Χόρεψε Μάη μ΄ χόρεψε κι Απρίλη λουλουδάτε…

Καλωσορίζοντας το Μάη στη Σουβάλα παλιά…

   Τραγουδώντας το Μάη  Λαογραφικό αφήγημα

Της Ιωάννας Γαντζόγια – Δεληγιάννη*

    Την πρωτομαγιά μικρές ομάδες από πέντε νέες κοπέλες «παίζανε» το Μάη...

Φορούσαν κλαρωτές ρόμπες και μαντήλες και κρατούσαν με τα δυό τους χέρια ένα κουδουνάκι σκεπασμένο με φύλλα καρυδιάς και λουλούδια. 

Μια από τις κοπέλες ήταν ο «Μάης». Φορούσε επίσης ρόμπα κλαρωτή, μια μαντήλα έκρυβε το πρόσωπο της και πάνω από την μαντήλα είχε ένα στεφάνι με λουλούδια.

Σχημάτιζαν κύκλο οι τέσσερις κοπέλες, χτυπούσαν τα κουδουνάκια, τραγουδούσαν, και ο «Μάης»  στη μέση χόρευε:

«Χόρεψε Μάη μ΄ χόρεψε κι Απρίλη λουλουδάτε,                                   

σ΄ αυτό το σπίτι πούρθαμε πέτρα να μη ραγίσει                                                  

κι ο νοικοκύρης του σπιτιού χίλια χρόνια να ζήσει,                                                          

να ζήσει σαν τη Λιάκουρα, ν΄ ασπρίσει σαν το χιόνι                                                            

να κάμει γιούς αρματολούς και γιούς καπεταναίους»,

τραγουδούσαν οι κοπέλες και  συνεχίζανε με άλλα στιχάκια, ανάλογα με το σπίτι, αν είχε παιδί ξενιτεμένο ή ανύπαντρο ή γιό και θυγατέρα κλπ.

Πρωτομαγιά 1966 Τραγουδώντας το Μάη Οι Σουβαλιωτοπούλες Λούλα Στ. Σταματίου, Ελένη Ι. Γεωργούση, Άννα Π. Αυγέρη (Mάης), Βαρβάρα Ι. Κότσια, Βασιλική Αρ. Δρίβα και η μικρή Φωτεινή Στ. Σαρλάνη, κόρη της Λουκίας Γ. Καλλιμάνη.

Με πολλή χαρά τις δεχόντουσαν οι νοικοκυραίοι και τις φίλευαν όχι μόνο με λεφτά αλλά και με προϊόντα, όπως αυγά, καρύδια, καλαμπόκι κλπ.

Τα κουδουνάκια και οι δροσερές φωνές των κοριτσιών αντηχούσαν χαρούμενα στις γειτονιές.

Τα πόδια του ο «Μάης», που χόρευε συνέχεια, δεν τα «όριζε» προς το τέλος της διαδρομής.

Ένας παλιός «Μάης», θυμήθηκε ότι μια φορά την κατάβρεξαν σ΄ένα αυλάκι με νερό. Δεν είχε βρέξει αρκετά εκείνη την άνοιξη και οι παλιοί πίστευαν ότι το κατάβρεγμα του «Μάη» θα ΄φερνε βροχή. Ως εκ θαύματος, την άλλη μέρα άνοιξαν οι ουρανοί.

Πρωτομαγιά 1951, Τραγουδώντας τον Μάη. Γιώργος Χρ. Παπαθανασίου, Σούλα Γ. Αδρύμη, άγνωστη, Κων/να Χρ. Παπαθανασίου, Ελένη Χρ. Διαμαντώνη, Κική Λ. Μανέτα, Ευθυμία Ευστ. Διαμαντώνη

Μερικά ακόμη χαρακτηριστικά στιχάκια:

Σε σπίτι με θυγατέρα

-Κυρά μ΄ τη θυγατέρα σου, κυρά μ΄ τη μοναχή σου                           

Στα χάδια χάδια τη βαστάς και στα ψηλά παλάτια                          

Και στα χρυσά παπλώματα τη βάζεις και κοιμάται.                      

-Εδώ έχουμε μια λυγερή που την παντρολογάμε,                                           

τη δίνουμε στο βασιλιά, τη δίνουμε στο ρήγα

 -Δε θέλω γω το βασιλιά, δε θέλω γω το ρήγα,                                

θέλω το παπαδόπουλο που ΄ναι το ριζικό μου.

