Πέμπτη 20 Ιουλίου 2023

20 Ιουλίου 1821 Η μάχη στο Μάνεσι Ελάτειας

                                                    …Η νίκη του Αγοριανίτη Κομνά Τράκα

Γράφει ο Ηλίας Χρ. Θάνος*      

  Όλο τον Ιούνιο του 1821 έχουμε μικροσυμπλοκές σε ολόκληρη της περιοχή της Φθιωτιδοβοιωτίας...

Τετάρτη 19 Ιουλίου 2023

Από το χωράφι στ’ αλώνι…!

                 Λαογραφική Καταγραφή Ηλίας Τουτούνης

Μια από τα πιο κοπιαστικές καλοκαιρινές εργασίες της υπαίθρου, μέχρι την δεκαετία του 1980 μετά τον θέρο, ήταν και η μεταφορά των δεματιών ή λιμαριών των θερισμένων γεννημάτων από το χωράφι στο αλώνι....

Δευτέρα 10 Ιουλίου 2023

Η Τουρκία των Ρωμιών…

   ...Χάρτης αποκάλυψη! Δείχνει την ελληνικότητα της Τουρκίας

Τα περισσότερα τοπωνύμια στη γειτονική χώρα είναι ελληνικά ή “ρωμέικα”, όπως τα χαρακτηρίζει αντιφρονούντας διανοούμενος...

Σάββατο 8 Ιουλίου 2023

Οι απλές χαρές του καλοκαιριού…


      Βλογημένος ο άνθρωπος που μπορεί, τώρα το καλοκαίρι, να ξεμακρύνει για λίγο από την ταραχή της πολιτείας. Αν του αρέσει η θά­λασσα, ας πάει σε κανένα νησί, που δεν είναι ακόμα χαλασμένοι οι νησιώτες, ή σε κανένα ψαραδοχώρι...

Πέμπτη 6 Ιουλίου 2023

Τρίτη 4 Ιουλίου 2023

ΔΕΛΦΙΚΟΙ ΔΙΑΓΟΓΟΙ 2023 «ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ & ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ»

 

Την περίπλοκη σχέση τεχνολογίας και δημοκρατίας συζήτησαν διακεκριμένοι στοχαστές, επιστήμονες παγκόσμιας εμβέλειας και διάσημοι φιλόσοφοι στο Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών…

Δευτέρα 3 Ιουλίου 2023

Η "ΕΣΤΙΑ ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ" γιόρτασε τα 30ά της γενέθλια στις 10 Ιουνίου


ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

        Στις 10 Ιουνίου, η ΕΣΤΙΑ ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ, η μόνη κοινότητα συμπερίληψης στην Ελλάδα, όπου ενήλικες με νοητικές-αναπτυξιακές αναπηρίες και οι φροντιστές τους ζουν, δημιουργούν και διασκεδάζουν μαζί, γιόρτασε τα 30 της χρόνια στο Γαλαξίδι....

Ο μήνας Ιούλιος … (Λαογραφία, λογοτεχνία, μουσική, ζωγραφική, θρησκεία) Μέρος 3ο

 

Ο ΙΟΥΛΙΟΣ ΣΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ & ΤΗ ΜΟΥΣΙΚΗ...

Κυριακή 2 Ιουλίου 2023

Ο μήνας Ιούλιος … (Λαογραφία, λογοτεχνία, μουσική, ζωγραφική, θρησκεία) Μέρος 2ο

Το Καλαντάρι του Ιουλίου από το Très Riches Heures du Duc de Berry


ΕΘΙΜΑ-ΠΡΟΛΗΨΕΙΣ:

Του ΑΛΩΝΙΣΜΟΥ: Όσο διαρκεί ο αλωνισμός, «δεν κάνει να αλωνίζει ολοένα ο ίδιος αλωνιστής. Εναλλάσσεται με τη γυναίκα του και το παιδί, ενώ αυτός ξεκουράζεται στ' αμπλήκι, ένα δέντρο που υπάρχει φυτεμένο κοντά στο αλώνι γι' αυτό το σκοπό...

