Η Πολύδροσος τίμησε τη μνήμη του λογοτέχνη της Γιάννη Μαρρέ για τα 100 χρόνια από τη γέννησή του (1925 -2025) - ΦΩΤΟ & Video

     Με τον καλύτερο τρόπο έκλεισε πολιτιστικά ο εφετινός χρόνος για το χωριό μας, την Πολύδροσο, αφού το Σάββατο 8 Νοεμβρίου  ο Σύλλογός μας (Λαογραφικός –Ιστορικός Σύλλογος Πολυδρόσου) σε συνεργασία με την τοπική μας Κοινότητα  συνδιοργανώσαμε & πραγματοποιήσαμε Φιλολογικό Μνημόσυνο για τη συμπλήρωση, εφέτος, εκατό χρόνιων από τη γέννηση του αειμνήστου ευπατρίδη συγχωριανού μας λογοτέχνη, ποιητή & ευεργέτη του χωριού μας Γιάννη Αθ. Μαρρέ…

   Η όμορφη αυτή εκδήλωση που έλαβε χώρα στην αίθουσα της Βιβλιοθήκης του χωριού μας ξεκίνησε με τους χαιρετισμούς του Αντιδημάρχου  κ. Αθ. Αδαμάκου , της Δημοτικής Συμβούλου κ. Χριστίνας Κορομπίλη & της Προέδρου της Κοινότητός μας κ. Έφης Τοπάλη.

    Μετά τους χαιρετισμούς , το λόγο πήρε η κεντρική ομιλήτρια της εκδήλωσης κ. Βασιλική Νικοπούλου , ποιήτρια, εκδότης , Αντιπρόεδρος του Ομίλου Φθιωτών Λογοτεχνών & προσωπική φίλη του Γιάννη Μαρρέ η οποία, εν αρχή, αποτείνοντας με σεβασμό τον οφειλόμενο “φόρο τιμής” στον λογοτέχνη μας, πνευματικό της πατέρα & φίλο της, κάλεσε το ακροατήριο να τηρήσει, εν ορθία στάση, ενός λεπτού σιγή στη μνήμη του.

       Στη συνέχεια, με την με αριστοτεχνικό τρόπο δομημένη παρουσίαση - συνοπτική ανάλυση του ογκώδους  λογοτεχνικού έργου του Γιάννη Μαρρέ & με τον γλαφυρό, συναισθηματικό αφηγηματικό της λόγο καθήλωσε πραγματικά τους συγχωριανούς  μας που παρακολούθησαν με μεγάλη προσοχή & πληροφορήθηκαν κυρίως για το πολυσχιδές λογοτεχνικό έργο του αειμνήστου συγχωριανού μας αλλά & για άγνωστες , σε πολλούς, πτυχές της προσωπικής  του ζωής.

     

    Μετά την εξαιρετική, εμπνευσμένη & πράγματι διαφωτιστική ομιλία της κυρίας Νικοπούλου για το λογοτεχνικό & ποιητικό έργο του Γιάννη Μαρρέ…                                                                                                                                  τον λόγο πήρε ο συγχωριανός μας κ. Ηλίας Χρ. Θάνος , Ερευνητής, Συγγραφέας, Αρθρογράφος, Τοπικός Κοινοτικός μας Σύμβουλος & Μέλος του Δ.Σ. του Συλλόγου μας ο οποίος αναφέρθηκε διεξοδικά στα Ιστορικά Συγγράμματα του Γιάννη Μαρρέ .

Ποιήματα του Γιάννη Μαρρέ διάβασαν οι μαθήτριες του Λυκείου & του Γυμνασίου Γραβιάς : Βιολέτα Χουσιάδα,  Βασιλική Βέλλιου & Παναγιώτα Βέλλιου.

      Οι πλήρεις ομιλίες- εισηγήσεις της κυρίας Νικοπούλου & του κυρίου Θάνου παρατίθενται παρακάτω.

     Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους, πλην των παραπάνω αναφερομένων αυτοδιοικητικών παραγόντων, και οι:        Γενικός Γραμματέας του Ομίλου Φθιωτών Λογοτεχνών & Συγγραφέων  κ. Σταύρος Μπλούκας, η νυν Διευθύντρια & ο τέως Διευθυντής του Δημοτικού Σχολείου Πολυδρόσου κ. Βασιλική Παπαστάμου & κ. Γιώργος Ανάγνου. Η Πρόεδρος & η Γραμματέας του Συλλόγου Γυναικών Πολυδρόσου  κ. κ. Ανδριανή Λάζου & Παγωνίτσα Γλυμεντζή, ο ποιητής & εξάδελφος του Γιάννη Μαρρέ κ. Γιώργος Ι. Σκουρογιάννης, συγγενείς – ανεψιοί του , πολλοί συγχωριανοί μας & φίλοι του.

      Την εκδήλωση συντόνισε η Διευθύντρια Σύνταξης της εφημερίδος “Εν Δελφοίς” κ. Μαριαλένα Τοπάλη ενώ την επιμέλεια βιντεοληπτικής & φωτογραφικής κάλυψης είχε ο Διαχειριστής του polydrososparnassou.blogspot  κ. Χρήστος Μουτσιανάς

                                                                                                         Α.Ι.Β.

