Με αφορμή τη χθεσινή μας δημοσίευση με την εξαιρετική διήγηση της Αντιπροέδρου του Συλλόγου μας Δήμητρας Μουλαρά για το πώς γιορταζόταν η Πρωτομαγιά παλαιότερα στο χωριό μας, τη Σουβάλα,..
θα συνεχίσουμε σήμερα, που επισήμως γιορτάζεται για εφέτος η Πρωτομαγιά, παρουσιάζοντας αφενός το πώς οι νιές του χωριού μας τραγουδούσαν & προϋπαντούσαν το Μάη αναδημοσιεύοντας την εξαιρετική σχετική αφήγηση της συγχωριανής μας Ιωάννας Γαντζόγια-Δεληγιάννη & αφετέρου το πώς γιόρταζαν οι Σουβαλιώτες αυτή τη μέρα μέσα από κάποιες φωτογραφίες που έχουμε παρουσιάσει & σε παλαιότερες δημοσιεύσεις μας .Ακολουθούν, η αφήγηση της Ιωάννας Γαντζόγια – Δεληγιάννη με τίτλο “ Τραγουδώντας το Μάη ”, όπως την κατέγραψε η Βασιλική Χριστοπούλου -Μερτζάνη στο Βιβλίο της “Μια Σουβαλιώτισσα θυμάται” εκδόσεως Συνδέσμου Απανταχού Πολυδροσιωτών, και φωτογραφίες από γιορτασμούς της Πρωτομαγιάς στη Σουβάλα τα παλαιότερα χρόνια.
Τραγουδώντας το Μάη
Την πρωτομαγιά μικρές ομάδες από πέντε νέες κοπέλες «παίζανε» το Μάη. Φορούσαν κλαρωτές ρόμπες και μαντήλες και κρατούσαν με τα δυό τους χέρια ένα κουδουνάκι σκεπασμένο με φύλλα καρυδιάς και λουλούδια.
Μια από τις κοπέλες ήταν ο «Μάης». Φορούσε επίσης ρόμπα κλαρωτή, μια μαντήλα έκρυβε το πρόσωπο της και πάνω από την μαντήλα είχε ένα στεφάνι με λουλούδια.
Σχημάτιζαν κύκλο οι τέσσερις κοπέλες, χτυπούσαν τα κουδουνάκια, τραγουδούσαν, και ο «Μάης» στη μέση χόρευε:
«Χόρεψε Μάη μ΄ χόρεψε κι Απρίλη λουλουδάτε,
σ΄ αυτό το σπίτι πούρθαμε πέτρα να μη ραγίσει
κι ο νοικοκύρης του σπιτιού χίλια χρόνια να ζήσει,
να ζήσει σαν τη Λιάκουρα, ν΄ ασπρίσει σαν το χιόνι
να κάμει γιούς αρματολούς και γιούς καπεταναίους»,
τραγουδούσαν οι κοπέλες και συνεχίζανε με άλλα στιχάκια, ανάλογα με το σπίτι, αν είχε παιδί ξενιτεμένο ή ανύπαντρο ή γιό και θυγατέρα κλπ.
Με πολλή χαρά τις δεχόντουσαν οι νοικοκυραίοι και τις φίλευαν όχι μόνο με λεφτά αλλά και με προϊόντα, όπως αυγά, καρύδια, καλαμπόκι κλπ.
Τα κουδουνάκια και οι δροσερές φωνές των κοριτσιών αντηχούσαν χαρούμενα στις γειτονιές.
Τα πόδια του ο «Μάης», που χόρευε συνέχεια, δεν τα «όριζε» προς το τέλος της διαδρομής.
Ένας παλιός «Μάης», θυμήθηκε ότι μια φορά την κατάβρεξαν σ΄ένα αυλάκι με νερό. Δεν είχε βρέξει αρκετά εκείνη την άνοιξη και οι παλιοί πίστευαν ότι το κατάβρεγμα του «Μάη» θα ΄φερνε βροχή. Ως εκ θαύματος, την άλλη μέρα άνοιξαν οι ουρανοί.
Μερικά χαρακτηριστικά στιχάκια:
Σε σπίτι με θυγατέρα:
– Κυρά μ΄ τη θυγατέρα σου, κυρά μ΄ τη μοναχή σου
Στα χάδια χάδια τη βαστάς και στα ψηλά παλάτια
Και στα χρυσά παπλώματα τη βάζεις και κοιμάται.
