"ΛΕΥΚΟΣ ΑΝΘΡΑΞ". 8 Μαρτίου 1928. Η Σουβάλα ηλεκτροδοτείται από το εργοστάσιο παραγωγής ρεύματος στα Μαντάμια.

Το ΦΕΚ που δίνεται η άδεια παραγωγής και διανομής ρεύματος στους Λουκά και Αθανάσιο Αδαμόπουλο

O ηλεκτροφωτισμός της Σουβάλας αποτέλεσε μεγάλο ιστορικό γεγονός για την εποχή του. Τα εγκαίνια της λειτουργίας έγιναν το καλοκαίρι του 1928 από τον τότε Πρόεδρο της Κοινότητας Σουβάλας, αείμνηστο Γεώργιο Ι. Τσαρμακλή.

Ο Χρήστος Γ. Τσαρμακλής επιβεβαιώνει το πολυσήμαντο γεγονός για την εποχή εκείνη:

«…ντυθήκαμε με τα καλά μας και πήγαμε οικογενειακώς στο χώρο του εργοστασίου λίγο πριν σκοτεινιάσει. Ο πατέρας μου σαν Πρόεδρος της Κοινότητας που ήταν μίλησε για τη σημασία και τη σπουδαιότητα του έργου. Ύστερα ο πατέρας μου άνοιξε το διακόπτη».

Τα βράδυα η Σουβάλα φάνταζε στο λεκανοπέδιό μας σαν φωταγωγημένη ναυαρχίδα στους ΒΔ πρόποδες του Παρνασσού. Οι γειτόνοι μας καλοτύχιζαν και πάντα ζήλευαν τη θέση μας. “Σουβάλα μας περήφανη με τα πολλά σου φώτα”.

Το ηλεκτρικό ρεύμα υψηλής τάσεως 500 volts, που ερχόταν απ΄τη γεννήτρια των Μανταμιών στο εργοστάσιο της Σουβάλας, μετατρεπόταν σε ρεύμα τάσεως 100 volts ακίνδυνο για τους καταναλωτές. Και ευτυχώς που είχε γίνει αυτή η μετατροπή γιατί οι άνθρωποι της εποχής ήταν ανημέρωτοι για τον κύνδυνο του ηλεκτρισμού. Ο αείμνηστος Σταμάτης Αθ. Σταματίου, θέλοντας να διαπιστώσει μόνος του την έννοια του ηλεκτρισμού έπιασε τα ηλεκτροφόρα καλώδια που περνούσαν από τη μάντρα του σπιτιού του με αποτέλεσμα να πάθει έγκαυμα.

Αρμόδιος υπάλληλος των Αδαμοπουλαίων για τον ηλεκτροφωτισμό και την αντικατάσταση των ασφαλειών ήταν ο αείμνηστος Λουκάς Ι. Δεληγιάννης(1907-1994), οποίος ήταν ορφανός και από πολύ μικρή ηλικία έζησε με τους Αδαμοπουλαίους στα Μαντάμια. Άλλοι Σουβαλιώτες που διατέλεσαν χειριστές μηχανημάτων κατά καιρούς ήταν: 1) Δήμος Λαγός, 2)Θεόδωρος Θάνος (Φιντέλης), 3) Χρήστος Θ. Θάνος, 4) Αθανάσιος Αλκούσης (Τσάρας), 5) Αντώνιος Αντωνίου, 6) Αθανάσιος Μαράζας.

Ο φωτισμός στα Σουβαλιώτικα σπίτια παρείχετο «κατ΄ αποκοπήν». Δηλαδή κάθε νοικοκυριό πλήρωνε για δυο λάμπες των 40 Watt. Αυτό διότι το καλοκαίρι το νερό στα Μαντάμια ελαττωνόταν, οπότε μειώνονταν η παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια, τόσο που δεν μπορούσε να καλύψει τις ανάγκες του ηλεκτροφωτισμού. Αντίθετα όταν άρχιζαν οι βροχές το φθινόπωρο μέχρι το καλοκαίρι η ποσότητα του νερού ήταν επαρκής για ταυτόχρονη λειτουργία του εργοστασίου και του φωτισμού. 

Όλα πήγαιναν καλά μέχρι το 1947, όταν ο εμφύλιος πόλεμος ήλθε να βυθίσει το χωριό μας στο σκότος. Μετά τη λήξη του πολέμου και περί το 1952 οι ιδιοκτήτες Αδαμόπουλοι ανασυγκρότησαν το ηλεκτροπαραγωγικό εργοστάσιο και αφού εγκατέστησαν καινούργια ηλεκτρογεννήτρια και καινούργιο δίκτυο μεταφοράς καλύπτοντας απόσταση 2500μ. Και η μεγάλη ιστορία του ΛΕΥΚΟΥ ΑΝΘΡΑΚΟΣ τελειώνει το 1958 όταν εξαγοράστηκε από τη ΔΕΗ.

  Φωτογραφία (με πιθανή ημερομηνία 1928-1932) μπροστά από το εργοστάσιο των Αφων Αδαμόπουλοι Αθανασίου και Λουκά,  «Ο ΛΕΥΚΟΣ ΑΝΘΡΑΞ», διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, εκκοκιστηρίου βάμβακος, σίτου, αραβόσιτου κ.τ.λ. Διακρίνονται από δεξιά: Ευστάθιος Νικ. Μανέτας (καθηγητής) , Λουκάς Ιωαν. Δεληγιάννης, εμπειροτέχνης μηχανικός και μόνιμος υπάλληλος του εργοστασίου. Οι υπόλοιποι δύο άγνωστοι.

Ο ΛΕΥΚΟΣ ΑΝΘΡΑΞ (ΤΟ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑ)

Αποσπάσματα από το βιβλίο του Α. Αδαμόπουλου: “ΥΔΡΟΚΙΝΗΤΕΣ ΒΙΟΤΕΧΝΙΕΣ ΣΤΟΝ ΠΑΡΝΑΣΣΟ”