Ιστορία του Ελληνικού Ορειβατικού Συλλόγου Αθηνών

 Τον προσεχή Μάιο του 2026, συμπληρώνονται 100 χρόνια από τότε που ... ας μου επιτρέψει ο αναγνώστης, να δούμε το «πώς άρχισαν όλα».

Ήταν Κυριακή, ζεστό μεσημέρι στις 9 Μαίου 1926 όπου μια παρέα από τρεις φίλους, ράφτες το επάγγελμα, απολαμβάνουν τον ζεστό ανοιξιάτικο ήλιο στην κορφή της Πεντέλης. Σε λίγο καταφθάνουν άλλοι δυο – τρεις και λίγο αργότερα η παρέα έχει φτάσει τη ντουζίνα. Ποιοι ήταν αυτοί, από πού ήρθαν, δεν ενδιαφέρει και τόσο αφού και μεταξύ τους μόλις εκείνη τη στιγμή γνωρίστηκαν. Το τι ακριβώς αποζητούσαν όλων μαζί οι ψυχές, αυτό έχει σημασία κι αυτό ήταν το Βουνό. Κάποιος στην παρέα άρχισε να απαγγέλει «Το Τραγούδι των Βουνών» του Κωστή Παλαμά:

«Βουνά ψηλά, βουνά σκιερά, βουνά γυμνά, βουνά πρασινισμένα….» και τα αισθήματα στη παρέα έγιναν πιο φιλικά. Κάποιος ρώτησε να μάθει αν βρέθηκε ποτέ το άγαλμα της Αθηνάς που ο Παυσανίας αναφέρει ότι έχει στηθεί στην κορφή της Πεντέλης! Πολύ γρήγορα, η τυχαία συντροφιά δέθηκε κι έγινε μια χαρούμενη ομάδα γιατί «Η θρησκεία του Βουνού είναι στη πραγματικότητα, η θρησκεία της χαράς».

Στην κουβέντα πάνω, κάποιος πετάει την ιδέα, όλοι μαζί, όσοι ήταν εκεί να κάνουν μια ομάδα και να πάρουν μέρος στους «αγώνες ορειβασίας» που θα γινόταν εκεί, την επόμενη Κυριακή 16 Μαΐου, στο ίδιο βουνό, με εκκίνηση από τη Κηφισιά. Αυτοί έμελλε να είναι οι δεύτεροι αγώνες ορειβασίας, αλλά και οι τελευταίοι εκείνης της εποχής. Οι πρώτοι είχαν γίνει την προηγούμενη χρονιά, στις 25 Μαρτίου 1926, από την Ανάληψη έως την κορφή του Υμηττού. Μερικοί από τους παρόντες μάλιστα ο Νίκος Βάλλας, ο Κώστας Νάτσης και ο γιατρός ο Α. Στεφανίδης, αξέχαστα ονόματα όλοι τους είχαν πάρει μέρος σ΄ εκείνους τους αγώνες. Τους αγώνες οργάνωνε ο σύλλογος «Οι Δώδεκα Απόστολοι» του γνωστού μας Ν. Καμπούρογλου που σύντομα μετονομάστηκε σε «Οδοιπορικός Σύνδεσμος». Η ιδέα ενθουσίασε την ομήγυρη. Έλα όμως που έπρεπε, σύμφωνα με τον κανονισμό που είχε θεσμοθετήσει ο διοργανωτής, να λάβουν μέρος ως σωματείο. Να έχουν όνομα και επί πλέον διακριτική στολή. Οι ράφτες της ομάδας έδωσαν άμεσα τη λύση, θα έφτιαχναν ομοιόμορφα καναβάτσινα κασκέτα, κούκους από τσόχα, που θα φόραγαν όλοι στους αγώνες.

Όταν παρουσιάστηκαν στους αγώνες, μια συμπαγής ομάδα με ομοιόμορφα σκουφιά, οι διάφοροι αρμόδιοι, αναφέρθηκαν σ΄ αυτούς ως «αυτοί με τους κούκους». Αυτό τους άρεσε. Έτσι το όνομα ήρθε μόνο του «Οι κούκοι» και η de facto ίδρυση του πρώτου καθαρά ορειβατικού ομίλου ήταν γεγονός. «Οι Κούκοι» αποτέλεσαν όχι μόνο τη «μαγιά» αλλά και η κύρια δύναμη μέσα στον Ορειβατικό Αθηνών και για πολλά ιδρυτικά του μέλη η 16η Μαΐου 1926, η μέρα που παρουσιάστηκαν στους αγώνες και δηλώθηκε η συμμετοχή τους ως ομάδα, αν και άτυπη, είναι η πραγματική ημέρα ίδρυσης του.