– Εδώ έχουμε μια λυγερή που την παντρολογάμε,
τη δίνουμε στο βασιλιά, τη δίνουμε στο ρήγα
Δε θέλω γω το βασιλιά, δε θέλω γω το ρήγα,
θέλω το παπαδόπουλο που ΄ναι το ριζικό μου.
– Μαρή το παπαδόπουλο πολλά προικιά γυρεύει,
γυρεύει σπίτια δίπατα κι αυλές μαρμαρωμένες,
γυρεύει στάρια αθέριστα μ΄ όλους τους θεριστάδες,
γυρεύει αμπέλια ατρύγητα μ΄ όλους τους τρυγητάδες,
γυρεύει κι άλογο καλό, καλό κι αρματωμένο,
να περπατάει να χαίρεται στους κάμπους καβαλάρης.
Κι αν τα γυρεύει δώστε τα καλός είν΄ κι ας τα πάρει.
Σε σπίτι με κοπάδι:
Εδώ σε τούτα τα μαντριά τα καγκελοπλεγμένα,
εδώ βελάζουν πρόβατα, εδώ βελάζουν γίδια,
βελάζουν κι αρνοκάτσικα στου κάμπου τα χορτάρια.
Σε σπίτι με γιό και θυγατέρα
Καλότυχη κυρά, με γιό και θυγατέρα
ο γιός πάει στα γράμματα κι η κόρη στα στολίδια,
γυρίζει ο γιός απ΄ το σχολειό κι η κόρη απ΄ τα στολίδια
και σμίξανε τα διούτσικα στη μέση της αυλής τους.
Ενα μικρό μικρούτσικο, του βασιλιά τ΄ αγγόνι,
καβαλικεύει τ΄ άλογο, πεζεύει, καμαρώνει
τριγύρω στην αυλούλα του βασιλικό μαζώνει
βασιλικό και βάλσαμο, δύο κλωνάρια μόσχο,
το ΄να το δίν΄ στη μάνα του τ΄ άλλο στην αδερφή του.
Στην κυρά
Πολλά είπαμε τ΄ αφέντη μα, ας πούμε και τ΄ ς κυράς μας.
Κυρά χρυσή, κυρά αργυρή, κυρά μαλαματένια,
κυρά μου σαν στολίζεσαι και πας στον αγιασμό σου
βάζεις τον ήλιο πρόσωπο και το φεγγάρι αστήθι.
Σε κόρη αρραβωνιασμένη
Κόρη χρυσή, κόρη αργυρή, κόρη μαλαματένια,
κόρη μ΄ όταν στολίζεσαι να πας στην εκκλησιά σου
βάζεις τον ήλιο πρόσωπο και το φεγγάρι αστήθι
και την οχιά την πλουμιστή γιορντάνι στο λαιμό σου.
Στη μάνα που έχει ένα μικρό
Κυρά μου το παιδάκι σου, κυρά μ΄ το μοναχό σου
στα πούπλα – πούπλα το κρατάς και στα χρυσά το ντύνεις
και στα απαλά προσκέφαλα το βάζεις και κοιμάται.
Όταν φεύγαν απ΄ το σπίτι
– Άπλωσε αφέντη μ΄ άπλωσε στην αργυρή την τσέπη
Κι αν έβρεις άσπρα δός μας τα, φλουριά μην τα λυπάσαι.
– Αφέντη μ΄ Αϊ – Θανάση μου βοήθα το νοικοκύρη
Να ζήσει χρόνους εκατό και να τους διαπεράσει.
Παλιές φωτογραφίες εορτασμού Πρωτομαγιάς στη Σουβάλα
Επιμέλεια- Ανάρτηση: Αλέκος Ι. Βαλάσκας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
"Επιτρέπεται η υποβολή σχολίων σχετικών, βέβαια, με το θέμα της κάθε ανάρτησης. Η ελεύθερη έκφραση γνώμης και καλόπιστης κριτικής για τα θέματα που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας είναι ευπρόσδεκτη. Αντίθετα, κάθε σχόλιο υβριστικού, προσβλητικού & κακόβουλου περιεχομένου και μάλιστα ανώνυμο θα διαγράφεται."