Η ομιλία της κυρίας Βασιλικής Νικοπούλου

Αξιότιμοι προσκεκλημένοι και αγαπητοί φίλοι,

Η αποψινή μου προσέγγιση και απόπειρα για να σας παρουσιάσωεν συντομία, το μεγάλο και πλούσιο, λογοτεχνικό έργο του αείμνηστου και προσωπικού μου φίλου, Γιάννη Μαρρέ, δανείζεται απροκάλυπτα τον πρώτο τίτλο του βιβλίου του «Δοκιμασία». Μεγάλη, πράγματι η δοκιμασία μου, να αναμετρηθώ ξανά με τους τρεις προπονητές της ζωής του, της ζωής μου, της ζωής σας, της ζωής μας, όπως συχνά αναφέρω στο εργαστήρι μου δημιουργικής γραφής ΜΑΘΗΤΕΥΩ ΠΟΙΗΣΗ. Τον Πόνο, τον Χρόνο και τον Φόβο. Γιατί αυτοί οι τρεις προπονητές δεν είναι τυχαίοι, δεν είναι ασήμαντοι, δεν είναι αδύναμοι. Καθορίζουν τις σχέσεις μας από τη γέννηση ως τον θάνατο, με οτιδήποτε αξίζει να σωθεί. Γυροσκοπούν τον αληθινό βορρά μας, με οτιδήποτε αξίζει να σημειωθεί και εδραιώνουν την ηθική μας υπόσταση, με οτιδήποτε αξίζει να γεννηθεί.

Ο Γιάννης Μαρρές γεννήθηκε εδώ, σ’ αυτό το υπέροχο χωριό της Φωκίδας, το 1925. Ήθελε να σπουδάσει γιατρός και τελικά έγινε-γιατρός των ψυχών-έγινε λογοτέχνης. Ήθελε να τον αγαπήσουν οι συγχωριανοί του γι’ αυτό που πραγματικά ήταν και κατάφερε να τον αγαπήσουν ακόμη κι αυτοί που δεν τον γνώρισαν, ακόμα και γι’ αυτά που δεν πρόφτασε να ολοκληρώσει. Ήθελε να αποκτήσει απογόνους και γέννησε σαράντα τρία πνευματικά παιδιά. Αναζητούσε την αποδοχή των συναδέλφων του και έγινε λειτουργός στην πολιτεία των λογίων. Διαλαλούσε πως το χωριό του έχει πολλούς θησαυρούς και άφησε πίσω του όλη την υλική και άυλη περιουσία του ανυπολόγιστης αξίας.

        Ο Γιάννης Μαρρές πρωτοεμφανίστηκε στα Γράμματα το 1954, σε ηλικία 29 ετών δημοσιεύοντας αποσπάσματα του ανέκδοτου και ανολοκλήρωτου μέχρι τότε βιβλίου του «Δοκιμασία», στο λογοτεχνικό περιοδικό «Πνευματική Ζωή» του Μελή Νικολαΐδη. Αυτή λοιπόν η δεκαετία από το 1944, όπου χειρουργείται και ακρωτηριάζεται σε ηλικία δέκα εννέα ετών,μέχρι την πρώτη του δημοσίευση το 1954, είναι γεμάτη πνευματικές και συναισθηματικές ασκήσεις, σωματικές και ψυχικές οδύνες, προβληματισμούς, επαναπροσδιορισμούς, απογοητεύσεις, λυτρώσεις και πολλά σκόρπια χειρόγραφα, που συνθέτουν και γεννούν τον μεγάλο λογοτέχνη Γιάννη Μαρρέ.

Η εργογραφία του περιλαμβάνει συνολικά σαράντα τρία (43) βιβλία και αποτελείται από δέκα τέσσερα (11) βιβλία μελέτης και έρευνας της ιστορίας, δύο (2) βιωματικά βιβλία ιστορίας, δύο (2) βιβλία λαογραφίας και μία (1) ταινία-ντοκιμαντέρ, τέσσερις (4) ανθολογίες, πέντε (5) βιβλία δοκιμίων, ομιλιών και εισηγήσεων, πέντε (5) βιβλία με διηγήματα και μία (1) νουβέλα, έντεκα (11) βιβλία με ποιήματα και μία (1) βιογραφία, τη δική του.

Το πρώτο του λοιπόν πόνημα με τον τίτλο «ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ» που εκδόθηκε τελικά το 1959 σηματοδοτεί όλη την υπόλοιπη εργογραφία του, γιατί τα μετέπειτα βιβλία του δεν περιγράφουν τίποτε άλλο, παρά δοκιμασίες ξεχωριστών ανθρώπων και στιγμών. Η δοκιμασία του παρότι πρώτη δεν είναι τελικά καθόλου ανήμπορη, γιατί τον σώζει κυριολεκτικά από την βαριά κατάθλιψη της αναπηρίας, την περιθωριοποίηση της μοναχικής ζωής, την αρνητικότητα για

την κακή του μοίρα, την αδιαφορία για τα κοινωνικά ζητήματα και τον ωχαδερφισμό της προστασίας του υπερεγώ.

Μπορεί το πρώτο του μεγάλο, σωματικό τραύμα,να σημαδεύεται από τον ακρωτηριασμό του αριστερού ποδιού του, αλλά η πρώτη αυτή αυτοέκδοση λυτρώνει την ψυχή του και τον οδηγεί με συνέπεια στην ανάγκη του για κάθαρση, χρωματίζοντας με ανεξίτηλα μελάνια πάθους, ήθους και αλήθειας όλες τις σελίδες των βιβλίων μέχρι και του τελευταίου, της αυτοβιογραφίας του.

