Το Μάνταλο…

                  …ένα παλιό Δημοτικό τραγούδι & η ιστορία του                  

     Το μάνταλο, όπως γνωρίζουμε, ήταν & είναι ένας ξύλινος ή και μεταλλικός σύρτης στην εσωτερική πλευρά στις παλιές πόρτες & κυρίως τις παλιές αυλόπορτες των σπιτιών και χρησίμευε ή και χρησιμεύει για την καλύτερη ασφάλισή τους...

    Όμως στη μικρή σημερινή λαογραφική ιστοριούλα μας η παράδοση χρησιμοποιεί “το μάνταλο” ως μέσον επικοινωνίας και μάλιστα συνθηματικής επικοινωνίας, παράνομων εραστών, δημιουργώντας, όπως θα λέγαμε σήμερα, το κατάλληλο story για τη μελοποίηση αυτής της συνθηματικής επικοινωνίας …

    “Μια γυναίκα, λέει η ιστορία μας, παντρεμένη, είχε εραστή & την επισκεπτόταν τα βράδια στο σπίτι της, όταν έλειπε ο άνδρας της σε δουλειά.Το σύνθημα των παράνομων εραστών ήταν το χτύπημα του μάνταλου μερικές φορές από τον προσερχόμενο εραστή και από μέσα η γυναίκα έδινε την απάντηση αν μπορούσε αυτός να μπει ή όχι. Η γυναίκα δε είχε και μωρό παιδί στην κούνια που το νανούριζε το βράδυ. Η απάντηση της ερωμένης του ήταν αρνητική, γιατί εκείνο το βράδυ ο άνδρας της ήταν στο σπίτι και άρρωστος. Για να μην αντιληφθεί ο άνδρας της όμως ότι είχε εραστή, άρχισε εκείνη να απαντά στον εραστή της τραγουδιστά και νανουρίζοντας συγχρόνως και το παιδί της ”.

Έτσι γλύτωσαν οι ερασταί και δεν προδόθηκαν.

   Οι στίχοι του τραγουδιού-νανούρισμα σε δύο από τις πολλές παραλλαγές που έχει γραφεί & τραγουδηθεί .

 1^η Παραλλαγή

 “Κι ποιος βρουντάει του μάνταλου,

του νάνι – του νάνι, του νάνι – του νανάκι’’

Έχου τουν άντρα μ’ άρρουστου

κι του πιδί στην κούνια.

Του νάνι – του νάνι, του νάνι – του νανάκι,

Του νάνι,  φεύγ’ απόψι

κι έλα ταχιά του βράδυ’.

Του νάνι – του νάνι, του νάνι – του νανάκι

Θα σου’ χω πίτα με τυρί,

του νάνι – του νάνι, του νάνι – του νανάκι

θα σου’ χω και γλυκό κρασί

του νάνι – του νάνι, του νάνι – του νανάκι   

και πέρδικα ψημένη

του νάνι – του νάνι, του νάνι – του νανάκι,

Κι ποιος βρουντάει του μάνταλου,

του νάνι – του νάνι, του νάνι – του νανάκι

κι έλα ταχιά του βράδυ”.

 

2^η Παραλλαγή

“Το ποιος χτυπά το μάνταλο,                                                                                              

το νάνι, το νάνι,                                                                                                                      

το ποιος και την κρικέλα,                                                                                                      

ταχιά το βράδυ έλα,                                                                                                                  

απόψε ο άντρας μου είν' εδώ,                                                                                                                   

το νάνι το νάνι,                                                                                                                              

απόψε κάνε νάνι                                                                                                                        

κι έλα ταχιά το βράδυ,                                                                                                              

θα σου 'χω ψάρια στον νταβά,                                                                                                     

το νάνι, το νάνι,                                                                                                                                   

κι αυγά μες στο τηγάνι,                                                                                                                             

κι έλα ταχιά το βράδυ,                                                                                             

θα σφάξω και τον κόκκορα,                                                                                                                   

το νάνι, το νάνι,                                                                                                                                   

και την παλιά την κότα,                                                                                                                       

κι έλα απ' την πίσω πόρτα,                                                                                                                  

θα σβήσω την γκαζόλαμπα,                                                                                                         

το νάνι, το νάνι,                                                                                                                              

θ' ανάψω και το τζάκι,                                                                                                                          

κι έλα ταχιά  βραδάκι”.                                                                                                                

    

     Το τραγούδι είναι από τα παλαιότερα τραγούδια, χορεύεται “στα τρία” και έχει τραγουδηθεί αλλά και τραγουδιέται ακόμη από πολλούς τραγουδιστές όπως: η Ρόζα Εσκενάζι το 1936, ο Ανδρέας Τσαούσης το 1954, ο Αλέκος Κιτσάκης, ο Σάββας Σιάτρας κ.α. .Σπουδαία είναι η απόδοσή του σε “σόλο κλαρίνο” από τον κορυφαίο κλαρινίστα Νίκο Καρακώστα.

   Εμείς προτιμήσαμε τις δύο καλλίτερες, κατά την άποψή μας, εκτελέσεις. Η μία με τον αείμνηστο συντοπίτη μας Ανδρέα Τσαούση & κλαρίνο τον επίσης κορυφαίο Βάϊο Μαλιάρα ηχογραφημένη το 1954, και η δεύτερη σε αυτή με τον Νίκο Καρακώστα σε “σόλο Κλαρίνο”. 

 Δείτε τα video:                                                                                                                         

Επιμέλεια- Ανάρτηση: Αλέκος Ι. Βαλάσκας