-Μαρή το παπαδόπουλο πολλά προικιά γυρεύει,                    

γυρεύει σπίτια δίπατα κι αυλές μαρμαρωμένες                          

γυρεύει στάρια αθέριστα μ΄ όλους τους θεριστάδες,                          

γυρεύει αμπέλια ατρύγητα μ΄ όλους τους τρυγητάδες,                             

γυρεύει κι άλογο καλό, καλό κι αρματωμένο                                 

να περπατάει να χαίρεται στους κάμπους καβαλάρης.

-Κι αν τα γυρεύει δώστε τα καλός είν΄ κι ας τα πάρει.

 

Σε σπίτι τσοπάνη

Εδώ σε τούτα τα μαντριά τα καγκελοπλεγμένα,                                     

εδώ βελάζουν πρόβατα, εδώ βελάζουν γίδια,                           

βελάζουν κι αρνοκάτσικα στου κάμπου τα χορτάρια.

 

Σε σπίτι με γιό και  θυγατέρα

Καλότυχη κυρά, με γιό και θυγατέρα                                                                                     

ο γιός πάει στα γράμματα κι η κόρη στα στολίδια,                                                      

γυρίζει ο γιός απ΄ το σχολειό κι η κόρη απ΄ τα στολίδια                           

και σμίξανε τα διούτσικα στη μέση της αυλής τους.

Ενα μικρό μικρούτσικο, του βασιλιά τ΄ αγγόνι,                             

καβαλικεύει τ΄ άλογο, πεζεύει, καμαρώνει                                                               

τριγύρω στην αυλούλα του βασιλικό μαζώνει                                                    

βασιλικό και βάλσαμο & δύο κλωνάρια μόσχο,                                        

το ΄να το δίν΄ στη μάνα του τ΄ άλλο στην αδερφή του.

Στην κυρά

Πολλά είπαμε τ΄ αφέντη μας, ας πούμε και τ΄ ς κυράς μας.                        

Κυρά χρυσή, κυρά αργυρή, κυρά μαλαματένια,                                            

κυρά μου σαν στολίζεσαι και πας στον αγιασμό σου                                     

βάζεις τον ήλιο πρόσωπο και το φεγγάρι αστήθι.

 

Σε κόρη αρραβωνιασμένη (το ίδιο)

Κόρη χρυσή, κόρη αργυρή, κόρη μαλαματένια,                                                     

κόρη μ΄ όταν στολίζεσαι να πας στην εκκλησιά σου                                           

βάζεις τον ήλιο πρόσωπο και το φεγγάρι αστήθι                                                  

και την οχιά την πλουμιστή γιορντάνι στο λαιμό σου.

 

Στη μάνα που έχει ένα μικρό

Κυρά μου το παιδάκι σου, κυρά μ΄ το μοναχό σου                                

στα πούπλα – πούπλα το κρατάς και στα χρυσά το ντύνεις                                        

και στα απαλά προσκέφαλα το βάζεις και κοιμάται.

 

Όταν φεύγαν απ΄ το σπίτι

– Άπλωσε αφέντη μ΄ άπλωσε στην αργυρή την τσέπη                                                

Κι αν έβρεις άσπρα δός μας τα, φλουριά μην τα λυπάσαι.

– Αφέντη μ΄ Αϊ – Θανάση μου βοήθα το νοικοκύρη                                              

Να ζήσει χρόνους εκατό και να τους διαπεράσει.

        *Η αφήγηση αυτή της Ιωάννας Γαντζόγια – Δεληγιάννη με τίτλο                      “ Τραγουδώντας το Μάη ”, περιλαμβάνεται στο Βιβλίο “Μια Σουβαλιώτισσα θυμάται” εκδόσεως Συνδέσμου Απανταχού Πολυδροσιωτών όπως την κατέγραψε η Βασιλική Χριστοπούλου –Μερτζάνη .

 

Παλαιότερες σχετικές δημοσιεύεις μας:

https://lispolydrosou.blogspot.com/2020/05/blog-post.html

https://lispolydrosou.blogspot.com/2020/05/blog-post_1.html

https://lispolydrosou.blogspot.com/2022/05/blog-post_2.html

 

 

                          " Καλό  Μήνα "

 

                      

           Επιμέλεια Ανάρτησης: Αλέκος Ι. Βαλάσκας