19 Μαΐου - Ημέρα Μνήμης Γενοκτονίας του Ελληνισμού του Πόντου...

                                                                    1914-1923 

                    «Πανταχόθεν του Πόντου αγγέλονται σφαγαί...»

Της 'Αννας Μαρίας Τζωρτζίδη

Στις μαύρες σελίδες της ιστορίας του Ελληνισμού αναγράφεται η γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου, οι οποίοι εκτοπίστηκαν, βασανίστηκαν και σφαγιάστηκαν από το κίνημα των Νεότουρκων και των εθνικιστών του Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ, κατά την περίοδο 1914-1923...

 Πώς, όμως, οδηγηθήκαμε εκεί;

Μετά τη διάλυση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, οι Ελληνικοί πληθυσμοί παρέμειναν στη βόρεια Μικρά Ασία και, πιο συγκεκριμένα, στην ευρύτερη περιοχή του Εύξεινου Πόντου και, ως θεματοφύλακες του ελληνισμού, διατηρούσαν για αιώνες αναλλοίωτες την παράδοση, τη γλώσσα, τη θρησκεία και το εθνικό αίσθημα. Στις αρχές του 20ου αιώνα, οι κοινότητες των Ελλήνων απαριθμούσαν περίπου 750.000 κατοίκους και επεδείκνυαν σημαντική πολιτισμική και οικονομική άνθιση.

Το 1908, στην Οθωμανική ακόμα Αυτοκρατορία επικράτησε το κόμμα των Νεότουρκων, το οποίο με στόχο τον «εκτουρκισμό των τουρκικών εδαφών» έθεσε σε εφαρμογή το σχέδιο διωγμών και αφανισμού των χριστιανικών πληθυσμών, μεταξύ των οποίων και Ελλήνων, Αρμενίων και Ασσυρίων. Επωφελούμενοι από την εμπλοκή των ευρωπαϊκών κρατών στον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο και του «Κρητικού ζητήματος» που αντιμετώπιζε τότε η Ελλάδα, ξεκίνησαν ανενόχλητοι τον υποτιθέμενο απελευθερωτικό αγώνα.

Με πρόσχημα την «ασφάλεια του κράτους», τα πρώτα χρόνια οι Τούρκοι οδηγούσαν τους Έλληνες του Πόντου στην αφιλόξενη ενδοχώρα, όπου -μετά από την ασιτία και τις εξαντλητικές πορείες στην έρημο- οι περισσότεροι πέθαιναν. Όσοι δεν κατατάσσονταν στον τουρκικό στρατό ήταν υποχρεωμένοι να υπηρετούν σε τάγματα εργασίας, τα επονομαζόμενα «Αμελέ Ταμπουρού». Σε άθλιες συνθήκες, εργάζονταν σε λατομεία, ορυχεία και στη διάνοιξη δρόμων και οι περισσότεροι πέθαιναν από τις κακουχίες, την πείνα και τις αρρώστιες.

Μετά τη γενοκτονία των Αρμενίων, το 1915, το εκλεκτό τμήμα του Ποντιακού Ελληνισμού ήταν ο επόμενος στόχος και οι διώξεις του πήραν τον χαρακτήρα της γενοκτονίας. Οι Τούρκοι εθνικιστές δολοφονούσαν, εκτελούσαν και σφάγιαζαν εν ψυχρώ άνδρες, γυναίκες και παιδιά χωρίς έλεος. Πυρπολήσεις χωριών, βιασμοί, εκτοπισμοί πληθυσμών και αρπαγές παιδιών που προωθούνταν στα χαρέμια εύπορων Τούρκων συμπλήρωναν το σκηνικό του τρόμου και του αφανισμού. Η ηγεσία του Ποντιακού Ελληνισμού οδηγήθηκε στις κρεμάλες της Αμάσειας, ενώ τουρκικά φωτογραφικά ντοκουμέντα στρατιωτών δίπλα σε νεκρά σώματα αποδεικνύουν την υπερηφάνεια που ένιωθαν για τις φρικαλέες πράξεις τους.

Στις 19 Μαΐου 1919, ο Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ, με την αποβίβαση των δυνάμεών του στη Σαμψούντα, σηματοδότησε τη δεύτερη και σκληρότερη φάση της τραγωδίας. Τον Ιούλιο του 1920, η Επιτροπεία Ποντίων ενημέρωνε χαρακτηριστικά τον Ελευθέριο Βενιζέλο: «Πανταχόθεν του Πόντου αγγέλονται σφαγαί εις Κερασούντα εις Τραπεζούντα και αλλού. Εάν κατάστασις συνεχιστεί, Ελληνισμός Πόντου εξαφανισθήσεται, πριν η διπλωματία προλάβει ασχοληθεί περί αυτού».