Θέλω τώρα να σας παρουσιάσω σε διαφάνειες τα εξώφυλλα όλων των βιβλίων του,για να καταλάβετε, πως ασχολήθηκε και πειραματίστηκε επιτυχώς με αρκετά είδη του γραπτού λόγου.

Για τα ιστορικά βιβλία του Γιάννη Μαρρέ, θα σας μιλήσει ο συντοπίτης σας, νέος ιστορικός ερευνητής, Ηλίας Θάνος, τον οποίο συγχαίρω και τον ευχαριστώ εγκάρδια για την ιδέα και την πρωτοβουλία του, γι’ αυτό το λογοτεχνικό μνημόσυνο που τιμά τα 100 χρόνια από τη γέννησή του συγγραφέα μας.

Αγαπούσε τους νέους, λάτρευε τα παιδιά, ίσως γι΄ αυτό δεν έκανε δικά του, γιατί ήταν όλα τα παιδιά του κόσμου δικά του. Ήθελε να τα βοηθήσει με το παραπάνω, ήθελε να τα καμαρώνει να προκόβουν στη ζωή, στα γράμματα και την αγάπη… Από τότε ακόμα, έλεγε σ΄ όλους, πως το σπίτι του θα το άφηνε στην Κοινότητα Πολύδροσου, στον Δήμο Δελφών. Ήθελε να το πάρουν και να το αξιοποιήσουν για γίνει Βιβλιοθήκη, Μουσείο και Κέντρο Πολιτισμού… μετά το θάνατό του. Αυτό επιθυμούσε! Αυτό ονειρευόταν… Αυτό καλούμαστε,  όλοι εμείς που τον αγαπήσαμε, σαν ακέραιο άνθρωπο, να φέρουμε εις πέραν… Το όνειρό του… που απλόχερα χάρισε σε μας.

       Στο σημείο αυτό θα ήθελα να ευχαριστήσω επίσης θερμά για την πρόσκληση και τη φιλοξενία την Τοπική Κοινότητα και τον Λαογραφικό Σύλλογο Πολυδρόσου στο πρόσωπο του Προέδρου κ. Αλέξανδρου Βαλάσκα και όσους συνέβαλαν για την πραγματοποίηση της εκδήλωσης αυτής.

Κλείνοντας θα ήθελα, απευθυνόμενη στον Γιάννη Μαρρέ σαν να ήταν εδώ δίπλα μου, πως ένα είναι σίγουρο, πως μία ζωή δεν μου φτάνει για να μελετήσω τη ζωή και το συγγραφικό μεγαλείο του έργου σου, αείμνηστε δάσκαλε, μεγάλε μαχητή των αξιών και αγαπημένε μου φίλε, πόσο μάλλον, όταν έχουμε και οι δυο, μια μικρή προθεσμία του απείρου για ν' αποδείξουμε τις δυνάμεις μας.

 Να καταδείξουμε στους περαστικούς και ίσως αδιάφορους, πως ο Θάνατος πολλές φορές ενώνει για πάντα τους ανθρώπους. Να διευθύνουμε την ακριβή συνισταμένη μας, που οδηγεί τα πράγματα στο φως της αλήθειας και τις αντοχές μας στα σκοτάδια της γραφής. Ναι, τώρα μού είναι ολοφάνερο...

Είσαι ολοζώντανος μέσα μου και σε συνοδεύω ήδη, νεκρή των πληγών μου στον χορό των μεταμφιεσμένων και των φαφλατάδων, που ακόμα καλά κρατεί...Τότε, στις εξορμήσεις μας, με ξεναγούσες στα μυστικά περάσματα του σπιτιού, της αυλής και των χειρογράφων σου, λες και θα μου χρησίμευαν κάποτε και τώρα κρατώντας σφιχτά το μεγάλο κλειδί της θύρας και της καρδιάς σου, ονειρεύομαι πως έρχομαι πάλι μικρό κορίτσι στο χαγιάτι της δόξας, να συμφάγω μαζί σου γλυκό ψωμί, να πιώ το θεϊκό κρασί της Τασούλας και του νόστου και να παίξω στο Κυριακάτικο Ξύπνημά μου την Μούσα και την Πυθία σου, χάνοντας το λαχείο της νιότης.

Φοράω με χάρη το ξύλινο πόδι σου και ισορροπώ στην τάβλα του άχρονου, εκεί που το παραμικρό γίνεται κορυφή και το τεράστιο γίνεται πτώση. Παίζω αμήχανα στα πονεμένα μου χέρια το κομπολόι, που σου χάρισα κάποτε στη γιορτή σου και χρωματίζω με τα λιγοστά μου υπάρχοντα την ιστορική προσωπικότητά σου.

Καπνίζω τα σκόρπια φύλλα των σημειώσεων σου και ρουφώ λαίμαργα κάθε γουλιά μελάνης και μουτζούρας της ζωής σου. Θέλω να φωνάξω για τις αδυναμίες σου και να σιωπήσω μπρος στις ιερές, μοναχικές στιγμές σου. Θέλω να αγκαλιάσω ό,τι πεταμένο σου, που δεν πρόλαβα να μαζέψω από τα σκουπίδια της σκέψης και να καταγράψω λεπτομερώς ό,τι ασήμαντο και πετσοκομμένο στο λεπίδι του Χρόνου.

