28 Ιανουαρίου 1974… πεθαίνει στη Λεμεσό ο Αρχηγός της ΕΟΚΑ Στρατηγός ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΓΡΙΒΑΣ - ΔΙΓΕΝΗΣ

       Ο μεγάλος οραματιστής της Ένωσης της Κύπρου με τη μητέρα Ελλάδα 

            “Η Λευτεριά  αποκτάται με το σπαθί του σκλάβου”    .....

       Ο Γεώργιος Γρίβας γεννήθηκε στη Λευκωσία στις 6 Ιουνίου 1897, γνωστός και με το ψευδώνυμο Διγενής, ήταν Κύπριος αξιωματικός του ελληνικού στρατού. Οργάνωσε και ηγήθηκε του στρατιωτικού σκέλους του αγώνα των Κυπρίων για την απελευθέρωση από τον Βρετανικό ζυγό και την Ένωση με την Ελλάδα. 

Τα πρώτα χρόνια 

     Γεννήθηκε στις 6 Ιουνίου του 1897 στη Χρυσαλινιώτισσα Λευκωσίας, Τελειώνοντας το Παγκύπριο Γυμνάσιο μπήκε στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων στην Αθήνα. Ήταν η χρονιά 1916 και αποφοίτησε τρία χρόνια αργότερα με επαίνους και με το βαθμό του Ανθυπολοχαγού του Πεζικού,

Το Μάιο του 1919 μετείχε στο εκστρατευτικό σώμα της Μικράς Ασίας, υπηρετώντας ως ανθυπολοχαγός στο 30ο Σύνταγμα της 10ης Μεραρχίας και έλαβε μέρος στις μάχες από το Πάνορμο έως τον Σαγγάριο. Έχει πολεμήσει επίσης στις μάχες Τουρλού Μπουρνάρ, του Αφιόν Καραχισάρ και του Εσκή Σεχίρ. Για τη προσφορά και τα ανδραγαθήματα του παρασημοφορήθηκε με το Χρυσό Μετάλλιο Ανδρείας και Πολεμικό Σταυρό και προήχθη σε Υπολοχαγό και το 1926 σε Λοχαγό. 

 Σπούδασε στην Ελληνική Ακαδημία Πολέμου. Μετεκπαιδεύτηκε στη Γαλλική Ακαδημία Πολέμου όπου αρίστευσε. Διορίσθηκε καθηγητής στην Σχολή Ευελπίδων και το 1938 προήχθη σε Ταγματάρχη.

 

Στον Β´ Παγκόσμιο πόλεμο

 

     Με την έναρξη του Β Παγκοσμίου Πολέμου μετατέθηκε στη διεύθυνση επιχειρήσεων του Γενικού Επιτελείου Στρατού. Κατά τον Ιταλική Εισβολή εναντίον της Ελλάδας,  ο Γρίβας μετατέθηκε στο Αλβανικό Μέτωπο ύστερα από διαρκή του αιτήματα, όπου και υπηρέτησε από τις 20/1/1941 ως επιτελάρχης της ΙΙ Μεραρχίας. 

     Ο Αρχιστράτηγος Αλ. Παπάγος τον τοποθετεί στο Γραφείο Επιχειρήσεων του Γενικού Επιτελείου και ορίζεται ως σύνδεσμος του Αλ. Παπάγου με τους διοικητές των μεγάλων μονάδων του μετώπου. Στα τέλη του 1940 προάγεται σε Αντισυνταγματάρχη. Παίρνει μέρος στην άμυνα κατά την Ιταλική επίθεση από 15/1/1941 έως 15/2/1941 εις Κλεισούραν και στις 28/2/1941 αντεπιτίθεται προς Λέκλι, Πεστάνι και Δκόλικο. 

Κατοχή και οργάνωση Χ 

      Τον Ιούνιο 1941, μετά τη κατάληψη της Ελλάδας από την Ιταλία, ο επιτελάρχης της 2ας μεραρχίας Πεζικού Αντισυνταγματάρχης Γεώργιος Γρίβας, με μια ομάδα νεαρών ανδρών, οι περισσότεροι αξιωματικοί δημιουργεί τη Στρατιωτική Οργάνωση Χ με σκοπό τη συμβολή της με κάθε μέσο στην εκδίωξη του κατακτητή από την Ελληνική Γη και για τη συγκρότηση εθνικών πυρήνων, τόσο για να επιτευχθεί ο πρώτος στόχος της εκδίωξης του κατακτητή όσο και για να συνεχίσει το πόλεμο μέχρι την απελευθέρωση της χώρας. Μέχρι τον Αύγουστο του 1942 βρισκόταν σε συνεχή επαφή με τον Αρχιστράτηγο Παπάγο. 

