Δευτέρα 18 Μαρτίου 2024

Τραγούδια που τραγουδούσαμε στη Σουβάλα τις Απόκριες τα παλιότερα χρόνια…

 …από τα Λαογραφικά Σημειώματα του Γιάννη Αλ. Βαλάσκα

                      

         Αναμφισβήτητα,...

από τις αρχές λειτουργίας του ιστολογίου μας το έτος 2014 & μέχρι σήμερα, είναι πολλές οι δημοσιεύσεις κειμένων & πλήθος οι φωτογραφίες Αποκριάτικου περιεχομένου που έχουμε δημοσιεύσει κάθε χρόνο τις ημέρες των Απόκρεω & αποτυπώνουν κυρίως το “πώς” γιορτάζονταν οι Απόκριες στο χωριό μας διαχρονικά.

     Ένα σημαντικό στοιχείο βέβαια των Αποκριάτικων εκδηλώσεων ήταν & τα τραγούδια που ακούγονταν & χορεύονταν & πολλών των οποίων, όπως γνωρίζουμε, οι στίχοι ήταν σκωπτικού, χιουμοριστικού ή & χυδαίου περιεχομένου.

      Ανασκαλεύοντας , πριν λίγες ημέρες, ο ίδιος, κάποια από τα πυκνογραμμένα τετράδια με Λαογραφικά Σημειώματα του μακαρίτη πατέρα μου, “συναντήθηκα” με ένα πολύφυλλο τετράδιο που στο εξώφυλλο του είχε τον τίτλο “Τραγούδια που τραγούδησα & χόρεψα στο διάβα της ζωής μου”.

   Καταχωρημένα κατά ενότητες ανάλογα με την κατηγορία τον τύπο-σκοπό των τραγουδιών (Τσάμικα, Συρτά, Κλέφτικα, Επιτραπέζια Γάμου, Νυκτός, Κουνιστά κ.λ.π.) είδα να έχει καταγεγραμμένα με τον χαρακτηριστικό τίτλο “ΑΠΟΚΡΙΑΤΙΚΑ (Σκωπτικά - Αθυρόστομα)” τα τραγούδια που τραγουδιόνταν στο χωριό μας τις Απόκριες & που σίγουρα οι παλαιότεροι συγχωριανοί μας μπορεί να τα θυμούνται.

     Κάποια από αυτά τα τραγούδια είναι & αυτά που αντιγράφοντάς τα, έχω την τιμή να δημοσιεύσω σήμερα & ως ελάχιστο χρέος στη μνήμη τόσο του ιδίου αλλά & της μητέρας μου δημοσίευσα την κεντρική φωτογραφία αυτής της ανάρτησης αφού & οι δύο στα νιάτα τους συμμετείχαν στις Αποκριάτικες εορταστικές εκδηλώσεις στο χωριό μας..

                                                                                                      Αλέκος Ι Βαλάσκας              


                             Αποκριάτικα  Τραγούδια                                                                

Από τον Γιάννη Αλ. Βαλάσκα (1921-2005) 


Σήμερα αλλάζει ο καιρός / σήμερα αλλάζει ο χρόνος / σήμερα τρία Αρχοντόπουλα, αντάμα τρών(ε) & πίνουν

Σε μια ταυλά, σε μια ταή / σε μια αλλογοποτίστρα / πουλάκι πήγε κι' έκατσε, δεξιά μεριά στην ταύλα

Δεν κελαηδούσε σαν πουλί / ούτε και σαν αηδόνι / μον' ελαλούσε κι' έλεγε / μ' ανθρώπινη λαλίτσα

 Εσείς τρώτε & πίνετε / και πίσω σας κουρσεύουν / πήραν του Κώστα τα παιδιά / τ' Αλέξη τη γυναίκα / και του μικρού Αρχοντόπουλου / πήραν την αδελφή του.