Μέχρι το 1923, το σχέδιο εξόντωσης -που σύμφωνα με ιστορικούς και ερευνητές απαριθμεί περισσότερα από 350.000 θύματα- είχε ολοκληρωθεί. Όσοι κατάφεραν να επιζήσουν κατέληξαν στον Άνω Πόντο (σημερινή Ρωσία) και αργότερα, μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, το 1922, στην Ελλάδα.

Χρειάστηκαν 70 χρόνια, για να αναγνωρίσει η Βουλή των Ελλήνων τη γενοκτονία και να ψηφίσει την ανακήρυξη της 19ης Μαΐου ως «Ημέρας Μνήμης για τη Γενοκτονία των Ελλήνων στο Μικρασιατικό Πόντο». Η Γενοκτονία έχει, επίσης, οριστεί και αναγνωριστεί από τη Διεθνή Ένωση Μελετητών Γενοκτονιών (IAGS), καθώς και από αρκετές διεθνείς οργανώσεις και φορείς, αλλά και αρκετά κράτη. Ωστόσο, οι Τούρκοι μέχρι και σήμερα δεν αναγνωρίζουν επίσημα τη δράση τους ως γενοκτονία. Χαρακτηρίζουν τις διώξεις και τον αφανισμό χιλιάδων Ποντίων ως συνήθεις απώλειες του πολέμου και αυτό διδάσκεται μέχρι σήμερα στα τουρκικά πανεπιστημιακά αμφιθέατρα και τις σχολικές αίθουσες. Για την Τουρκία, η 19η Μαΐου αποτελεί Ημέρα μνήμης του Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ και τον τιμούν με επίσημες εκδηλώσεις για το ξεκίνημα του «Τουρκικού Πολέμου της Ανεξαρτησίας», που τους οδήγησε στην ίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας, το 1923.

Όμως οι μαρτυρίες, ακόμα και από Τούρκους που εκδιώχθηκαν και βασανίστηκαν για αυτές, υπάρχουν καταγεγραμμένες και δεν διαστρεβλώνονται. Η πραγματική ιστορία δεν παραγράφεται. Υπάρχει και θα φωτίζει την αλήθεια, τη γνώση, τη συνείδηση μας και πάντα θα εμβαθύνει τη σκέψη μας στα διαχρονικάδυστυχώς- πάντα επίκαιρα θέματα των επεκτατικών εθνικιστικών τακτικών, αλλά και των εκδιώξεων, της κακομεταχείρισης και του αφανισμού μειονοτήτων.

Για όλους εμάς που δεν βιώσαμε τη σφαγή, ούτε και γνωρίσαμε τη ζωή στον Πόντο, εκτός από τις γραπτές πηγές ιστορίας, θα υπάρχουν πάντα γύρω μας οικογένειες Ελλήνων που με την καταγωγή και τις από γενιά σε γενιά μαρτυρίες τους θα μας θυμίζουν ότι ο Ποντιακός Ελληνισμός υπέστη γενοκτονία και τελικά κατάφερε να επιβιώσει, διατηρώντας την ιστορική του μνήμη και τον πολιτισμό του. Γιατί, ακόμα και αν η πατρίδα χάθηκε, η ψυχή και το μυαλό μας δεν ξεχνά και πάντα θα τιμά τις αθώες ψυχές που χάθηκαν. 

Μία μαρτυρία & χαρακτηριστικές φωτογραφίες

Μαρτυρία θείου Ευριπίδη:

"Με πολλά βάσανα φτάσαμε στην Κερασούντα. Η πόλη ήταν γεμάτη από ρακένδυτους πρόσφυγες που έφυγαν από την τρομοκρατία των Τούρκων. Εκεί στην Κερασούντα μας προειδοποίησαν οι συμπατριώτες μας. Μαζεύουν όλους τους Έλληνες και τους μεν μεγάλους τους κλείνουν στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου για να τους εξορίσουν, κάθε φορά που συμπλήρωνε ο αριθμός των 250 ατόμων, τους δε μικρούς τους οδηγούν με μικρά καύκια σε άγνωστα μέρη. Στην εκκλησία δεν συμπληρώθηκε ποτέ ο αριθμός 250, γιατί εκεί χωρίς φαγητό, νερό, μέσα στις ίδιες τους τις ακαθαρσίες, σε λίγες μέρες πέθαιναν οι περισσότεροι. Με τα ίδια μας τα μάτια είδαμε εγώ και ο αδελφός μου να μεταφέρουν τα παιδιά λίγο παρά έξω από την Κερασούντα και εκεί να τα παραδίδουν στους άγριους τσέτες αντάρτες. Αυτοί τα άρπαζαν από τα πόδια και χτυπούσαν τα κεφάλια τους πάνω στα μεγάλα βράχια της ακτής μέχρι να πεθάνουν ...."

   https://www.youtube.com/watch?v=hNZf152kTG0                                                 

https://www.youtube.com/watch?v=76u0LM0e6-Q                                         

Πηγή:  https://www.genews.online/                                                                     

Επιμέλεια- Ανάρτηση:  Αλέκος Ι. Βαλάσκας