Μέχρι το 1942 ήταν γνωστή ως Οργάνωση Γρίβα. Από την ίδρυση της είχε απαγορευτικό κανόνα, ότι κανένα μέλος δε δικαιούται να έχει ανάμειξη στη πολιτική, και κανένα κομματιζόμενο μέλος ή πολιτικό πρόσωπο γινόταν δεκτό στην Οργάνωση.

Είχε επαφές με το παρεπηδημούντα στην Αθήνα εξόριστο τότε Μητροπολίτη Κυρηνείας Μακάριο που είχε ηγηθεί του ξεσηκωμού του 1931. Ένας ιεράρχης με πλούσια εθνική δράση. Είχε επίσης επαφές με τον εκθρονισθέντα γα την Εθνική του στάση Αρχιεπισκόπο Αθηνών Χρύσανθο, που τότε έμενε στη Κυψέλη, στην οδό Σουμελά 4, που τον ορίζει ως πολιτικό Σύμβουλο της Οργάνωσης, 

Στους Άγγλους η Οργάνωση Γρίβα δεν ήταν αρεστή. Ο Γ. Γρίβας πίστευε ότι η ανακίνηση καθεστωτικού ζητήματος , όσο η χώρα ήταν υπό γερμανική κατοχή, ήταν άκαιρη και θα δίχαζε τον λαό.

 

Αποτέλεσμα των αυστηρών κανόνων εχεμύθειας που τηρούσε η Οργάνωση στην μύηση των μελών της, είναι ότι οι κατακτητές μόλις τον Δεκέμβριο του 1941 έλαβαν γνώση της σύστασης της και επεδίωξαν τη σύλληψη μελών της.

       Μέχρι το τέλος 1942 η Οργάνωση, βάσει του σχεδίου δράσης της, είχε επανδρώσει τα τμήματα της και είχε εφοδιαστεί με ελάχιστο οπλισμό, χωρίς να καταστήσει γνωστή την ύπαρξη της.

Για πρώτη φορά στις 25 Μαρτίου 1943 η Οργάνωση καθιστά γνωστή την ύπαρξη της με κατάθεση στεφάνου στο μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη στο Σύνταγμα , κάτω από τη μύτη των κατακτητών, από τον ανάπηρο πολέμου ανθυπολοχαγό Χρ. Ευθυμάκη. Ταυτόχρονα εμψυχώθηκε ο λαός με αναγραφή μέσα στη πόλη, συνθημάτων κατά των κατακτητών και υπέρ του Βασιλέως και της εν Καΐρω Ελληνικής Κυβέρνησης.

Η εμφάνιση της οργάνωσης άφησε άριστες εντυπώσεις και ενθουσίασε τους σκλαβωμένους Έλληνες οι οποίοι με αφορμή οτι το δάφνινο στεφάνι που κατετέθη στον Άγνωστο Στρατιώτη ήταν στερεωμένο σε ξύλινο σκελετό σε σχήμα “Χ” ονόμασαν την Οργάνωση “Χ”.

      Η Οργάνωση δραστηριοποιήθηκε αποκλειστικά και μόνο στην ευρεία περιοχή Αθηνών και Πειραιά. Με πρωτόκολλο που υπεγράφη μεταξύ του Γ. Γρίβα και του Άγγλου λοχαγού Ντον που ειχε αναλάβει τον συντονισμό των Εθνικών Οργανώσεων Εσωτερικού, η οργάνωση τέθηκε υπό τις διαταγές του Γενικού Στρατηγείου Μέσης Ανατολής.
Η οργάνωση παρέμεινε καθ’ όλη την διάρκεια του αγώνα, πιστή στην εν Καϊρω εξόριστη Ελληνική κυβέρνηση. Ήλθε σε σύγκρουση προς τας συνεργαζομένας με τους Γερμανούς κατακτητές κυβερνήσεις των Αθηνών. Αποτέλεσμα τούτου ήταν να διαταχθεί από την κυβέρνηση Ράλλη δια της υπ’