Τώρα συνειδητά και εξόριστη της στιγμής, κρεμασμένη στη θηλιά της μνήμης, έρχομαι κάθε μέρα στα λημέρια σου, γεμάτη εκδοχές και εκδορές και με άδεια τα χέρια για να μου διαβάζεις ξανά και ξανά με την καθάρια, στεντόρια φωνή σου, τα εκατοντάδες χειρόγραφα, για να μου σκουπίζεις με τα κατάλευκα μαντήλια σου τα χιλιάδες δάκρυα και να μου υπαγορεύεις στην παλιά θαλάσσια σαν ωκεανό, γραφομηχανή σου τα καινούργια δράματα, οδηγώντας την ψυχή, το σώμα και το μυαλό μου βήμα-βήμα για να χτίσω, να καθαρίσω, να διαχειριστώ και να ονειρευτώ μαζί με όλο το χωριό σου την επανάχρηση της οικίας και του υλικού και ψηφιακού αρχείου σου, βάζοντας και τίτλο στο όνειρο μας ΜΟΥΣΕΙΟ ΓΙΑΝΝΗ ΜΑΡΡΕ!

Σας ευχαριστώ όλες και όλους για την παρουσία σας σήμερα και αιωνία σου η μνήμη αξιομακάριστε και αείμνηστε αδερφέ ημών. 

Η ομιλία του κ. Ηλία Θάνου

Γιάννης Μαρρές: Ο ιστοριογράφος

Καθώς εδώ και αρκετό καιρό «σκαλίζω» τα αρχεία για αναφορές στο χωριό μας, διαπίστωσα ένα τεράστιο χρέος που έχουμε. Δεν θυμόμουν την ημερομηνία γέννησης του Γιάννη Μαρρέ. Εκεί διαπίστωσα ότι το 2025 συμπληρώνονται 100 χρόνια από αυτό το γεγονός και έτσι έπρεπε με κάποιο τρόπο να το γιορτάσουμε. Έπρεπε να γίνει αυτό καθώς ο Γιάννης Μαρρές δόξασε το χωριό μας πανελλαδικά μέσα από τα κείμενά του.  Έτσι, πήρα την πρωτοβουλία και ενημέρωσα τους διοικητικούς του χωριού μας - και σαν μέλος του τοπικού συμβουλίου – ότι έπρεπε να κάνουμε μια γιορτή αφιερωμένη στον μεγάλο συμπατριώτη μας Γιάννη Μαρρέ και να τιμήσουμε τα 100 χρόνια από τη γέννησή του.

Μέσα από τις τόσες ασχολίες του Γιάννη Μαρρέ, αποφάσισα να παρουσιάσω στο κοινό της αποψινής μας λογοτεχνικής βραδιάς, τον άγνωστο Γιάννη Μαρρέ. Όχι άγνωστο με την άποψη ότι δεν τον ξέρει κανένας, αλλά τις κρυμμένες λογοτεχνικές ασχολίες του Γιάννη Μαρρέ. Έτσι, ενώ όλοι γνωρίζουμε τον Γιάννη Μαρρέ σαν ποιητή και ειδικότερα τιμά το χωριό μας η πολύχρονη φιλία του με τα ιερά τέρατα της ποίησης, όπως ο Νικηφόρος Βρεττάκος αλλά και με άλλους, κανείς δεν κάνει λόγο για την ιστοριογραφική μορφή που ακούει στο όνομα Γιάννης Μαρρές. Έτσι, αφού η κ. Νικοπούλου μας παρουσίασε τον άνθρωπο και ποιητή Γιάννη Μαρρέ, ως η πλέον ειδική σ’ αυτόν τον τομέα, λόγω της ποιητικής της ιδιότητας, εγώ αποφάσισα να ασχοληθώ με κάτι από την δική μου ιδιότητα αυτή του συγγραφέα-ιστοριογράφου και αρθρογράφου. Έτσι, θα μιλήσω απόψε για τον ιστοριογράφο Γιάννη Μαρρέ. Τον στους πολλούς άγνωστο δηλαδή Γιάννη Μαρρέ!

Για να αρχίσουμε από κάπου να πούμε ότι ο Γιάννης Μαρρές έγραψε πολλά βιβλία. Τα περισσότερα βέβαια ποιητικά και διηγηματογραφικά. Στον ιστοριογραφικό τομέα έγραψε τα εξής βιβλία: «Επί Εσχάτη Προδοσία: Η δίκη του Κολοκοτρώνη και του Πλαπούτα», «Ιστορικά Μελετήματα», «Οδυσσέας Ανδρούτσος», «Τουρκοκρατία στον Ελλαδικό χώρο 1453-1821», «Ρήγας Βελεστινλής: Αγωνιστής και Εθνεγέρτης», «Καποδίστριας: Ο πρώτος Κυβερνήτης της Ελλάδας», «Μακρυγιάννης», «Καραϊσκάκης», «Θεόδωρος Κολοκοτρώνης». Επίσης, αριθμεί δεκάδες άρθρα ιστορικού ενδιαφέροντος σε εφημερίδες και περιοδικά της εποχής, όπως η τοπική μας εφημερίδα «Παρνασσός».