 Ο Κώστας κάνει άλλα παιδιά / κι' Αλέξης άλλη γυναίκα / μα το μικρό Αρχοντόπουλο / άλλη αδερφή δεν κάνει.

                                                                

                                                                 == //= =

Βλάχα πλένει στο ποτάμι / κι' άλλη βλάχα τη ρωτάει /  Βλάχα μ' τι 'σαι λυπημένη & βαρυά βαλαντωμένη;

Τι να κάμω η κακομοίρα / με τον σταχταλιά που πήρα / τα ποδάρια του στη στάχτη / τα παπούτσια του στο φράχτη 

Όσο να ποδέσει τόνα /  πήρε το μεγάλο γιόμα / όσο να ποδέσει τ' άλλο / βγήκε τ' άστρο το μεγάλο

Τόνα βόδι είναι ζεμένο / τ' άλλο στο παχνί δεμένο / το γαϊδούρι με το σπόρο / πήρε το μεγάλο δρόμο.

                                                                 == // ==

Απόψε μ' έδειρε ο άντρας μου / γιατί δεν τ' στρωσα καλά /  του στρώνω εδώ, σγάπ & σγούπ /του στρώνω εδώ , του στρώνω εκεί

Του στρώνω μέσα στην αυλή / του βάζω & για στρώματα / πέντε γαϊδουροτόμαρα / του βάζω για προσκέφαλο/ ένα γαϊδουροκέφαλο

Του ρίχνω για παπλώματα / πέντε αρκουδοτόμαρα.

                                                                    == // ==


Μα το θάμα πού 'δα φέτο / ένα βράδυ, ένα Σαββάτο / σ' έναν πλάτανο από κάτω / παντρευόταν - μπάτσος - κλώτσος / μπά κακό να τό ΄ρθει 

παντρευόταν ένας γέρος / εκατό χρονών καημένος / κι έπαιρνε - μπάτσος - κλώτσος /            τύφλες- μούτζες / μπα κακό να τό 'ρθει 

κι έπαιρν ένα κοριτσάκι / δώδεκα χρονών μικράκι / πάει ο γέρος -μπάτσος - κλώτσος / τύφλες - μούτζες / πάει ο γέρος το φιλήσει / κι' όλο σάλια το γεμίζει

Φεύγα γέρο από κοντά μου / αναγούλιασε η καρδιά μου / των γερόντων τα παιγνίδια / τα νερόβραστα κρεμύδια 

                                                            == // ==

 

 Κάτω στο γιαλό στην άμμο / τα καβούρια κάναν γάμο / και παντρέυαν μια χελώνα / δώδεκα μερών λεχώνα 

και της δίναν ένα χήρο / το σκαντζόχοιρο το λήρο / δεν τον θέλω εγώ το χήρο / τον σκαντζόχοιρο το λήρο

Δεν τη θέλω τη χελώνα / δώδεκα ημερών λεχώνα / γιατί έχει μαύρα μάτια /  και ξεροσκαστά ποδάρια. 

                                                              == // ==


Λάτε να πούμε ψέματα /  δέκα σακιά γιομάτα / φορτώσανε τον ποντικό / πέντε σακιά ρεβύθια 

και εκεί στα πανωσάμαρα / σαράντα κολοκύθια / ποιός είδε θυλικό παπά / και διάκο γκαστρομένο

ποιός είδε κι έναν γούμενο τριών μηνών λεχώνα.

                        

                                                            == // ==

Κόρη με τα δασιά κουμπιά / και με τα μαύρα μάτια / στην πέρα ρούγα μη διαβείς / πέρα να μήν περάσεις

Μη τύχει νιός από κρασί / κι' από ψιλή ταβέρνα / και κόψει τα δασιά κουμπιά / φιλίσ τα μαύρα μάτια

Αυτή δεν τ' αφουγκράστηκε / της μάννας της τα λόγια / στην πέρα ρούγα διάβηκε / στην πέρα πάει περνάει

 Τυχαίνει νιός από κρασί / κι από ψιλή ταβέρνα / της κόβει τα δασιά κουμπιά / φιλεί τα μαύρα μάτια.

