ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

ΔΗΜΟΣ ΔΕΛΦΩΝ

ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΑΡΝΑΣΣΟΥ

ΤΟΠΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΠΟΛΥΔΡΟΣΟΥ

ΘΕΜΑ: ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ.

ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗΣ. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ . ΨΗΦΙΑΚΗ ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΜΟΝΟΠΑΤΙΟΥ 022 : ΔΗΜΗΤΡΑ – ΠΟΛΥΔΡΟΣΟΣ – ΑΓΙΑ ΕΛΕΟΥΣΑ – ΠΑΛΗΟΣ – ΚΟΥΡΟΥΠΙ – ΠΟΡΤΕΣ – ΕΠΤΑΛΟΦΟΣ.

Μετά την ημερίδα που πραγματοποιήθηκε την 28/1/2017 στους Δελφούς, με τη συμμετοχή της Ελληνικής Εταιρείας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, για την ανάδειξη των μονοπατιών του Δήμου Δελφών, όπως είχε προαναγγελθεί, συγκλήθηκε στην Πολύδροσο την 15/2/2017, υπό την αιγίδα του αντιδημάρχου κ. ΜΟΛΙΩΤΗ Νικ., ευρεία σύσκεψη όλων των τοπικών συλλογικών φορέων και των Προέδρων των τριών Κοινοτήτων της ΔΕ Παρνασσού για την περαιτέρω προώθηση του θέματος και την υποβολή προτάσεων από κάθε ενδιαφερόμενο.

Μετά από σύμφωνη γνώμη των τοπικών φορέων της Πολυδρόσου αποφασίστηκε να προταθεί η ανάδειξη του μονοπατιού Δήμητρα-Αγ.Ελεούσα – Παληός – Πόρτες – Επτάλοφος. Η ποδηλατική αθλητική διαδρομή βουνού: «Μισκλίτσα» Παρνασσού – Πολύδροσος, καθώς και κάθε άλλη διαδρομή που θα προταθεί εμπεριστατωμένα από οιονδήποτε φορέα. Κάθε Τοπική Κοινότητα με τους Συλλόγους της θα φροντίσει για την δική της πρόταση.

Για την ποδηλατική διαδρομή θα επανέλθουμε με νεώτερη πρότασή μας μόλις αυτό επιτρέψουν οι καιρικές συνθήκες.

ΤΟ ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΑΡΘΡΟ ΘΑ ΑΝΑΡΤΗΘΕΙ ΣΤΗΝ ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗ ΠΥΛΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΔΕΛΦΩΝ ΣΤΗΝ ΕΙΔΙΚΗ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗΣ «ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ»

                   ΧΑΡΤΗΣ 1                                              ΧΑΡΤΗΣ 2

ΑΦΕΤΗΡΙΑ: Αλσύλιο «ΔΗΜΗΤΡΑ», ΒΑ κοιν. Πολυδρόσου, ένθα και τα ερείπια του αρχαίου ιερού της θεάς Δήμητρας. (8ος-3ος π.Χ.αι.). Συντ/νες:38645Β, 22532Α Υψόμ.355μ.

Κατεύθυνση ΝΔ. Στα 150 μ. ασφαλτόδρομος επ. οδού Πολυδρόσου – Αμφικλείας. Κλίση ελαφρώς ανηφορική.

Μετά από 250μ. διασταύρωση (τρίγωνο Ρέββα), κατεύθυνση αριστερά στο πλακόστρωτο. Δεξιά μας παλαιό μονόλιθο λαξευτό πέτρινο προσκυνητάρι.

Μετά από 250 μ. κεντρική Πλατεία Πολυδρόσου με την περίτεχνη πέτρινη εκκλησία της Κοιμήσεως Θεοτόκου.(Έργο του 1925). Συντ/νες: 3864014Β, 2253125 Α , Υψόμ.377μ.

Κατεύθυνση ΝΔ. Κατηφορική εφαπτόμενη του καφέ ΚΕΝΤΡΙΚΟΝ. Στα 200μ πέτρινη βρύση συνεχούς ροής. (Δωρεά του Συλλ. Γυναικών), διέλευση από αριστερά στην ασφάλτινη οδό προς Νεκροταφείο με σήμανση του μονοπατιού 022.