Σε γενικές γραμμές για όλα του τα ιστοριογραφικά κείμενα έχουμε να τονίσουμε τα εξής:   

Ο Γιάννης Μαρρές χρησιμοποιεί ποικιλία πηγών. Πολλές φορές αναφέρεται σε πηγές εν πολλοίς άγνωστες. Άλλες πάλι φορές, οι πηγές του ποικίλουν, προερχόμενες από όλο το φάσμα πολιτικών φρονημάτων των συγγραφέων τους δείχνοντας έτσι πως ο ίδιος αδιαφορεί για την ιδεολογία του καθενός και το μόνο κριτήριό του είναι η αντικειμενική εξιστόρηση των γεγονότων. Κάποιες βέβαια αναφορές του αποτελούν εξαίρεση, αλλά πάντα υπάρχουν εξαιρέσεις σε ένα κανόνα! Η γλώσσα που χρησιμοποιεί είναι απλή και κατανοητή, αγγίζοντας πολλές φορές την ιστορική εκλαΐκευση. Μεγάλο προσόν αυτό για έναν ιστορικό αφηγητή! Σας το λέω εκ πείρας! Πολλές δε άλλες φορές χρησιμοποιεί λογοτεχνικές εκφράσεις τις οποίες «δένει» αρμονικά με τις δεκάδες παραπομπές του που απώτερο σκοπό έχουν οι μεν λογοτεχνικές φράσεις να προσδώσουν στο κείμενό του μια ζωντανή εικόνα αφήγησης, οι δε παραπομπές του να καταστήσουν το κείμενό του ένα αξιόλογο ιστορικό δοκίμιο. Σε πολλά δε άλλα σημεία εναλλάσσει την αφήγησή του με τα λόγια των διάφορων ιστορικών που επικαλείται. Αυτά είναι πάντοτε παρμένα από αξιόπιστες ιστορικές πηγές. Δεν διστάζει να αποστασιοποιείται από την ιστορική καταγραφή τονίζοντας σε πολλές μεριές πως αυτά που γράφει αποτελούν λόγια των ιστορικών που επικαλείται και όχι δικές του απόψεις. Αυτό μας φανερώνει τη διάθεσή του για αποτύπωση της ιστορικής ακρίβειας, απαλλαγμένης από προσωπικές γνώμες, σαν αυτές που ταλαιπώρησαν και ταλαιπωρούν ακόμα τους ιστοριογράφους του 20^ου και 21^ου αιώνα.

Σε αρκετά του βιβλία, ο Γιάννης Μαρρές, ασχολήθηκε με μία από τις σημαντικότερες εποχές της Ιστορίας της χώρας μας. Το ’21! Τα βιβλία του που αναφέρονται σε εκείνη την περίοδο έχουν τεράστια ποικιλία και οι θεματολογίες τους κινούνται σε ολόκληρη τη φάση της Επανάστασης. Από προεπαναστατικές προσωπικότητες όπως ο Ρήγας Φεραίος έως τον Καποδίστρια και από τον Οδυσσέα Ανδρούτσο έως τον Καραϊσκάκη, και ακόμα παραπέρα, τον Μακρυγιάννη, ο Γιάννης Μαρρές δεν δειλιάζει να αναμετρηθεί με την έγκυρη ιστοριογραφία, όπως την δόξασαν και άλλοι Ρουμελιώτες ιστοριογράφοι σαν τον Τάκη Λάππα και τον Γιάννη Βλαχογιάννη.

Το έργο του βέβαια διαφέρει από των τελευταίων σε αρκετά σημεία, αλλά η ζωντανή αφήγηση και η λαϊκή γλώσσα που χρησιμοποιεί για να αποτυπώσει με μεγάλη παραστατικότητα τα ιστορικά γεγονότα σε συνδυασμό με την πληθώρα έγκυρων πηγών, του δίνουν το δικαίωμα να αναμετρηθεί μαζί τους. Έτσι, καταφέρνει ο Γιάννης Μαρρές να φέρει την υψηλή τέχνη της ιστορικής συγγραφής στον άνθρωπο που δεν ασχολείται με αυτά και να τον κάνει κοινωνό της.

Συγκεκριμένα, για το βιβλίο του «Ιστορικά Μελετήματα» ο Στέλιος Γεράνης είχε πει κάποτε: «Συναντάμε τον ερευνητή που αξιοποιεί την αλήθεια με απλό εκλαϊκευτικό τρόπο ώστε το γραφτό του να γίνει πραγματική προσφορά στον απληροφόρητο κυρίως αναγνώστη αλλά και αποκαλυπτική πράξη για εκείνους που έχουν τραφεί με ποικίλες διεστραβλώσεις, από αυτές που μας τροφοδοτεί το διεφθαρμένο και ένοχο κοινωνικό σύστημα». Ο δε Πάνος Ι. Βασιλείου γράφει πως τα μελετήματα που περιέχονται στο βιβλίο αυτό του Μαρρέ, είναι «πλούσια σε ηλεγμένη ύλη», και μπορεί έτσι ο αναγνώστης τους να γνωρίσει σημαντικές και ένδοξες σελίδες της Ιστορίας μας. Κι ακριβώς για το λόγο αυτό υπογραμμίζει πως τα μελετήματα αυτά πρέπει να διαβαστούν: «...από όλους εκείνους που αγαπούν την αληθινή μας ιστορία...».