 αριθμό 18253/10-6-44 διαταγής του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας, η σύλληψη του Γ. Γρίβα, η οποία και επιχειρήθηκε το βράδυ της 12ης προς 13η Ιουνίου 1944. Πλην ο Γ. Γρίβας διέφυγε την σύλληψη, αλλά οι διώξεις εναντίον του συνεχίστηκαν. Μεταξύ άλλων δια της υπ’ αριθμό 18525/28-7-1944 Διαταγής του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας, εστερήθη και αυτών των αποδοχών του. Σχετικά , στα απομνημονεύματά του αναφέρει: “….. υπέστην πολλάς προσωπικάς διώξεις και κακουχίας. Ουδέποτε ομως απέστην των αρχών της ελευθερίας και παρέμεινα πολεμών παρά το πλευρόν των Άγγλων συμμάχων μας μέχρι τέλους του αγώνος….”

        Πολλά μέλη της οργάνωσης, παρά τα αυστηρά μέτρα ασφαλείας που τηρούσε, συνελήφθησαν από τους Γερμανούς. Ορισμένοι μετεφέρθηκαν σε φυλακές στην Γερμανία, άλλοι καταδικάστηκαν και εκτελέστηκαν, άλλοι διέφυγαν τον θάνατο ως εκ θαύματος.

Την Άνοιξη του 1943 η οργάνωση ενισχύεται με αξιωματικούς και οπλίτες του ΕΔΕΣ του Ναπολ. Ζέρβα και απο το 5/42 του Συνταγματάρχου Δημ. Ψαρού. Την ίδια περίοδο η Οργάνωση αποστέλλει πλέον των 100 αξιωματικών στην Αίγυπτο, που αποτέλεσαν τους πυρήνες του Εθνικού Στρατού που συγκροτήθηκε στην Αίγυπτο.
      

        Την 16ην Αυγούστου 1944 ο πρωθυπουργός Γ. Παπανδρέου τηλεγραφεί προς τον αντισυνταγματάρχην – Αρχηγόν της “Χ” , Γ. Γρίβαν “ Εθνική ένωσις απολύτως αναγκαία. Δι επίτευξιν σκοπού ορίσαμεν Στρατιωτικόν Διοικητήν Αττικής. Σας διατάσσομεν εκτελέσατε δαταγάς του, οταν κληθείτε δια στρατιωτικήν ενέργειαν.” Η οργάνωση , πάντοτε νομιμόφρων, τίθεται αμέσως υπό τας διαταγάς του αντιστρατήγου Παν. Σπηλιωτόπουλου που ορίστηκε Στρατιωτικός Διοικητής Αττικής. Με διαταγήν του ανωτέρω, συγκροτεί με άλλες εθνικές οργανώσεις το 1ο Σύνταγμα Πεζικού , διοικητής του οποίου ορίζεται ο αντισυνταγματάρχης Γ. Γρίβας.

 

      Τον Σεπτέμβριο 1944, η υπό τον αντισυνταγματάρχη Γ. Γρίβα οργάνωση “Χ”, ως η καλύτερα οργανωμένη του εσωτερικού, ανέλαβε, κατόπιν διαταγής του στρατιωτικού Διοικητού Αθηνών αντιστράτηγου Σπηλιωτόπουλου την μεταφοράν οπλισμού που απεστάλη από το Κάϊρο. Ο οπλισμός (300 περίπου αυτόματα στέρλιγκ και αρκετά τυφέκια με πυρομαχικά) παρελήφθη από το Πόρτο Ράφτη, μεταφέρθηκε στην Αθήνα και παρεδόθη στον Στρατιωτικό Διοικητή Αθηνών. Με τον οπλισμό αυτό εξοπλίστηκαν οι δυνάμεις ασφαλείας και η οργάνωση που προέβαλαν επιτυχώς αντίσταση και απέτρεψαν την εξόρμηση των κομμουνιστών να καταλάβουν την Αθήνα τον Δεκέμβριο του 1944 . Ταυτόχρονα παρελήφθησαν και δυο Άγγλοι αξιωματικοί που με βοήθεια της οργάνωσης απεστάλησαν στον προορισμό τους. Οι μετασχόντες της επιχειρήσεως έτυχαν ευφήμου μνείας.
Το τέλος της Γερμανικής κατοχής πλησιάζει, αλλά ο Ελληνικός λαός αντί να βρεθεί ενωμένος και να αξιώσει την τήρηση των υποσχέσεων των συμμάχων προς το Ελληνικό Έθνος, βρίσκεται διχασμένος με δάκτυλο των ξένων δυνάμεων και δη των συμμάχων που δημιούργησαν την ευκαιρία να αθετήσουν τις υποσχέσεις τους προς την Ελλάδα και επωφελήθηκαν αυτής της ευκαιρίας.

