τις ημέρες εδώ ο Γκούρας, γιόμωσε το δισάκι του λίρες επικύρωσε και εις την κυβέρνηση άλλες οκτακόσιες χιλιάδες γρόσια, ότι κάνει να λάβει από την κυβέρνηση ακόμα, κι αχώρια μουκατάδες Αθήνας, Φήβας, Λιβαδειάς... Πήγανε εναντίον του δυστυχή Δυσσέα. Ακούγοντας ότι έρχεται ανατίον του ο δικός του ο Γκούρας το παιδί όπου αυτός τον δόξασε, μπιστεύτηκε και βήκε να παραδοθή εις το παιδί του».

Ο Γκούρας τον πήγε στην Αθήνα και τον έκλεισε στον βενετσιάνικο πύργο της Ακρόπολης, τον Γουλά και έβαλε τον Γιάννη Μαμούρη, τον Μήτρο Τριανταφυλλίνα, τον Παπακώστα Τζαμάλα και κάποιον Σαλωνίτη στρατιώτη, Μπαλαούλα ονομαζόμενο, να τον δολοφονήσουν κατόπιν εντολής του Κωλέττη. Σύμφωνα με τον Σουρμελή, μαζί τους ήταν και ένας στρατιωτικός ιερέας, που μισούσε από παλιά τον Οδυσσέα.  Η έχθρα του Κωλέττη προς τον Ανδρούτσο κρατούσε από τα χρόνια που ο Οδυσσέας βρισκόταν στην Αυλή του Αλή πασά και ο Κωλέττης υπηρετούσε ως γιατρός της οικογένειας και ήταν φίλος του Μουχτάρ, γιου του πασά.

Οι «πληρωμένοι» φονιάδες τον βασάνισαν για να αποκαλύψει που είχε κρυμμένους τους θησαυρούς του. Σύμφωνα με τη μαρτυρία του Λιβαδίτη αγωνιστή Κώστα Καλλατζή (αθηναϊκή εφημερίδα Καιροί, 25 Δεκεμβρίου 1898), του φρουρού του πύργου, εκείνη τη νύχτα διατάχτηκε από τον Μαμούρη να φύγει από τη θέση του, για να τον αντικαταστήσει ο Μπαλαούλας. Ο Καλλατζής έκανε πως υπάκουσε, αλλά ευτυχώς για την αλήθεια της ιστορίας, γύρισε κρυφά στο σημείο που φύλαγε. Ο πολέμαρχος, αν και αλυσοδεμένος, πριν αφήσει την τελευταία του πνοή πάλεψε με τους δολοφόνους του. Λέγεται ότι έκοψε με τα δόντια του τα δύο δάκτυλα του ενός από αυτούς. Τον βασάνισαν άγρια. Ένα χτύπημα από κουμπούρα του έκοψε κυκλικά τα χείλη και του έσπασε τα δόντια. Το λιοντάρι της Ρούμελης θανατώθηκε με το συνηθισμένο βασανιστήριο τα χρόνια της Τουρκοκρατίας, το «στρίψιμο», δηλαδή τη σύνθλιψη των όρχεων… Οι δολοφόνοι ολοκλήρωσαν το «έργο τους» γκρεμίζοντας τον νεκρό Οδυσσέα από τον πύργο, κατασκευάζοντας μυθεύματα ότι δήθεν έπεσε στην προσπάθειά του να δραπετεύσει ο κατακρεουργημένος αγωνιστής.

Ο Αντώνης Γεωργαντάς γραμματικός τότε του Γκούρα (πριν ήταν του Ανδρούτσου), μας περιέσωσε τη συνθηματική επιστολή που έγραψε ο Γκούρας (σπάνια έγραφε καθώς ήξερε λιγοστά γράμματα) και έστειλε από το Ναύπλιο στον Μαμούρη στην Αθήνα: «Άμα λάβης την παρούσαν να φροντίσης να πωλήσης το λάδι. Διότι αν μείνει απούλητον η τιμή θα ελαττωθή μεγάλως και θα χαθή». Ο Οδυσσέας Ανδρούτσος δολοφονήθηκε τη νύκτα 4 προς 5 Ιουνίου 1825, «μία νύκτα πολύ σκοτεινή, δεν έβλεπες το δάκτυλο σαν έπεφτε ψιλή – ψιλή βροχή», σύμφωνα με τον αυτόπτη μάρτυρα Καλλατζή.

Τι απέγιναν οι ηθικοί αυτουργοί και οι πρωταγωνιστές της δολοφονίας; Ο Ιωάννης Κωλέττης, πατέρας του κομματικού ρουσφετιού, έτυχε ένδοξης πολιτικής καριέρας. Υπήρξε ο πρώτος συνταγματικός πρωθυπουργός της Ελλάδας (1844-47) και πέθανε με φρικτούς πόνους από νεφρικό νόσημα. Ο Ιωάννης Γκούρας δεκαπέντε μήνες αργότερα στις 30 Σεπτεμβρίου 1826, σκοτώθηκε σε ηλικία μόλις τριάντα πέντε χρόνων από τουρκικό βόλι στον κρόταφο (ίσως το βόλι της Νέμεσης), πολεμώντας πάνω στην Ακρόπολη. Οι φυσικοί δολοφόνοι του Ανδρούτσου είχαν λαμπρή στρατιωτική καριέρα. Ειδικότερα, ο Μαμούρης (ξάδερφος του Γκούρα, γι’ αυτό έμεινε γνωστός στην ιστορία του 1821 και ως «Γιάννης του Γκούρα») έφτασε στον βαθμό του υποστράτηγου, ενώ διετέλεσε ακόμα και υπασπιστής του βασιλιά Όθωνα. Ο Παπακώστας Τζαμάλας έγινε αντισυνταγματάρχης και εκλέχτηκε βουλευτής. Ο Μήτρος Τριανταφυλλίνας διακρίθηκε και αυτός στον στρατό.

Έτσι, έχουν τα στερνά του Ρουμελιώτη σταυραητού. Τα λόγια της μάνας του, της καπετάνισσας Ακριβής Τσαρλαμπά, που της αποδίδει το δημοτικό τραγούδι, δείχνουν το «λάθος» του γιου της και τους δολοφόνους του:

«Δεν στόπα ’γω Δυσσέα μου, δεν στόπα ’γω παιδί μου,

με τη Βουλή μην πιάνεσαι, με τους καλαμαράδες.

Κάνουν το Γκούρα κεχαγιά και το Νικόλα [Κωλέττη] πρώτο».

 

Πηγή: thebest.gr