Για το βιβλίο του Γιάννη Μαρρέ με τίτλο «Ρήγας Βελεστινλής» διαβάζουμε από τον Γιάννη Κορίδη: «Πρόκειται για μια τεκμηριωμένη δουλειά που ιστορεί τους αγώνες και τις θυσίες του πρωτομάρτυρα της Ελληνικής Επανάστασης.

Ο εθνεγέρτης και μάρτυρας της ελληνικής ελευθερίας Ρήγας Βελεστινλής ή Φερραίος (πραγματικό όνομα Αντώνης Κυριαζής) τιμάται όσο λίγοι από το έθνος μας για τους αγώνες του και για την θυσία του.

Η δράση του γενικά και ειδικότερα στην Βιέννη, που ήταν τότε η καρδιά του Ευρωπαϊκού Δεσποτισμού, άνοιξε ένα δρόμο, που τον ακολούθησαν σε λίγα χρόνια η Φιλική Εταιρία και οι αγωνιστές του Εικοσιένα, με αποτέλεσμα να ξαναγεννηθεί η ελευθερία στη γη των Ελλήνων.

Κύρια χαρακτηριστικά της προσωπικότητας του Ρήγα Βελεστινλή ήταν η αγάπη για την πατρίδα και για την ελευθερία.

Τα χαρακτηριστικά αυτά παρουσιάζει γλαφυρά στο βιβλίο του ο Γιάννης Μαρρές, ο οποίος, έχοντας μελετήσει όλες τις ιστορικές πραγματείες, συνέθεσε ένα κείμενο κατατοπιστικό, εκλαϊκευτικό και ωραίο.

Για να γίνει ο Ρήγας, αυτός που ήταν - γράφει ο Μαρρές - σαν άνθρωπος και σαν αγωνιστής, έπαιξαν σπουδαίο ρόλο οι συνθήκες ζωής, μέσα στις οποίες ήταν αναγκασμένοι να ζουν την εποχή εκείνη οι υπόδουλοι Έλληνες, ο ίδιος ο Ρήγας και η οικογένειά του.

Και η ζωή για τους σκλάβους Έλληνες την εποχή εκείνη ήταν από πολλές πλευρές πολύ δύσκολη, γεμάτη στερήσεις και κακομοιριά.

Η βία, και η τρομοκρατία και οι χωρίς όρια εκμεταλλεύσεις από τους Τούρκους κατακτητές ήταν πράγματα που χειροτέρευαν μέρα με τη μέρα την ήδη απερίγραπτα άσχημη ζωή των υποδούλων. Και όλα αυτά ήταν εκείνα που βοήθησαν επίσης από τη μία μεριά στο να γεννηθεί και από την άλλη στο ν' αντρειωθεί ένας επαναστάτης στον εσωτερικό κόσμο του Ρήγα, που έδρασε αργότερα εναντίον Τούρκων κατακτητών...

Αυτή την ωραία μορφή αναστηλώνει με ιδιαίτερη φροντίδα ο Γιάννης Μαρρές, αναφερόμενος πάντα σε κείμενα και μελετήματα που γράφτηκαν ειδικά για το Ρήγα.

Ο Γιάννης Μαρρές με τη δύναμη του λόγου του μας δίνει μια από τις ωραιότερες μονογραφίες του Ρήγα. Μια μονογραφία - ιστορία για τους νέους, αλλά και όλους εκείνους που ζητούν την αλήθεια».

Για το βιβλίο δε του Γιάννη Μαρρέ με τίτλο «Μακρυγιάννης» διαβάζουμε σε σημείωμα του Δημήτρη Ιατρόπουλου: «Ο αποκεντρωμένος Γιάννης Μαρρές (ζει μόνιμα και γράφει στο Πολύδροσο της Παρνασσίδας) προσφέρει ένα ακόμα πόνημα στα όσα κατά καιρούς δόκιμα κι αδόκιμα γράφτηκαν για τον Αϊ-Γιάννη της Επανάστασης, το Στρατηγό Μακρυγιάννη. Μηδέποτε ζηλώσας φήμη ιστορικού, ο συγγραφέας σεμνά και λειτουργικά με το ιστορικό δεδικασμένο, παραδίδει ένα Μακρυγιάννη εμπνευσμένο, ανθρώπινο, ουσιαστικό. Θα παρατηρήσουμε μάλιστα μια επιρροή που τελικά προσφέρει στο ύφος της αφήγησης: Η γλώσσα του Μαρρέ, λες και βγαίνει απ' τα κείμενα του Στρατηγού, έτσι που τα αποσπάσματα από τα περίφημα «Απομνημονεύματα» να δένουν αρμονικά με τον προσωπικό λόγο του συγγραφέα. Λιτή και επαγωγικά πολυμερισμένη η έκδοση, πιστεύω ότι προσφέρει αυτό που υπόσχεται».

Για το άλλο ιστορικό του έργο που αφορά την Επανάσταση με τίτλο «Γεώργιος Καραϊσκάκης» η «Εξόρμηση» γράφει: «Ο συγγραφέας Γιάννης Μαρρές αναδεικνύει μέσα από ένα ζωντανό κείμενο τη φυσιογνωμία του «γιου της καλογριάς» με τεκμηριωμένες πληροφορίες και με γνώση των ιστορικών δεδομένων εκείνης της μοναδικής περιόδου για τον Ελληνισμό. Η στρατηγική ικανότητα, το θάρρος, ο ηρωισμός, η ανθρωπιά του Καραϊσκάκη, η μεγάλη του συμβολή στην υπόθεση της ελευθερίας, δίνονται απλά, γλαφυρά και εμπεριστατωμένα».