      Οι κομμουνιστές αρνούνται να υπακούσουν στον ορισθέντα από την Ελληνική κυβέρνηση Στρατιωτικόν Διοικητήν και επιδιώκουν πάση θυσία την ανατροπήν της κυβέρνησης και την δια βίας κατάληψη της εξουσίας.
Έτσι φθάσαμε στο συλλαλητήριο της 3ης Δεκεμβρίου 1944 και την επίθεση των κομμουνιστών κατά των σωμάτων ασφαλείας και του Θησείου όπου ήταν η έδρα του 1ου Συντάγματος πεζικού με διοικητή τον αντισυνταγματάρχη Γ. Γρίβαν. Χάρις στη λυσσώδη αντίσταση των νομιμοφρόνων δυνάμεων, απετράπη η κατάληψη των Αθηνών και η Ελλάς έμεινε εκτός του Σιδηρού Παραπετάσματος .
       Η συμβολή του αντισυνταγματάρχη Γ. Γρίβα στην αποτροπή της απειλής Κομμουνιστικοποίησης της χώρας, είναι αυτό που οι οπαδοί του κόκκινου φασισμού δεν θα λησμονήσουν ποτέ . Ο Γρίβας θα παραμένει σαν πέτρα στο στομάχι τους και πάντα θα αναζητούν ευκαιρίες να τον εκδικηθούν (βλ. Ζαχαριάδης – αποκάλυψη της ταυτότητας του Διγενή στους Άγγλους) και να τον συκοφαντήσουν.

       Η Ελληνική πολιτεία τιμούσα ομοφώνως την οργάνωση “Χ” με την υπ’ αριθμό 155/1950 Εγκύκλιο Διαταγή του Υπουργείου Στρατιωτικών κοινοποιούσα το από 10/3/1950 Βασιλικό Διάταγμα ανεγνώρισε την Οργάνωση “Χ” ως Εθνικήν Οργάνωση Εσωτερικής Αντίστασης με αρχηγόν τον αντισυνταγματάρχη Γεώργιο Γρίβα από του θέρους του 1941 έως 12-3-1945.
        Με την οργάνωση Εθνοφυλακής από την Ελληνική κυβέρνηση τον Δεκέμβριο 1944, με διαταγή του αρχηγού της διαλύεται η οργάνωση Χ και τα μέλη της κατετάγησαν στο 143 Τάγμα εθνοφυλακής. Ο ίδιος ο αρχηγός της οργάνωσης “Χ” αποστρατεύεται με αίτηση του και ιδιωτεύει.

Κατά την περίοδο του εμφυλίου, ο Γ. Γρίβας, αποστρατευμένος πλέον, ιδιωτεύει αναλογιζόμενος την αθέτηση των υποσχέσεων των συμμάχων προς τον Ελληνισμό. Εν τω μεταξύ πολλοί Έλληνες στην ύπαιθρο που υποφέρουν από τις επιδρομές και τα εγκλήματα των κομμουνιστών , συν επαρμένοι και ενθουσιασμένοι από την ηρωική αντίσταση των Χιτών στο Θησείο, συγκροτούν ομάδες εκδικήσεως και αυτοαποκαλούνται Χιτες, ενώ η Οργάνωση ουδέποτε διέθετε δυνάμεις εκτός λεκανοπεδίου

Το 1946 όταν προκηρύχθηκαν εκλογές, ο Γ. Γρίβας, καλείται να συνεργαστεί στο Λαϊκό Κόμμα, πλην όμως το κόμμα αθετεί τις υποσχέσεις του, και ο Γ. Γρίβας, έντιμος και έμπειρος στα πεδία των μαχών, πλην άπειρος από τις πολιτικές πλεκτάνες, στο τέλος κατέρχεται μόνος, χωρίς καμμιά ελπίδα επιτυχίας, με το Εθνικό Κόμμα των Χιτών, χωρίς κομματική οργάνωση , χωρίς οικονομική ενίσχυση με αποτέλεσμα να μην εκλεγεί στο κοινοβούλιο..