Οι ξένοι που τύχαινε να περάσουν, έπρεπε να ευχηθούν μόνο: «Ώρα καλή, χίλια μόδια», ή «Χίλια μόδια, και το αγώι χώρια», κι ο αλωνιστής απαντούσε: «Να 'σαι καλά, Φχαριστούμε». 

Μόλις μάζευαν το λειώμα ή μάλαμα (καθαρό σιτάρι) σ' ένα σωρό, νίβονταν όλοι, και ράντιζαν και το σωρό.

«Δεν έκανε να έρθει η γυναίκα με ρόκα, γνέθοντας, στ' αλώνι», γιατί «ήταν ξωτικιά και έδιωχνε τον άνεμο, και δεν μπορούσαν να ανεμίσουν, να λιχνίσουν. 

Την τελευταία ημέρα και αφού απολούσαν τα βόδια, πρόσεχαν που θα ξυθεί, το μεγαλύτερο στα χρόνια βόδι. Εάν ξυνόταν στο κεφάλι, ο χειμώνας θα ήταν «πρώιμος», στη μέση «βαρυχειμωνιά στο μέσο του χειμώνα» και αν στην ουρά, ο χειμώνας θα ήταν «όψιμος».

Με το νέο αλεύρι έφτιαχναν πρώτα μια λειτουργιά, για να την ευλογήσει ο παπάς. Κι απ' το πρώτο ζυμάρι, παρασκεύαζαν ένα ιδιαίτερο κομμάτι, το «κλικούδ'», και το άφηναν στη βρύση του χωριού. Εκείνη που πρώτη θα πήγαινε να πάρει νερό και έβρισκε το καινούριο ψωμί, έπρεπε να το μοιράσει στις γυναίκες που θα τύχαινε να πάνε κι αυτές για νερό. 

ΚΟΥΡΜΠΑΝΙΑ (συνεστιάσεις & δημοτελείς θυσίες)-ΕΘΙΜΙΚΕΣ ΦΩΤΙΕΣ (20/7). Προς τιμή του Προφήτη Ηλία, με κύρια επιδίωξη τις ευμενείς καιρικές συνθήκες, για τη γεωργία & την κτηνοτροφία στη διάρκεια του χρόνου. 

ΠΑΝΗΓΥΡΙΑ: Ο Ιούλιος έχει τα περισσότερα από τα πανηγύρια των χωριών. Πέρα από τις καθεαυτό δικές του γιορτές-πανηγύρια (των Αγ. Αναργύρων, της Αγ. Κυριακής, του Προφήτη Ηλία, της Αγ. Παρασκευής & του Αγ. Παντελεήμονα), έχει και πολλές γιορτές-πανηγύρια του χειμώνα, που έχουν μεταφερθεί προκειμένου να επιτρέψει η καλοκαιρία τη διεξαγωγή τους & βέβαια τη μεγαλύτερη προσέλευση κόσμου.

ΤΟ «ΠΑΝΗΓΥΡΙ ΤΟΥ ΤΑΥΡΟΥ» (Αγ. Παρασκευή Λέσβου). Γίνεται προς τιμή του Αγ. Χαραλάμπους. Πρόκειται για μια ταυροθυσία. Αποτελεί μια γιορτή που διαρκεί 3 ημέρες. Για πρακτικούς λόγους, επειδή δεν είναι εύκολη η μετάβαση στο ξωκλήσι του αγίου την ημέρα της γιορτής του (10/2), το πανηγύρι γινόταν αρχικά την πασχαλινή περίοδο («πριν φύγει το Χριστός Ανέστη»), ή τέλη της ανοιξιάτικης περιόδου, στη συνέχεια μεταφέρθηκε τους καλοκαιρινούς μήνες, Ιούνιο ή Ιούλιο. Καθοριστικό ρόλο έπαιζε η άφιξη κάθε χρόνο των ξενιτεμένων Αγιοπαρασκευιωτών, κυρίως από την Αυστραλία, αφού συνήθως ένας απ’ αυτούς έκανε την καθόλου ευκαταφρόνητη χορηγία για την αγορά του ταύρου, εκτελώντας έτσι κάποιο τάμα του.