Στα 500μ. διέλευση από την τσιμεντογέφυρα του χειμάρρου «Ξηριά» και αμέσως δεξιά προς Πηγές.(Μνημείο: 150μ. αριστερά, μετά τη γέφυρα, ορατό τμήμα της Δυτικής απόληξης των τειχών του αρχαίου Ερώχου. 5ος π.Χ.αι.).

Συνέχεια λίγο ανηφορική και παρακάμπτοντας το λόφο του Νεκροταφείου με αλλαγή κατεύθυνσης προς Νότο, συνέχεια κατηφορική.

Μετά από περ. 1 χλμ συναντάμε μικρή τσιμεντογέφυρα του ξηρορέματος «Καραγιάνν’» και συνεχίζοντας ευθεία, μετά από 300μ αντικρίζουμε αριστερά τον Παλαιοχριστιανικό Ναό της Παναγίας Ελεούσης. Πρόκειται για το παλαιότερο καλύτερα διατηρημένο παλαιοχριστιανικό μνημείο της Στερεάς Ελλάδος και ένα από τα παλαιότερα όλης της Ελληνικής επικράτειας. (Ιουστινιάνειο έργο Σταυροειδούς Εγγεγραμμένου Ναού μετά τρούλου των τελών του 6ου μ.Χ.αι.).

Μετά από 100 κατηφορικά μέτρα η ασφάλτινη τερματίζει μπροστά στην κεντρική πηγή του ποταμού Κηφισού. Γνωστή από την αρχαιότητα για το ιαματικό και ιερό νερό της, που όπως πιστεύετο τροφοδοτούσε και την ιερή Κασταλία πηγή στους Δελφούς. Η πηγή στην ντόπια διάλεκτο ονομάζεται και «Αηκαθάρα» εξ αιτίας των Καθαρμών ψυχών και σωμάτων, που γίνονταν εκεί κατά την αρχαιότητα από τους προσκυνητές που στη συνέχεια έμελλε να επισκεφτούν το Ιερό των Δελφών, από το ίδιο ακριβώς μονοπάτι.

Στο σημείο αυτό αρχίζει η διαδρομή του αρχαίου μονοπατιού Αγία Ελεούσα – Παληός – Επτάλοφος –  Δελφοί.(Συντ/νες: 38.6292Β. 22.5199Α. Υψόμ.321μ.).

Η αρχή του βρίσκεται ακριβώς κάτω από το αναλημματικό τείχος του παλαιοχριστιανικού ναού του Αγίου Χριστοφόρου, που κατά την αρχαιότητα αντιστήριζε τον ναό του θεοποιημένου Κηφισού. (Έργο της Αρχαϊκής ιστορικής περιόδου: περ.- 800 π.Χ.). Κατεύθυνση Δυτική, ελαφρώς ανηφορική.

Στα 150 μ. και κάτω δεξιά μας, συναντάμε λαξευτό πέτρινο ανάλημμα αντιστήριξης του δρόμου, όμοιας τεχνοτροπίας και ίδιας χρονολόγησης με αυτό του Αγ. Χριστοφόρου. Γεγονός που αποδεικνύει την πανάρχαια ύπαρξη του μονοπατιού στην ίδια ακριβώς χάραξη με την σημερινή και σε συνεχή και αδιάλειπτη χρήση.

Μετά από 500 περ. μ. ομαλής σχετικά χωμάτινης διαδρομής, μέσα σε οργιώδη βλάστηση άγριων πουρναριών, η κατεύθυνση αλλάζει προς Νότο και η κλίση γίνεται πολύ ανηφορική. Το δάπεδο του μονοπατιού είναι πλέον πετρώδες και η βλάστηση από θαμνώδης μεταβάλλεται σε δενδρώδη δρυών. Η κατεύθυνση εναλλάσσεται συνεχώς με κλειστές απότομες φουρκέτες.

  Σε όλη τη διαδρομή υπάρχει πλήρης και κατατοπιστική μονοπατητική οδοσήμανση.

Ύστερα από 2 χλμ περ. φτάνουμε σε ένα μικρό βραχώδες πλάτωμα, όπου το μονοπάτι διακλαδίζεται.

Αριστερά Ανατολικά, μέσα από δάσος δρυών, με καλή οδοσήμανση, αλλά με ανηφορικό και βραχώδες δάπεδο, περνάμε τα εγκαταλειμμένα μαντριά ξερολιθιάς και σε απόσταση περ. 800μ. φτάνουμε στην κορυφή του λόφου.