Μετά την απελευθέρωση 

      Μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας, μετέβη μυστικά στην Κύπρο με το ψευδώνυμο Διγενής και εντάχθηκε στην ΕΟΚΑ, την οποία ίδρυσε ο Μακάριος και ήταν στρατιωτικός αρχηγός της. Στόχος της ΕΟΚΑ ήταν η ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα. Ο Γρίβας κήρυξε την έναρξη του ένοπλου αγώνα της ΕΟΚΑ την 1η Απριλίου 1955 με βομβιστικές επιθέσεις και με μια προκήρυξη που μεταξύ άλλων ανέφερε: 

            “Με  την βοήθειαν του Θεού, με πίστιν εις  τον τίμιον αγώνα  μας, με την  συμπαράστασιν ολοκλήρου του Ελληνισμού και με την βοήθειαν των Κύπρίων, αναλαμβάνομεν τον αγώνα δια την αποτίναξιν του αγγλικού ζυγού. Με σύνθημα εκείνο που μας κατέλιπαν οι πρόγονοι μας ως ιεράν παρακαταθήκην: “Η ταν ή επί τας” .  

Αδελφοί Κύπριοι,
 Από τα βάθη των αιώνων μας  ατενίζουν όλοι εκείνοι, οι οποίοι ελάμπρυναν την Ελληνικήν ιστορίαν,  δια να  διατηρήσουν την ελευθερίαν των: Οι Μαραθωνομάχοι, οι Σαλαμινομάχοι, οι  τριακόσιοι του Λεωνίδα και οι νεώτεροι του Αλβανικού Επους. Μας  ατενίζουν οι αγωνιστές  του  1821, οι οποίοι και μας  εδίδαξαν ότι η  απελευθέρωσις από τον  ζυγόν δυνάστου, αποκτάται πάντοτε  με το αίμα. Μας ατενίζει ακόμη  σύμπας ο ελληνισμός, ο οποίος και μας παρακολουθεί με αγωνίαν , αλλά και με  εθνικήν υπερηφάνειαν. Ας  απαντήσωμεν με  έργα. Οτι θα  γίνομεν  “πολλώ κάρονες “ τούτων. Είναι καιρός  να δείξωμεν εις τον κόσμον, οτι εάν η  διεθνής  διπλωματία ειναι άδικος και εν πολλοίς  άνανδρος,  η Κυπριακή  ψυχή ειναι γενναία. Εάν οι δυνάσται μας, δεν θέλουν να αποδώσουν την λευτεριά μας μπορούμε να  την διεκδικήσωμεν με τα ίδια  μας τα  χέρια και με το αίμα  μας. Άς  δείξωμεν  εις τον κοσμον ακόμη μιαν  φοράν  ότι  και του  σημερινού “Ελληνος  ο τράχηλος  ζυγόν  δεν υπομένει” . Ο  αγών θα ειναι σκληρός. Ο  δυνάστης  δαθέτει τα  μέσα και τον αριθμό. Ημείς διαθέτουμεν την  ψυχήν, έχομεν και το δίκαιον με το μέρος μας. Γι΄αυτό και θα νικήσωμεν.
            Διεθνείς  διπλωμάται  ατενίσατε  το έργον  σας. Είναι αίσχος,  εν  εικοστώ αιώνι οι λαοί να χύνουν το αίμα των  δια την λευτεριάν των, το θείον αυτό δώρο,  για το οποίον και εμείς επολεμίσαμεν παρα τω πλευρό των λαών  σας και για το οποίον σεις τουλάχιστον διατύνεσθε  ότι πολεμίσατε  εναντίον του ναζισμού και του φασιμού.
 Ελλήνες , όπου και αν  ευρίσκεσθε, ακούσατε  την  φωνήν μας: Εμπρός, όλοι μαζί για τη λευτεριά της Κύπρου μας
Ε.Ο.Κ.Α
                                       Ο  ΑΡΧΗΓΟΣ  ΔΙΓΕΝΗΣ

 

Πρώτη προκήρυξη της ΕΟΚΑ 

       Η προκήρυξη έφερε την υπογραφή «Διγενής». Οι Άγγλοι είχαν αόριστες πληροφορίες ότι πίσω από τις επιθέσεις βρίσκεται κάποια οργάνωση «Χ» αλλά δεν γνώριζαν κάτι ιδιαίτερο γι' αυτή, ενώ το «Διγενής» δεν γνώριζαν αν είναι όνομα προσώπου ή οργάνωσης.