Το πρωί της Παρασκευής οδηγούν τον ταύρο, που πρέπει να είναι εκλεκτός (3ετής, ανευνούχιστος & να μην έχει μπει σε ζυγό) μπροστά στο σπίτι του χορηγού. Εκεί υπό τους ήχους μουσικής στολίζουν τον ταύρο. Του κρεμούν στο λαιμό άνθη & στεφάνι και βάφουν τα κέρατά του με χρυσόσκονη. Μικρή επιγραφή στο μέτωπό του δείχνει το όνομα του δωρητή. Στη συνέχεια με μουσική, με λάβαρα, με σημαία & με την εικόνα του αγίου μπροστά, αρχίζει η περιφορά του ταύρου σε όλο το χωριό. Το απόγευμα της ίδιας μέρας το ζώο μεταφέρεται στην τοποθεσία «Ταύρος», ορεινή & δυσπρόσιτη, 15 χμ Α. της Αγ. Παρασκευής, όπου βρίσκεται και το ξωκλήσι του αγίου.

Από το πρωί του Σαββάτου αρχίζει η ομαδική μετάβαση των πανηγυριστών στον «Ταύρο», απ’ όλο το νησί. Το σούρουπο φέρνουν τον ταύρο, πάλι με μουσική, μπροστά στο εκκλησάκι και ο ιερέας τον ευλογεί με ειδική ευχή. Τον οδηγούν έπειτα στον τόπο της θυσίας. Εκεί, κατά την πίστη που επικρατεί, το ζώο γονατίζει με τη θέλησή του για να θυσιαστεί. Παράλληλα σφάζονται κι άλλα μικρότερα ζώα, με την ευλογία του παπά πάντα, τάματα κι αυτά των πιστών.

Την ευλογία του δέχονται κι οι έφιπποι πανηγυριστές, θεωρείται μάλιστα ότι το πανηγύρι αποβλέπει ιδιαίτερα στην προστασία των φοράδων.

Από το κρέας του ταύρου και με ειδικά κατεργασμένο σιτάρι παρασκευάζεται το λεγόμενο “κεσκέτσι”, που το πρωί της Κυριακής διανέμεται στους πιστούς, για «να πάρουν όλοι τη δύναμη που είχε ο ταύρος». 

Η όλη θυσία-γιορτή τελειώνει το απόγευμα της Κυριακής με ιππικούς αγώνες. Ακολουθεί γλέντι όλων των πανηγυριστών στην πλατεία του χωριού.


Wheat Fields - Van Gogh

Όσο κι αν φαίνεται παράξενο, τις πρώτες ημέρες του Ιουλίου (γύρω στις 3 του μήνα) η Γη μας βρίσκεται στο πιο απομακρυσμένο σημείο της ετήσιας τροχιάς της, στο αφήλιο της δηλαδή, γεγονός που δεν πρέπει να ξενίζει κανέναν αφού η απόστασή μας από τον Ήλιο δεν σχετίζεται με τις θερμοκρασίες που επικρατούν πάνω στη Γη. Αυτό, όπως είναι γνωστό, οφείλεται αποκλειστικά και μόνο στην κλίση του άξονα της Γης κι όχι από του αν βρισκόμαστε στο αφήλιο ή στο περιήλιο της γήινης τροχιάς. Έτσι στη διάρκεια του Καλοκαιριού ο Ήλιος ευνοεί το βόρειο ημισφαίριο, οι ακτίνες του πέφτουν πάνω μας περισσότερο κάθετα και ενώ εμείς έχουμε Καλοκαίρι, στο νότιο ημισφαίριο έχουν Χειμώνα. 

Παροιμίες για το μήνα Ιούλιο   

«Ο Αηλιάς κόβει σταφύλια και η Αγία Μαρίνα σύκα».

«Αλωνάρη με τα αλώνια και με τα χρυσά πεπόνια».

«Τζίτζιρας ελάλησε, άσπρη ρόγα γυάλισε».

«Τον Ιούλη κι οι γριές κάνουνε ξετσιπωσιές».

«Από τ' Αι-Λιος ο καιρός γυρίζει αλλιώς».

«Γαμπρός αλωναριάτικος, κακό χειμώνα βγάνει».

«Έτσι το ‘χει το λινάρι να ανθεί τον Αλωνάρη».

«Η καλή αμυγδαλιά ανθίζει το Γενάρη και βαστάει τ' αμύγδαλα όλο τον Αλωνάρη».

