Ο άγιος της Άνοιξης … λαογράφημα του Γιώργου Ζούγρου

 Κατάκορφα στο λόφο είναι χτισμένο ένα μικρό ταπεινό ξωκλήσι. Σε τέτοια ξωκλήσια νομίζεις ότι κατοικεί ο Θεός. Και γύρω του χιλιάδες δέντρα, πουρνάρες, γκορτσιές, βελανιδιές και πλατάνια να κρατούν δροσιά στον άγιο, όλο το καλοκαίρι.....

 Στα πόδια του τροΰρω βρύσες με τρεχούμενα νερά, για να ποτίζει ο άγιος τ’ άσπρο το άλογό του. Νερομάνες βρύσες που ξεδίψαγαν όλα τα κοπάδια του χωριού. Τα μεσημέρια κατέβαιναν απ’ το διάσελο, σουρτάρα τα διψασμένα κοπάδια και ρίχνονταν λαίμαργα στο νερό για να σβήσουν τη δίψα τους. Και παραπέρα γυναίκες να πλένουν, να λευκαίνουν τα σκουτιά.

«Για μάσε Αγγέλω μ’ το πανί, πάψε και το κοπάνι,

να πιουν τα πρόβατα νερό, να παίξουν τα ζυγούρια…»

Τ’ απογεύματα αράδιαζαν εδώ γυναίκες και κορίτσια, για να πάρουν νερό, ζαλωμένες τις ξύλινες βαρέλες. Συναντιόνταν στη βρύση και χασομέραγε η μια την άλλη με τα χωρατά και την κουβέντα. Πρόσωπα γελαστά, ροδοκόκκινα, γεμάτα ζωντάνια και καλοσύνη. Την Άνοιξη που γιόρταζε ο άγιος, το δροσερό Απρίλη, ζωντάνευε ο λόφος.

«Πανηγυράκι γένονταν, ψηλά στον Αη-Γιώργη

το πανηγύρι ήταν πολύ κι ο τόπος ήταν λίγος.

Κρατάει ο δράκος το νερό, διψάει το πανηγύρι.

Αμόλα δράκε το νερό, να πιεί το πανηγύρι…»

Ο Αη-Γιώργης σκότωσε το δράκο που κράταγε το νερό και δίψαγαν τα σπαρτά και τα ζώα και σήμερα τιμάται όπως του αξίζει, απ’ τους απλούς ανθρώπους της υπαίθρου.

«Άγιε μ’ Αη-Γιώργη αφέντη μου και ψαροκαβαλάρη

αρματωμένε με σπαθί και με χρυσό κοντάρι»

Μετά τη λειτουργία, εκεί στο ξέφωτο οι νέοι έκαναν αγωνίσματα. Πηδούσαν, έριχναν το λιθάρι· έθιμα που κρατούσαν απ’ τον καιρό της κλεφτουριάς. Ύστερα έπιαναν το τραγούδι και το χορό. Κανένας άλλος άγιος δε δέθηκε τόσο με τη ζωή τους και την καρδιά τους, όσο ο Αη-Γιωράκος, όπως τον έλεγαν χαϊδευτικά.

Οι χωριανοί προστάτευαν το δάσος του Αη-Γιώργη, κανείς δεν έκοψε ποτέ ξύλα από δω, ούτε κλαρί. Κι όσες φορές έφτανε πυρκαγιά ως εδώ, ολόκληρο το χωριό έμπαινε μπροστά με τις κλάρες και κάπως γινόταν κι η φωτιά έσβηνε. Ποτέ δεν κάηκε το δάσος του Αη-Γιώργη.

Ακόμη και οι Τούρκοι σέβονται τον Αη-Γιώργη. Ένας Τούρκος, λέει η παράδοση, έκοβε ξύλα με το τσεκούρι του, στους πρόποδες των Μετεώρων, κάτω απ’ τη σκήτη τ’ Αη-Γιώργη και τραυματίστηκε βαριά. Η γυναίκα του έβγαλε τη μουσουλμάνικη μαντίλα της και την αφιέρωσε στον άγιο για να γιάνει τον άντρα της. Από τότε η σκήτη ονομάστηκε τ’ Αη-Γιώργη του Μαντιλά. Κάθε χρόνο, τη δεύτερη μέρα του Πάσχα, έρχονται εδώ αναρριχητές απ’ όλη την Ελλάδα, σκαρφαλώνουν στο βράχο, κρεμάνε καινούργια μαντίλια και παίρνουν τα παλιά για φυλαχτά. Στα πριγκηπονήσια της Πόλης, στην Πρίγκηπο συγκεκριμένα, υπάρχει η εκκλησία τ’ Αη-Γιώργη του Κουδουνά. Χριστιανοί και μουσουλμάνοι συρρέουν στη γιορτή του, στις 23 Απριλίου, για να προσκυνήσουν. Ακόμα και στο Καπαλί τσαρτσί οι Τούρκοι μαγαζάτορες φωνάζουν στους Έλληνες τουρίστες… Γιώργο!...Μαρία!

Στο δάσος τ’ Αη-Γιώργη πέρασαν ανέμελα τα παιδικά τους χρόνια γενιές και γενιές, «μικροί ροβινσώνες». Κι εκεί στα πλατάνια της θερμασόβρυστη, στις αιωνόβιες βελανιδιές, νομίζεις ακόμα και σήμερα θα δεις τις Δρυάδες, να ξεπετιώνται απ’ τις κουφάλες των δέντρων και να χάνονται μέσα στο δάσος. Το θρόισμα των φύλλων κι ο ήχος του νερού στο γκιόλι εξάπτουν και συνεπαίρνουν περισσότερο τη φαντασία μας. Σ’ αυτά τα δέντρα στάλιζαν μικρά και μεγάλα κοπάδια. Ο κουρνιαχτός που σήκωναν σαν σκάριζαν έχει κατακάτσει προ πολλού, όμως η γεύση απ’ το πρατόγαλο και το ξυνόγαλο παραμένει ακόμα στα χείλη μας. Αυτή είναι η πυτιά μας. 

Γιώργος Ζούγρος 

Δάσκαλος-Λαογράφος