Την ημέρα των αγώνων οι «Κούκοι» παίρνουν τη δεύτερη θέση μετά το «Διδασκαλείο Γυμναστικής» (όπως ονομαζόταν τότε η μετέπειτα Γυμναστική Ακαδημία) και με αυτή την αίγλη μπαίνει στην ομάδα νέο αίμα. Ένας που μπαίνει στην ομάδα την ίδια κείνη μέρα, ο άνθρωπος που για τα επόμενα 70 χρόνια ακτινοβολεί απαράμιλλη ορειβατική σεμνότητα και αυτός που δίνει ψυχή και σκοπό στην ομάδα, αυτός αναλαμβάνει και την de jure ίδρυση του «Ορειβατικού Συνδέσμου Αθηνών» , είναι ο Πλάτων Μεταξάς. «Νέοι, γενναίοι και πάντα χαρωποί, ορειβάτες αδελφοί…» Το πιστεύω του! Ο Πλάτωνας ήταν ένας φιλόσοφος, ένας διαχρονικός gentleman μέσα στη ορειβατική κοινότητα. (σ.σ. θα διαβάσουμε αργότερα τις απόψεις του για την ορειβασία ως άθλημα, απετέλεσε για τον γράφοντα αφορμή να γράψω μια ανακοίνωση lex ludica vs lex sportiva)

Μερικούς μήνες αργότερα, τον Αύγουστο του 1926 , τέσσαρες Κούκοι οι Στεφανίδης, Βάλλας, Νικόπουλος και Παπαδόπουλος , ξεκινούν για την πρώτη ελληνική ανάβαση των κορφών του Ολύμπου. Ο Όλυμπος είχε πατηθεί για πρώτη φορά το 1913 και ξανά το 1919 από ξένους ορειβάτες με οδηγό το Χρήστο Κάκαλο.

Στο Λιτόχωρο δεν βρήκαν τον Κάκαλο και κάποιος φουστανελοφόρος που άκουγε στο όνομα Νίκας προσφέρθηκε να τους συνοδεύσει. Στη θέση «καλύβα» όμως λίγο πιο κάτω από το σημερινό καταφύγιο «Σπήλιος Αγαπητός», ο οδηγός δείλιασε, ήταν και παντρεμένος άνθρωπος όπως έλεγε, έβλεπε πως έρχεται κακοκαιρία και τους είπε γεια! Με άσχημες καιρικές συνθήκες οι «Κούκοι» μας κατόρθωσαν να ανέβουν στη διπλανή του Μύτικα κορφή, το μικρό Μύτικα που λέμε σήμερα, και σε ένα άνοιγμα του καιρού βλέπουν δίπλα τους τη κορφή, όπου τους χώριζε το γνωστό βαθύ κάθετο σχίσμα. (σ.σ. άποψη του γράφοντα είναι εφόσον ο Η. Νικόπουλος γράφει για το γνωστό βαθύ κάθετο σχίσμα, αυτό προηγείται κατά πολύ από τον Παραμύτικα) Η πυκνή ομίχλη όμως, που γρήγορα ξανάρθε, δεν τους άφησε να ολοκληρώσουν την ανάβαση. Η επιστροφή τους έγινε πεζή μέχρι τη Λάρισα όπου πήραν το τραίνο της επιστροφής.

Την επόμενη χρονιά, το 1927, στις 12 Σεπτεμβρίου, Δευτέρα απόγευμα μιας θαυμάσιας ημέρας, 20 Έλληνες ορειβάτες, ανάμεσά τους πέντε Κούκοι, δέκα κορίτσια και άλλοι τόσοι ξένοι βρίσκονται στη πιο ψηλή κορφή του Ολύμπου όπου με μεγάλη συγκίνηση «αποφασίζουν στην ψηλότερη ελληνική κορφή, να ιδρύσουν τον Ελληνικό Ορειβατικό Σύνδεσμο Αθηνών.

ΠΗΓΗ: https://www.facebook.com/photo