                                                            == // ==                      

  

 Σαν ρόδισε η ανατολή / κούνατο Χάϊδω το παιδί / σαν βασίλεψε κι' δύση / κούνατο να μην ξυπνήσει / που να μην οχταημερήσει / κούνατο Χάιδω κούνατο / κι αν δεν πλαγιάσει στούμπατο.

                                                            == // ==                                    

         

Στης ακρίβειας τον καιρό / θέλησα να παντρευτώ / και μου δώσαν μια γυναίκα / π' έτρωε κι' έπινε για δέκα

 Πρώτο βράδυ που την πήρα / μού 'φαγε μια προβατίνα / και τη δεύτερη βραδυά / προβατίνα με δυο αρνιά / Και την τρίτη τη βραδυά τρία ολόπαχα τραγιά 

                                          

                                                                  == // ==    

 Μια γριά ζαντζόγρια / λάχανα μαγείρευε / κει που τα μαγείρευε / τσ' ήρθε μια κακή βουλή / για να πάει να παντρευτεί

 Μια κλωτσιά του τέντζερη / κι άλλη μια του καπακιού / φάτε σκύλοι λάχανα, πιείτε γάτες τα ζουμιά / εγώ θα πάω να παντρευτώ / και να νοικοκυρευτώ


                                                            == // == 

Εδώ από πέρα σε μια ράχη / χόρευαν πεντ' έξη βλάχοι / κι έλεγαν ένα τραγούδι / του παπά μας το γαιδούρι

Δεν μπορεί να κατουρήσει /και θα πέσει να ψοφήσει / Σαν ψοφήσει το γαϊδούρι / είναι και δικό μας γούρι

 το τομάρι του θα φτάσει / την κυρά του να σκεπάσει / τα ποδάρια του σουραύλια / να λαλούν τα παλικάρια / τα σαγόνια κι οι κοκάλες / του γαμπρού προσκεφαλάδες.


                                                           == // == 

Μάνα μ' μια κόρη αγάπησα / κανένανε δεν άκουσα / ούτε μάνα, ούτε πατέρα / ούτε συγγενή κανένα.

 Πήγα την αρραβώνιασα / διαμάντια της εφόρεσα /  γιέ μ' διαμάντια & στολίδια / & στα χέρια δαχτυλίδια.

 Τη φίλισα στο μάγουλο / πονάει λέει τ' άμοιρο / και μου λέει παρακάτω / απ' το μάγουλο και κάτω. 

 Φιλώ τον άσπρο της λαιμό / πω πω πω μου λέει δε βαστώ / και μου λέει παρακάτω / από το λαιμό πιο κάτω.

 Τη φίλησα στα δυο βυζιά / τρέχουν βρυσούλες με νερά /  και μου λέει παρακάτω / από τα βυζιά και κάτω.

 Τη φίλησα στα γόνατα / πονάει κάνει καμώματα / και μου λέει παραπάνω / απ' τα γόνατα κι' απάνω 

 Τη φίλησα στον αφαλό / πω πω πω μου λέει δε βαστώ / και μου λέει παρακάτω / απ' τον αφαλό και κάτω.

                              


  

            Επιμέλεια-Ανάρτηση :  Αλέκος Ι. Βαλάσκας                                                         


 









Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

"Επιτρέπεται η υποβολή σχολίων σχετικών, βέβαια, με το θέμα της κάθε ανάρτησης. Η ελεύθερη έκφραση γνώμης και καλόπιστης κριτικής για τα θέματα που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας είναι ευπρόσδεκτη. Αντίθετα, κάθε σχόλιο υβριστικού, προσβλητικού & κακόβουλου περιεχομένου και μάλιστα ανώνυμο θα διαγράφεται."