Θέση «Παληός». (Συντ/νες: 38.6264Β. 22.5185Α. Υψόμ.520μ.). Πρόκειται για οχυρωμένο λατρευτικό και ταφικό αρχαιολογικό περίβολο που χρονολογείται στην προϊστορική περίοδο της εποχής του Χαλκού.(Περ.3000 π.Χ.). Είναι ο αρχαιότερος στην Φωκίδα, διότι υπάρχουν ενδείξεις ακόμη και για Νεολιθική δραστηριότητα. (Περ.5000 π.Χ.). Κατά συνέπεια και το μονοπάτι από τις πηγές του Κηφισού μέχρι τον «Παληό», αποτελεί την αρχαιότερη «Ιερά Οδό» στη Φωκίδα.

Δεξιά Νοτιοδυτικά το μονοπάτι 022 συνεχίζει την ελικοειδή ανηφορική πορεία του προς Επτάλοφο. Περ. 1 χλμ. Μετά τη διακλάδωση μέσα από δασωμένη ανηφορική διαδρομή δρυών αλλά και κέδρων, συναντάμε ένα μικρό πετρώδες ξέφωτο με δύο ξερολιθόκτιστα ερειπωμένα μαντριά Σουβαλιωτών ποιμένων. Η θέση ονομάζεται «Ασφακόλακα», με ωραία θέα προς τον απέναντι Δυτικό λόφο, όπου δεσπόζει η οχυρωμένη Ακρόπολη της αρχαίας Λιλαίας. (Έργο της Κλασσικής Ελληνικής Ιστορικής περιόδου των τελ.4ου π.Χ.αι., με εμφανείς παρεμβάσεις της περιόδου της Φραγκοκρατίας).

Συνεχίζοντας ανηφορικά και Νότια , πάλι μέσα από πυκνή δασωμένη διαδρομή και μετά από περ. 500 μέτρα, κάτω δεξιά εκτείνεται ένα μικρό επίπεδο καλλιεργήσιμο οροπέδιο, ιδιοκτησίας Αυγέρη – Τσόγκα, εκτ. Περ 30 στρ. Η θέση ονομάζεται «Κουρούπι». Μέχρι πρότινος σπερνόταν για ζωοτροφή.

Παρακάμπτοντας την δασωμένη πλαγιά, μπροστά μας εμφανίζεται η Επτάλοφος. Κάτω δεξιά είναι το βάραθρο «Τρία Ρέματα» και απάνω αριστερά στη θέση «Πόρτες», συναντάμε τον χωμάτινο αυτοκινητόδρομο Πάνω Σουβάλας – Επταλόφου, όπου και τα όρια της διοικητικής αρμοδιότητας Πολυδρόσου –  Επταλόφου. (Συντ/νε ς:38.6021Β. 22.5137Α. Υψόμ. 935μ.).

Το 022 συνεχίζει την πορεία του προς Επτάλοφο (περ. 3 χλμ.), όπου συναντά το ευρωπαϊκό μονοπάτι Ε4 που οδηγεί στους Δελφούς, συνεχίζει περνά από το Χρυσό και καταλήγει στο λιμάνι της Κίρρας στον Κορινθιακό κόλπο.(βλ.χάρτης 1)

ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΜΗΚΟΣ ΔΙΑΔΡΟΜΗΣ «ΔΗΜΗΤΡΑ»-«ΠΟΡΤΕΣ» ΧΛΜ. 7

ΒΑΘΜΟΣ ΔΥΣΚΟΛΙΑΣ : ΑΠΟ ΔΗΜΗΤΡΑ-ΑΓ.ΕΛΕΟΥΣΑ =ΧΑΜΗΛΟΣ

ΑΠΟ ΑΓ.ΕΛΕΟΥΣΑ-ΠΟΡΤΕΣ = ΜΕΤΡΙΟΣ

ΜΕΣΟΣ ΧΡΟΝΟΣ ΣΥΝΟΛΙΚΗΣ ΔΙΑΔΡΟΜΗΣ: περ. 3 ΩΡΕΣ

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ-ΦΩΤΟΓΡΑΦΗΣΗ- ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΦΗΓΗΣΗ : ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΑΤΟΙΚΟΣ 

Μέλος του Δ.Σ του Λαογραφικού – Ιστορικού Συλλόγου Πολυδρόσου.