Ενώ πάλι ο Γιάννη Κορίδης μας αναφέρει για το βιβλίο του Μαρρέ με τίτλο «Καποδίστριας»: «Ποιος ήταν ο Ιωάννης Καποδίστριας, ο πρώτος κυβερνήτης της Ελλάδας; Οι γνώμες πολλών ιστορικών διχάζονται. Πολλοί τον παρουσιάζουν σαν ένα άτομο αυταρχικό, σκληρό και ξένο προς τα ελληνικά δεδομένα της εποχής. Άλλοι πάλι θύμα μιας κατάστασης που δεν του δόθηκε η ευκαιρία να δείξει τα κυβερνητικά του προσόντα, κόβοντας άδοξα το νήμα της ζωής του, τα πάθη και τα μίση, ακόμα και η αμάθεια των πρωταγωνιστών της Επανάστασης του '21.

Είναι αυτή η αλήθεια; Ασφαλώς όχι. Και οι δύο πλευρές βρίσκονται στα άκρα. Παρατραβηγμένες είναι σε εκτιμήσεις και σε πολλά σημεία άδικες. Όλα, βέβαια, έχουν την εξήγησή τους μια και οι περισσότερες μελέτες γύρω από τον Καποδίστρια ξεκινούν υποκειμενικά με την προσπάθεια να στηρίξουν και να προβάλλουν πλατιά το πολιτικό πιστεύω του ιστορικού - συγγραφέα.

Το βιβλίο «Καποδίστριας, ο πρώτος Κυβερνήτης της Ελλάδας» του Γιάννη Μαρρέ που κυκλοφορεί στη σειρά «Νεανική Λογοτεχνία» των εκδόσεων Καλέντζης, προσφέρεται για μελέτη. Χαρακτηριστικό του βιβλίου είναι ότι τα ιστορικά γεγονότα δένονται λογοτεχνικά, πράγμα που κεντρίζει περισσότερο τη νεανική φαντασία και διεισδύσει ανώδυνα η κριτική αντίληψη του παιδιού.

Έτσι, η προσωπικότητα του Καποδίστρια αναβιώνει σε ρυθμό αφήγησης, οι ημερομηνίες αποτυπώνονται εύκολα και όλη η δράση, πολυπρόσωπη και εθνική, περνά σαν κινηματογραφική εικόνα. Ο Γιάννης Μαρρές διαθέτει αφηγηματική ικανότητα, δεν κάνει ιστορία, χωρίς όμως και να προδίνει την ιστορία. Δουλεύει μεθοδικά, γνωρίζει το αντικείμενο, ξέρει να εντοπίζει τα γεγονότα, στοιχειοθετώντας την εξέλιξή τους, όπως αυτά γεννήθηκαν και εστασιάστηκαν στα δύσκολα εκείνα χρόνια. Αλλά και η νηφαλιότητα του συγγραφέα δίνει την ευκαιρία αναψηλάφησης προσώπων και πραγμάτων, έτσι ώστε η ζυγαριά να μην κλίνει σε βάρος της μιας πλευράς, κάτι που εύκολα γίνεται σε πολλούς δημιουργούς. Ο Μαρρές με αυτή του τη νηφαλιότητα κερδίζει έδαφος, βρίσκεται σε προνομιακή θέση, δεν μπουρδουκλώνει τις ιδέες του, δεν προδίνει την εμπιστοσύνη του αναγνώστη και, κυρίως, σέβεται τον εαυτό του. Η «αμφιλεγόμενη» προσωπικότητα του Ιωάννη Καποδίστρια, καταγμένη από τη σωστή σκοπιά της, που είναι η αντικειμενική θεώρηση και η επιστημονική διερεύνηση, βρίσκει τη δικαίωσή της. Ο συγγραφέας στην πορεία του δεν λοξοδρομεί, δεν ανοίγει παραπλανητικές διαθέσεις, δεν τρώει το δίκαιο κανενός». 

