Τιμάστι τα ψαλίδια σας . Ταχιά θ’ αρχίσουμι του κουλουκούρ’ σμα…

      Tην Άνοιξη που οι βοσκοί «έβαζαν» τα πρόβατά τους να βοσκήσουν  στα χλωρά χόρτα που ήταν στην ανάπτυξή τους την εποχή εκείνη, συνήθως της ταής, της Βρώμης, δηλαδή, που είχαν σπείρει το Φθινόπωρο,..... το πεπτικό σύστημα των ζώων «διαμαρτυρότανε» με συνεχείς διάρροιες, τσίρλισμα το λέγανε, για την απότομη αλλαγή της διατροφής.

    Το φαινόμενο της διάρροιας των προβάτων, εκτός από αντιαισθητικό, είναι συγχρόνως και ανθυγιεινό και, επιπλέον, υποβαθμίζει την ποιότητα του μαλλιού τους, στο παρελθόν βασική πρώτη ύλη ενδυμάτων και υφαντών.
    Για να αντιμετωπίσουν αυτό το πρόβλημα, οι βοσκοί την Άνοιξη «κωλοκουρίζουν» τα πρόβατά τους πριν αυτά βοσκήσουν στα χλωρά χόρτα.

«Κωλοκούρισμα» είναι το κούρεμα της ουράς και των οπισθίων του ζώου με σκοπό να μη «λερώνεται» από τη διάρροια που προκαλείται από τη βόσκηση σε χλωρά χόρτα.
    Παράγωγο της λέξης αυτής, είναι, και η λέξη «κωλόκουρο» που σημαίνει το μαλλί που προέρχεται από το «κωλοκούρισμα».

     Ας παρακολουθήσουμε τώρα κάποιους χαρακτηριστικούς ποιμενικούς διαλόγους σε Ρουμελιώτικη ντοπιολαλιά όπως μας τους παραθέτει ο μακαρίτης συμπατριώτης μας Δημοδιδάσκαλος από την Καλοσκοπή (Κουκουβίστα) Γεώργιος Αν. Χασιακός στο βιβλίο του “ΓΛΩΣΣΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΡΟΥΜΕΛΗΣ” εκδ. 1972.

-          Τιμάστι τα ψαλίδια σας. Ταχιά θ’ αρχίσουμι του κουλουκούρ’ σμα. 

-          Δεν είν’ νουρίς ακόμα; Μπα κι κρυώσ’ νι τα πρόβατα; Σαν κρύους τραβάει φέτους ου κιρός.

Και βέβαια ο κούρος υπό την επιτήρηση των παλαιμάχων … ΕΙΣ ΜΝΗΜΗΝ

 

-          Κάθι χρόνου τα κουλουκουρίαζουμι μπαίνουντας ου Απρίλ’ς κι τώρα θ’ αναβάλουμι; Άλλουστι δεν πήγαμι στα ψ’ λα β’να ακόμα! Είμαστι στα  χ’μαδιά.

    Έτσι γίνεται το κωλοκούρισμα των προβάτων , πωλούν τα κωλόκουρα στους εμπόρους και περί το τέλος Απριλίου ανηφορίζουν για τα ψηλά βουνά (σε λιβάδια γύρω στα 1οοο-1200μ. ύψος). Εκεί γίνεται ο «κούρος» για ν’ ανέβουν σε λίγες μέρες (τέλος Μαϊου) στα θερινά λιβάδια (2000μ.)

-          Κουρέψαμι τα πρόβατα, αλλά δεν π’λήσαμι σι καλή τιμή τα μαλλιά. Τριάντα δραχμές του κ’λό κι μι του ζόρ. Είχαν πουλύ πίνου κι κουκ’νόϊα απάν’ κι δεν τα τήραγαν ντίπ οι ιμπόρ’. Ήθιλαν να τα ξιδιαλέν όπους τ’ς άρισι.

-          Ιγώ τα πούλ’σα ούλα μαζί απου εικουσιουχτώ δραχμές του κ’λό κι δεν τέραξα ντίπ παζάρ’. Ήθιλα να πληρώσου στ’ν Τράπεζα, γιατ’ χρώσταγα πολλά για ζουουτρουφές.                                                                                                                               

    Σχετική παροιμία γι’ αυτούς που δανείζονται λέει: Δάν’σιμι κι θα στα δώσου στούν κούρου.

   Σαν τελειώση ο κούρος και πουλήσουν τα μαλλιά, για να καλύψουν διάφορες ανάγκες, ανεβαίνουν στα βουνά (θερινά λιβάδια) για να κατέβουν πάλι τον Οκτώβριο ή Νοέμβριο.

-          Η στρούγγα χάλασι κι θέλ’ φκιάσ’μου, γιατί θα μας φεύγ’νι τα πράματα στου άρμιμα.

-          Θα μαζέψου κουντουλίσια κι’ αγκάθια, θα τα βάλου γύρου-γύρου κι θα τα πλακώσου μι πέτρις. 

-          Μπήξι κι ένα στάλιακα στ’ν άκρ’ να κριμάμι τ’ς καρδάρις.

-          Φέτου του γάλα θα του δώσουμι στουν τυρουκόμου. Έδουκι καλή τιμή κι’ έτσ’ θα ησυχάσουμι απ’ του πήξ’μου, π’θέλ’ μιγάλ’ προυσουχή κι καθαριότητα. Θα κρατήσουμι μαναχά καμπόσις αρμιξιές, να κάμουμι του θ’κό μας του τυρί κι τα βαρέλια θα τα βάλουμι στουν κάρκαρ ως του Νουέβρ, ιπειδή πόχ’ κρυγιάδα ικεί μέσα κι δεν υπάρχ’ φόβους να μας χαλάσ’ του τυρί. 

ΠΗΓΕΣ:  Γ. Αν. ΧΑΣΙΑΚΟΥ  “ΓΛΩΣΣΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΡΟΥΜΕΛΗΣ”  εκδ. 1972.

                    http://www. saitoures.gr 

Επιμέλεια – Ανάρτηση   Αλέκος Ι. Βαλάσκας 

Παλαιότερη σχετική δημοσίευση:

https://lispolydrosou.blogspot.com/2014/06/blog-post.html