30 Μαΐου 1919. Η ΑΝΕΥΡΕΣΗ ΤΩΝ ΙΕΡΩΝ ΕΙΚΟΝΩΝ ΣΤΟΝ ΑΪ - ΛΟΥΚΑ

3 Μαΐου 1934 στον ΑΪ – ΛΟΥΚΑ. Από αριστερά: άγνωστος, Λουκάς Δεληγιάννης, Νικόλαος Ευστ.Μανέτας (λιθοξόος), άγνωστος, Δημήτριος Παναγιώτου (καθηγητής), Λουκάς Γεωρ. Αδαμόπουλος, ο μικρός Αντώνιος Αδαμόπουλος, καθήμενος άγνωστος.

ΙΣΤΟΡΙΚΟ

ΑΝΕΥΡΕΣΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗ ΛΟΥΚΑ ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΥΔΡΟΣΟ

Στα παλιά χρόνια, το μέρος που βρίσκεται σήμερα ο Άγιος Λουκάς, ήταν γνωστός με το όνομα «Παλαιοκκλήσι».

Εδώ πολλοί Σουβαλιώτες αλλά και άλλοι κάτοικοι απ΄τα γύρω χωριά, πολλές νύχτες έβλεπαν να κινείται ένα φως που κατέληγε και έσβηνε στο «Παλαιοκκλήσι».
Στις αρχές του 1919, μια Σουβαλιώτισσα (η Γιαννού σύζυγος του Αθ. Παναγιώτου ή Ούζου),

βαριά άρρωστη από ανίατη ασθένεια είδε στο όνειρό της τον Άγιο Λουκά να της λέγει: «Να ειδοποιήσεις τους Λουκά Αδαμόπουλο, Νικόλαο Μανέτα και Νικόλαο Χρήστου να πάνε να παραλάβουν Τον Οίκον Μου», και της υπέδειξε την πουρνάρα στο Παλαιοκκλήσι σαν το σημείο που βρίσκεται ο Οίκος Του.

Η Γιαννού δεν υπάκουσε. Φοβόταν ότι οι συγχωριανοί της θα την χλεύαζαν και θα γελούσαν μαζί της. Σε λίγες μέρες είδε πάλι το ίδιο όραμα. Αυτή την φορά ο Άγιος ήταν επιτακτικός. Στον ταραγμένο ύπνο της, ο σύζυγος της την άκουσε να παραμιλάει και να φωνάζει. Την άλλη μέρα την επισκέφθηκε ο θεράπων γιατρός της Γεώργιος Δρίβας, στον οποίο ανέφερε το όραμα της. Ο γιατρός την παρότρυνε να εκτελέσει αυτά που της είπε ο Άγιος. Άλλωστε και ο ίδιος είχε σχετική εμπειρία όταν, όπως έλεγε, το άλογο του με το οποίο επέστρεφε από «καντότα» στα γύρω χωριά, είχε καταφύγει καλπάζοντας στο «Παλαιοκκλήσι». Κατά μια άλλη εκδοχή και ο ίδιος είχε δει σχετικό όνειρο.  

Με την εντολή συμμορφώθηκαν αμέσως οι Λουκάς Γ. Αδαμόπουλος, Νικόλαος Ευστ. Μανέτας και Νικόλαος Δ. Χρήστου και ξεκίνησαν νύχτα για να σκάψουν την πουρνάρα του «Παλαιοκκλησιού». Όπως όμως η Γιαννού, έτσι και οι δύο εφοβούντο ότι θα ήσαν ο περίγελος των συγχωριανών τους.

Ύστερα από αρκετή προσπάθεια το πρωί της 30^ης Μαΐου 1919, μέρα Πέμπτη και ώρα 10:00 π.μ οι αναφερόμενοι σκάβοντας με προσοχή, έφτασαν στο σημείο που ευρίσκοντο τρεις εικόνες. Η μία ήταν του Ιησού Χριστού και της Παναγίας, και η δεύτερη του Ευαγγελιστή Λουκά, οι οποίες σήμερα βρίσκονται εντοιχισμένες στο τέμπλο της ανεγερθείσης στη συνέχεια σημερινής εκκλησίας.

Την τρίτη εικόνα – του Αγίου Δημητρίου – παρά την  προσπάθεια τους δεν μπόρεσαν να την ανασύρουν διότι διελύετο. Όμως για να τιμήσουν τον Άγιο Δημήτριο, τοποθέτησαν καντήλι  στο σημείο που βρέθηκε η εικόνα. Το γεγονός έγινε αμέσως αντιληπτό σε όλη την περιοχή, ακολούθησε αγιασμός και πολλοί ήσαν εκείνοι που έσπευσαν να προσκυνήσουν.

Απ΄την επόμενη κιόλας της ευρέσεως των εικόνων, ο Λουκάς Αδαμόπουλος και ο Νικόλαος Μανέτας αποφάσισαν να κτίσουν τον «Οίκο του Αγίου Λουκά» για τον οποίο είχαν λάβει την εντολή του. Για το σκοπό αυτό αφού πήραν τις σχετικές εγκρίσεις, άρχισαν να μαζεύουν χρήματα με εράνους στα γύρω χωριά, αλλά και σε μακρύτερες ακόμη πολιτείες, μερικοί πρόσφεραν εργασία, άλλοι χρήματα, ενώ οι ίδιοι πρόσφεραν την εργασία τους και την τέχνη τους. Ο Νικόλαος Μανέτας άριστος λιθοξόος ο ίδιος, έχει αφήσει απτά δείγματα της άριστης τέχνης του. Δικό του έργο είναι οι πέτρινες κολόνες που στηρίζουν τον τρούλο, αλλά και το μεγαλύτερο μέρος του κτίσματος της εκκλησίας.

Σε συνεργασία με τη Μητρόπολη Φωκίδας, η επίσημη λειτουργία έγινε στις 3 Μαΐου του 1920, σε ανάμνηση της ανακομιδής των λειψάνων του Οσίου Λουκά του Στειριώτη, και η ημέρα αυτή καθιερώθηκε έκτοτε να γιορτάζει σε ανάμνηση της ανευρέσεως της εικόνας του Ευαγγελιστή Λουκά, με λειτουργίες, αθλητικούς αγώνες και εμποροπανήγυρις. Ιδιαίτερη προσπάθεια κατεβλήθη να εδραιωθεί και να επιμηκυνθεί η πανήγυρις σε περισσότερες ημέρες.

Όπως μπορεί να διαπιστώσει κανείς η εκκλησία του Αγίου Λουκά μικρογραφία Βυζαντινής τέχνης, με εικόνες που η αγιογράφηση έγινε από μοναχούς  του Αγίου Όρους και με ιστορία μοναδική σε ένα θαυμάσιο περιβάλλον, αποτελεί κόσμημα της βόρειας πλευράς του Παρνασσού και σαν τέτοιο πρέπει να συνεχίσει την λειτουργία του.

αρχείο: Νικόλαος Λ. Μανέτας