Πληροφορήθηκαν ότι «Διγενής» είναι ο Γρίβας από ένα άρθρο του Ζαχαριάδη που μεταδόθηκε από τον ραδιοσταθμό του ΚΚΕ «Ελεύθερη Ελλάδα» στις 24/4/1955

Η Βουλή των Ελλήνων, με το Νόμο 3944 που δημοσιεύτηκε στο Φύλλο της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως Α 51 στις 20 Μαρτίου 1959, προήγαγε ομόφωνα τον Γεώργιο Γρίβα από αντισυνταγματάρχη σε Αντιστράτηγο του απένειμε ειδική σύνταξη, καθώς επίσης και τον τιμητικό τίτλο του Αξίου Τέκνου της Πατρίδος.

Η Βασιλική Ακαδημία Αθηνών απένειμε στον Γρίβα το Χρυσό Μετάλλιο, την ύψιστη τιμή απ' όσες διαθέτει, κατά την πανηγυρική της συνεδρία της 24ης Μαρτίου 1959.

      Πάντως, σύμφωνα με τον Ναϊτζερ Κλάηβ, ήταν αναμενόμενο με βάση τις καλές υπηρεσίες που πρόσφερε η οργάνωση Χ στην Βρετανία. Άλλωστε, «Η Eλλάδα, μολονότι ονομαστικά αποτελούσε ένα ανεξάρτητο κράτος, ουσιαστικά εκείνη τη στιγμή ήταν ένα είδος προτεκτοράτου των Bρετανών. Έτσι από τις αρχές του 1945, ο Bρετανός πρέσβης Pεξ Λήπερ απόκτησε ορισμένες εξουσίες και υπευθυνότητες, τις οποίες συνήθως έχουν οι Κυβερνήτες των αποικιών και όχι οι επικεφαλής των διπλωματικών αποστολών».     

      Ο Γρίβας και η ΕΟΚΑ ενέπνευσαν πολλά απελευθερωτικά κινήματα και επαναστάτες όπως τον Φιντέλ Κάστρο, όπως ο ίδιος αναφέρει με δύο επιστολές του (1959 και 1974) προς τον Γρίβα, μάλιστα στη πρώτη επιστολή αναφέρει: «Στρατηγέ, ο αγώνας σας με γοήτευσε και αποτέλεσε παράδειγμα για την απελευθέρωση της Πατρίδας μου. Συγχαρητήρια, Εύχομαι η Δημοκρατία και η Δικαιοσύνη να βασιλεύσουν επιτέλους στον κόσμο»

Μέσα στις ενέργειες της βρετανικής αποικιακής κυβέρνησης κατά του Γρίβα, συζητήθηκε και η πιθανότητα αρνητικής προπαγάνδας. Αυτή απορρίφθηκε με το σκεπτικό ότι «κάθε απόπειρα να εφευρεθεί βρωμιά (sic) για τον Γρίβα θα ήταν δίκοπο όπλο». Σε έγγραφο με ημερομηνία 26/4/56 αναφέρεται ότι «η (βρετανική) κυβέρνηση της Κύπρου επιζητεί εναγωνίως να αποκτήσει οποιεσδήποτε διαθέσιμες λεπτομέρειες – όσο πιο φρικιαστικές, τόσο καλύτερα – για τις αντικομμουνιστικές επιχειρήσεις και τις φρικαλεότητες που πραγματοποιήθηκαν στην Ελλάδα από την Οργάνωση ‘Χ’ του Γρίβα». Σκοπός των Βρετανών ήταν να περιλάβουν τις λεπτομέρειες αυτές σε ένα ανώνυμο φυλλάδιο, με στόχο να στρέψουν τους Κύπριους κομμουνιστές εναντίον του Γρίβα και της ΕΟΚΑ.

Μετά την ανακήρυξη της Κυπριακής Δημοκρατίας 

        Μετά την ανακήρυξη της Κυπριακής Δημοκρατίας το 1960, ο Γρίβας συνέχισε να αποτελεί ουσιαστικό παράγοντα των εξελίξεων. Αναχώρησε για την Ελλάδα, όπου έγινε δεκτός με μεγάλες τιμές, του απονεμήθηκε ο βαθμός του Στρατηγού εν Αποστρατεία και ανακηρύχθηκε ομόφωνα από την Ελληνική Βουλή άξιο τέκνο της πατρίδος. Τον Ιούνιο του 1964, τον έστειλε ξανά η κυβέρνηση Παπανδρέου ως επικεφαλής 5.000 στρατιωτών και ανέλαβε την αρχηγία των ελληνικών στρατιωτικών δυνάμεων και στη συνέχεια και της Εθνικής Φρουράς με τη συναίνεση του Μακάριου.