Τέλος, για το ιστορικό του πόνημα με τίτλο «Τουρκοκρατία στον Ελλαδικό χώρο», το οποίος είναι και από τα ογκοδέστερα της συγγραφικής του πορείας, διαβάζουμε σε σημείωμα του αείμνηστου ιστοριογράφου, επίσης, Κώστα Αβραάμ: «Ακούραστος και δημιουργικότητος ο ρουμελιώτης Ιστορικός ερευνητής, πεζογράφος και ποιητής, μας προσφέρει τη 14η βαρυσήμαντη ιστορική του εργασία, που μας θυμίζει πικρές και διδακτικές Ιστορικές ώρες της πολυβασανισμένης Ελληνικής φυλής. Μια δουλειά επίπονη, μεθοδική, που και μόνο η διασταύρωση των ογδόντα βιβλιογραφικών πηγών της, σε συνδυασμό βιβλίων, περιοδικών και εφημερίδων, αποτελεί άθλο υπομονής και αγάπης. Στα τριανταοχτώ κεφάλαια του βιβλίου, με τις ανάλογες διευκολυντικές παραγράφους, παρακολουθούμε τη δραματική πορεία της φυλής μας από την άλωση της Πόλης μέχρι την ώρα της εθνικής παλιγγενεσίας. Συνειδητοποιούμε τόσα άγνωστα η ξεχασμένα γεγονότα, μαθαίνουμε για τα αίτια της πτώσης της «Βασιλίδας», για τις φοβερές συνέπειές της σε βάρος όλου του Ελληνισμού, για τη νέα διοικητική διάρθρωση της σκλαβωμένης χώρας, για το μερικό εξισλαμισμό της, το φοβερό παιδομάζωμα, για τους περιώνυμους Φαναριώτες, τους διαβόητους κατσαμπάσηδες για τους κληρικούς της, για τον Κοσμά τον Αιτωλό, για τους Κλέφτες και  ̓Αρματολούς της, για τον υπόλοιπο λαό της, τους αγρότες, τους βιοτέχνες, τους εμπόρους, τις ταπεινωτικές συνθήκες της ζωής τους, για τα φριχτά βάσανά τους κάτω από τον οθωμανικό δεσποτισμό. Ακόμη για την πνευματική πορεία του υπόδουλου γένους, για τους φωτισμένους λόγιους και τα σχολειά της φυλής που ανθίσταται, για τα οικονομικά και εμπορικά της κέντρα, για τα διάφορα κινήματα των φωτισμένων πρωτοπόρων της όπως ο Διονύσιος ο Φιλόσοφος και ο Ρήγας ο Βελεστινλής. Για τη Φιλική Εταιρία, τη μεγάλη εθνικοαπελευθερωτική κινητήρια δύναμη, για τον  ̓Αλέξανδρο Υψηλάντη, τις συγκρούσεις της Μολδοβλαχίας, για το Γρηγόριο Ε' τον Πατριάρχη, για τους σκληρούς διωγμούς και τις σφαγές των καταχτητών. Για τη στάση της Ιερής Συμμαχίας και των άλλων κρατών, Αυστρίας, Αγγλίας, Γαλλίας, Γερμανίας και Ρωσίας έναντι της Ελλην. Επανάστασης. Για τον εθνομάρτυρα Παπαφλέσσα, τους ωραίους Φιλέλληνες και άλλα προπαρασκευαστικά της Εθνεγερσίας γεγονότα. Απλά, ευσύνοπτα διαλεχτικά και κατά το δυνατό γλαφυρά, ο συγγραφέας καταστρώνει και αφηγείται το ιστορικό υλικό του το τόσο πλούσιο και αντιφατικό και δυσερμήνευτο, χρησιμοποιώντας με ευσυνειδησία τις πηγές του και αποφεύγοντας τις συμπληγάδες των αντιγνωμιών με σεμνότητα και ταπεινοφροσύνη. Είναι βέβαια έκδηλη η συμπάθειά του στο λαϊκό στοιχείο, που πάντα θα λιπαίνει με το αίμα του τον τροχό της ιστορικής κίνησης, αλλ ̓ αυτό δεν αποτελεί ούτε μεροληψία ούτε «θέση» κοινωνιολογική από εκείνες που δημιουργούν ερωτηματικά και αντιδράσεις καλόπιστες η κακόπιστες. Με λίγα λόγια μια δουλειά που ο Γ. Μαρρές την αντιμετώπισε με σοβαρότητα και ευθύνη, διευκολύνοντας τους νεότερους ερευνητές να προσπελάσουν σ' αυτό το δύσκολο, το δυσερεύνητο πεδίο της εθνικής σκλαβιάς στον τουρκικό ζυγό και να αισθανθούν την υπέρτατη χαρά για τη ζωτικότητα του σκλάβου λαού μας που ελευθερώθηκε χάρη στο ψυχικό του σθένος και την αξιοσύνη των πρωτοπόρων του».

Μέσα από αυτά τα αποσπάσματα ανθρώπων που είδαν το έργο του Μαρρέ να γεννιέται και να ανδρώνεται αλλά και πολλών φίλων του ή αντικειμενικών παρατηρητών της εποχής, γίνεται πασιφανές ότι όσα αναφέραμε στην αρχή ισχύουν στο έπακρο και στα επιμέρους πονήματα του Γιάννη Μαρρέ. Ο Γιάννης Μαρρές δημιουργώντας και γράφοντας στη γενέτειρά του, την Σουβάλα, κατάφερε να προβάλει το χωριό μας στο πανελλήνιο την εποχή του. Σήμερα, όμως, υπάρχει ξεχασμένος στο χρονοντούλαπο της Ιστορίας. Ας ελπίσουμε ότι μετά από σήμερα και με τις κατάλληλες ενέργειες που θα γίνουν από το Δήμο μας, ο Γιάννης Μαρρές θα αποκατασταθεί στη μνήμη όλων των Ελλήνων και θα τον γνωρίσουν όλο και περισσότεροι κάτοικοι αυτής της μικρής γωνιάς του πλανήτη ως ιστοριογράφο, ποιητή και πάνω απ’ όλα λογοτέχνη.  

Ακολουθούν video & Φωτογραφίες από την εκδήλωση  

Δείτε περισσότερες Φωτογραφίες

 Επιμέλεια Ανάρτησης: Αλέκος Ι. Βαλάσκας