«Κάλλιο λόγια στο χωράφι , παρά ντράβαλα (φασαρίες) στ' αλώνι».

«Κάτσε κότα το Γενάρη και παπί τον Αλωνάρη».

«Κότα πίτα το Γενάρη, κόκορα τον Αλωνάρη».

«Κότα, χήνα το Γενάρη και παπί τον Αλωνάρη».

«Μικρό-μικρό τ' αλώνι μου, και να ‘ναι μοναχικό μου».

«Ο άη-Λιας κόβει σταφύλια και η αγία Μαρίνα σύκα».

«Ο Θεριστής θερίζει, ο Αλωνάρης αλωνίζει κι ο Αύγουστος ξεχωριζει».

«Όρνιθα το Γενάρη, κέφαλος τον Αλωνάρη».

«Που μουχτάει τον Χειμώνα‚ χαίρεται τον Αλωνάρη».

«Πρωτόλη (Ιούνιε), Δευτερόλη(Ιούλιε) μου, φτωχολογιάς ελπίδα».

«Στο κακορίζικο χωριό τον Αλωνάρη βρέχει».

«Τ' Αλωναριού τα κάματα (δυνατή ζέστη), τ' Αυγούστου τα λιοβόρια» (ζεστός δυνατός ανατολικός άνεμος).

«Της αγιά Μαρίνας ρώγα και του άη -Λιός σταφύλι». (δηλαδή το σταφύλι ωριμάζει αργότερα από τη σταφίδα)

«Της Αγιάς Μαρίνας ρούγα και του Αϊ Λια σταφύλι και του Αγιού Παντελεήμονα γιομάτο το κοφίνι».

«Το τραγούδι του Θεριστή, η χαρά του Αλωνιστή».

«Τον Αλωνάρη δούλευε καλό χειμώνα να έχεις».

«Τον Αλωνάρη έβρεχε στον ποτισμένο τόπο».

«Χιόνισε μέσα στο Γενάρη, να οι χαρές του Αλωνάρη».

 

ΕΟΡΤΕΣ 

 Άγιοι Κοσμάς και Δαμιανός οι Ανάργυροι 1 Ιουλίου 


πολυτκιον  -χος πλδ’.
γιοι νάργυροι κα θαυματουργοίπισκέψασθε τς σθενείας μνδωρεν λάβετεδωρεν δότε μν.

 πολυτκιον χος δ’. Ταχύ προκατάλαβε.
ς θεοι θεράποντεςκα ατρες βροτννάργυρον βλύζετετν θεραπείαν μίννάργυροι νδοξοιθεν τος προσιόνταςτ σεπτ μν σκέπηρύσασθε νοσημάτωνκα παθν νιάτωνΚοσμ κα ΔαμιανέΡώμης βλαστήματα.

Κοντκιον χος β’.
Ο
 τν χάριν λαβόντες τν αμάτωνφαπλοτε τν ῥῶσιν τος ν νάγκαιςατρο θαυματουργο νδοξοι· λλ τ μν πισκέψεικα τν πολεμίων τ θράση καταβάλλετετν κόσμον ώμενοι ν τος θαύμασι.



Αγία Μαρίνα 17 Ιουλίου 

πολυτκιον

νδρείαν κα φρόνησινσ κεκτημένη σεμνήνδρείως κατεπάτησας φιν ρχέκακονΜαρίνα πανεύφημεσχυνας λυμβρίου τς πικρς τιμωρίαςεφρανας σωμάτων τς χορείας θλοσα, δι παύστως πρέσβευε Χριστες τ σωθήναι μς.

 πολυτκιον
 μνάς σου ησοκράζει μεγάλη τ φωνΣ Νυμφίε μου ποθκα σ ζητοσα θλκα συσταυρομαι κα συνθάπτομαι τ βαπτισμ σου· κα πάσχω δι σς βασιλεύσω σν σοίκα θνήσκω πρ σονα κα ζήσω ν σοί· λλ ς θυσίαν μωμον προσδέχου τν μετ πόθου τυθεσάν σοιΑτς πρεσβείαιςς λεήμωνσσον τς ψυχς μν.