Το Νοέμβριο του 1967, ελληνοκυπριακές δυνάμεις υπό τις διαταγές του Γρίβα με την έγκριση της ελληνικής και κυπριακής ηγεσίας,  επιτέθηκαν στους Τουρκοκύπριους στις περιοχές Άγιος Θεόδωρος και Κοφίνου της επαρχίας Λάρνακας,  ύστερα από εντάσεις και προκλήσεις μεταξύ των δύο πλευρών, με αποτέλεσμα τον θάνατο 22 Τουρκοκυπρίων και ενός Ελληνοκυπρίων. Η Τουρκία απείλησε να εισβάλει στο νησί και η εισβολή απετράπη μόνο με ανταλλάγματα την απόσυρση της ελληνικής μεραρχίας από την Κύπρο και την ανάκληση του Γρίβα στην Ελλάδα. 

Η προσωπικότητα του Διγενή

Αν προσπαθούσαμε να  ιχνηλατήσουμε  τα  στοιχεία  που συνιστούν τη ταυτότητα του Διγενή, του θρύλου της  Κύπρου, θα  εντοπίζαμε τα  γνησιότερά και πιο λαμπρά  στοιχεία , με πρώτο και  βασικό την φιλοπατρία,  τον άδολο πατριωτισμό,  σε  συνδυασμό με  τη βαθιά και ειλικρινή πίστη  στα  Χριστιανικά ιδεώδη και  αρχές της Ελευθερίας –  Ισότητος – Δικαιοσύνης και  Δημοκρατίας.

Την  αγάπη προς την πατρίδα και την Ορθόδοξη πίστη  διδάχθηκε  από τα  παιδικά του  χρόνια . Αγωνίστηκε   για την  ελευθερία, στα παιδία των μαχών, στη Μικρά  Ασία  στα  βουνά της  Βορείας  Ηπείρου , πολέμησε τον Φασισμό, τον Ναζισμό, τον Κουμμουνισμό και την Αποικιοκρατία.

     Όταν  εζώνετο τα  όπλα επικαλείτο πρωτίστως την  βοήθεια  του Θεού. Έτσι στην πρώτη  προκήρυξη του αγώνα της  ΕΟΚΑ ξεκινά με τη  φράση “ Με  τη βοήθειαν του Θεού, με πίστη στον τίμιον αγώνα μας…”

Στις   συναντήσεις  του με  τους  συνεργάτες  του , τελειώνει όσα έχει να τους πει με τη  φράση  “ Ο Θεός  μαζί μας”

Για  πνευματική ενίσχυση  των αγωνιστών της  ΕΟΚΑ,  δημιουργεί την Υπηρεσία  Πνευματικού Ανεφοδιασμού. Κάθε  αντάρτικη  ομάδα  εφοδιάζεται με  τη Καινή Διαθήκη, με  Χριστιανικά  βιβλία  και φυλλάδια.

Και  μετά  το πέρας  του  αγώνα , όπως  περιγράφει ο  λογοτέχνης  δημοσιογράφος  Μελής  Νικολαϊδης , την πρώτη Κυριακή μετά  την επιστροφή του στην Ελλάδα ,  σε εκδρομή με τη  σύζυγό του κ. α συγγενείς, όταν αντίκρυσε  ψηλά  στο βουνό κάποιο παρεκκλήσι,   ζήτησε και το επισκέφθηκε,  “όπου απομονώθηκε και προσευχήθηκε  επί ώρα. Αργότερα  απευθυνόμενος  στους  συνοδούς του είπε:” Να  προσεύχεσθε. Δεν υπάρχει καλύτερο και πολυτιμότερο πράγμα. Σας κάνει να νοιώθετε  το Θεό κοντά  σας, μέσα  σας. Και σας  δίνει γαλήνη, θέληση και δύναμη. Να  προσεύχεσθε.”  (βλ. Περιοδικό ΑΚΤΙΝΕΣ “Η προσευχή του Διγενή”)