Κοντκιον χος γ’ Παρθένος σήμερον.
Παρθενίας κάλλεσι, πεποικιλμένη παρθένε, 
κηράτοις στέμμασινστεφανώθης Mαρίνα, αμασιτο μαρτυρίου δε φοινιχθεσαθαύμασι καταλαμπρύνθης τν αμάτωνκα τς νίκης τ βραβεαδέξω Μάρτυς χειρ το Κτίστου σου.

Προφήτης Ηλίας 20 Ιουλίου  

πολυτκιον (Κατέβασμα)- χος δ’Ταχύ προκατάλαβε.
 νσαρκος γγελοςτν Προφητν  κρηπίς δεύτερος Πρόδρομοςτς παρουσίας Χριστολίας  νδοξοςνωθεν καταπέμψαςλισαί τν χάριννόσους ποδιώκεικα λεπρος καθαρίζειδι κα τος τιμσιν ατόνβρύει άματα.

Κοντκιον χος β’. Ατόμελον.
Προφ
τα κα προόπτα τν μεγαλουργιν το Θεολία μεγαλώνυμε τ φθέγματί σου στήσας τ δατόῤῥυτα νέφηπρέσβευε πρ μνπρς τν μόνον φιλάνθρωπον.

Μεγαλυνριον
Δεύτε τον πυρίπνουν και ζηλωτήν, τον διά τεθρίππου, αρπαγέντα από της γής, της του Xριστού δευτέρας, Πρόδρομον παρουσίας, Hλίαν τον Θεσβίτην, ύμνοις τιμήσωμεν.


Αγία Παρασκευή 26 Ιουλίου 

πολυτκιον (Κατέβασμα) χος α’.
Τ
ν σπουδήν σου τ κλήσει κατάλληλονργασαμένη φερώνυμετν μώνυμόν σου πίστιν ες κατοικίαν κεκλήρωσαιΠαρασκευ θλοφόρε· θεν προχέεις άματακα πρεσβεύεις πρ τν ψυχν μν.

Κοντ
κιονχος δ’πεφάνης σήμερον.
Τ
ν ναόν σου πάνσεμνες ατρεον ψυχικν εράμενοιν τούτ πάντες ο πιστοίμεγαλοφώνως τιμμέν σεσιομάρτυς Παρασκευ οίδιμε.

Αγιος Παντελεήμων 27  Ιουλίου 

πολυτκιον (Κατέβασμα) χος γ’.
θλοφόρε γιεκα αματικ Παντελεμονπρέσβευε τ λεήμονι Θενα πταισμάτων φεσινπαράσχ τας ψυχας μν.

Κοντκιον χος πλα’.
Μιμητ
ς πάρχων το λεήμονοςκα αμάτων τν χάριν παρατο κομισάμενοςθλοφόρε κα Μάρτυς Χριστο το Θεοτας εχας σου τς ψυχικς μν νόσους θεράπευσονπελαύνων το είπολεμίου τ σκάνδαλακ τν βοώντων παύστως· Σσον μς Κύριε.

Μεγαλυν
ριον
εθρα αμάτων ς κ πηγςχάριτι θαυμάτωνβρύει χρζουσι δωρεάν Παντελεήμων πάνσοφος κέστωρ· ο ώσεως διψντες δετε ρύσασθε σε.

Ενα ψηφιδωτό από τον αρχαίο Θύσδρο, το σημερινό el Djem της Τυνησίας. Το ψηφιδωτό, που χρονολογείται τον 3ο αι. μ.Χ., διακρίνεται σε τετράγωνα διάχωρα που γεμίζουν το πεδίο μαζί με φυτικά διακοσμητικά μοτίβα. Σε τέσσερις σειρές και τρεις στήλες διατάσσονται οι δώδεκα μήνες του χρόνου. Στην αρχή κάθε σειράς εικονίζεται το σύμβολο κάθε εποχής. 

Τον Ιούλιο ένας νέος προχωρά κρατώντας το δισάκι του, μάλλον για να φροντίσει αγροτικές εργασίες. Πηγή: www.lifo.gr          


                                                                 Συνεχίζεται… 



                                  Επιμέλεια Ανάρτησης: Αλέκος Ι. Βαλάσκας