Άριστα  καταρτισμένος στα  στρατιωτικά θέματα,  με  βαθιά  γνώση της

Ελληνικής  Ιστορίας,  εμπειρότατος  από  τη μακροχρόνια  πολεμική του θητεία  στα  πεδία  των μαχών,  επιδεξιότατος στην  αντιμετώπιση  πολυαρίθμων και άρτια  εξοπλισμένων  αντιπάλων,  θαρραλέος, αποφασιστικός,  ψύχραιμος,  και τολμηρός . Με  προσόντα  Ηγέτη που προκαλεί τον θαυμασμό και τον  σεβασμό αυτών  που τον ακολουθούσαν στους  δύσκολους  αγώνες  του. Με  σπινθηροβόλο βλέμμα που φανέρωνε  την οξυδέρκεια  του, πολυμήχανος και πείσμων προ των δυσκολίων. Πίστευε ότι καμμιά  δυσκολία  δεν είναι αξεπέραστη.

Μεθοδικός  και  Οργανωτικός, κατάφερνε  να  δημιουργεί  εκ του μηδενός.  Χαρακτηριστική  είναι η  οργάνωση του αντιαποικιακού- απελευθερωτικού αγώνα, με  στελέχωση  της  ΕΟΚΑ , με  απειροπόλεμα και αμούστακα παιδιά, χωρίς  επαρκή οπλισμό. ΅Επίσης  η οργάνωση της άμυνας της  Κύπρου  την περίοδο 1964-1967 που την καθιστούσε απρόσβλητη και πανέτοιμη να  αντιμετωπίσει τη Τουρκική απειλή.

Αυτός  είναι ο Διγενής, ο θρύλος της  Κύπρου. Ο  εμπνευστής  της  νεολαίας.  Σύνθημα του :  “Η Λευτεριά  αποκτάται με το σπαθί του σκλάβου” 

Θάνατος

Πέθανε στο σπίτι του στον Αγ. Νικόλαο Λεμεσού, στις 27 Ιανουαρίου 1974 σε ηλικία 76 χρόνων, 6 μήνες περίπου πριν το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου στην Κύπρο.

Οι φήμες για την κακή κατάσταση της υγείας του, ξεκίνησαν από τον Ιούνιο του 1973. Ο Γρίβας τις απόρριψε χαρακτηρίζοντας τα δημοσιεύματα και τον Μακάριο «χορό κανίβαλων με διευθυντή ορχήστρας τον ίδιο». Ωστόσο, ο καρδιολόγος Δώρος Παπαπέτρου, ανιψιός του Γρίβα, ανέφερε ότι από το 1972 είχε διαγνώσει ότι πάσχει από στένωση αορτής. Σύμφωνα με τον ίδιο, τον Οκτώβριο του 1973 επιδεινώθηκε η κατάσταση της υγείας του με αποτέλεσμα να είναι περισσότερες ώρες κλινήρης παρά όρθιος, ενώ μέχρι τον Ιανουάριο η κατάσταση του εξελίχθηκε ραγδαία.

Μετά το θάνατό του γίνονταν πολιτικές εκδηλώσεις τιμής της μνήμης του από ελληνοκυπρίους. Το 1976, η Τουρκία καταγγέλλει στον ΟΗΕ ότι στις 25 Ιανουαρίου του ίδιου έτους έγινε συγκέντρωση δεκάδων χιλιάδων ελληνοκυπρίων στην Λεμεσό, σε τελετή μνήμης του Γρίβα, όπου οι συγκεντρωμένοι φώναζαν το σύνθημα «ένωση». Στην επιστολή ο Γρίβας χαρακτηρίζεται «ηγέτης της τρομοκρατικής οργάνωσης ΕΟΚΑ» (sic)

Μετά το θάνατό του τιμήθηκε με διάφορα μνημεία, ονομασίες οδών κλπ. Μπρούτζινος αδριάντας του Γρίβα υπάρχει και στην Χλώρακα Πάφου. Επίσης ο Γρίβας απεικονίζεται μαζί με τον Μακάριο σε δύο μνημεία, στον Στρόβολο στο Συμβούλιο Ιστορικής Μνήμης του αγώνα της ΕΟΚΑ 1955-59, και στο Ηρώον Απελευθερωτικού Αγώνα 1955-59 που βρίσκεται μεταξύ Κάτω Αμιάντου και Πελενδρίου. 

Επιμέλεια Πανίκος Χρίστου 

Πηγή Βικιπαιδεια/digenisidrima.gr