26 Ιανουαρίου 1828: Η ορκωμοσία του πρώτου Κυβερνήτου της Ελλάδος Ιωάννη Καποδίστρια

     Κυβέρνηση Καποδίστρια (Ιανουάριος 1828 - Σεπτέμβριος 1831) ονομάζεται η Κυβέρνηση που δημιούργησε ο Ιωάννης Καποδίστριας ως πρώτος Κυβερνήτης της Ελλάδας, ο οποίος διοίκησε τις απελευθερωμένες από την Οθωμανική Αυτοκρατορία περιοχές της Ελλάδας, από τις 26 Ιανουαρίου 1828 μέχρι και τη δολοφονία του στις 27 Σεπτεμβρίου 1831...

Με βάση τη Συνθήκη του Λονδίνου που υπογράφηκε μεταξύ των Μεγάλων Δυνάμεων της εποχής στις 6 Ιουλίου του 1827 δημιουργήθηκε το αυτόνομο -φόρου υποτελές στον Σουλτάνο - κρατίδιο της Ελλάδας.
Η Γ΄ Εθνοσυνέλευση στην Τροιζήνα, διατύπωσε το Πολιτικό Σύνταγμα της Ελλάδας, σύμφωνα με το οποίο, η Ελλάδα θα διοικούνταν από μονομελές εκτελεστικό (νομοτελεστικό) όργανο, τον «Κυβερνήτη». ^[1]
Η ίδια Εθνοσυνέλευση εξέλεξε για επταετή θητεία, τον πρώτο Κυβερνήτη της Ελλάδας, της Ελληνικής Πολιτείας, όπως ονομάστηκε, τον Ιωάννη Καποδίστρια, ενώ καθόριζε πως μέχρι την άφιξή του, η χώρα θα διοικούνταν από Αντικυβερνητική Επιτροπή.

Άφιξη Ιωάννη Καποδίστρια - Πρώτες ενέργειες

                Το Αγγλικό πολεμικό πλοίο "HMS Warspite" που έφερε τον Καποδίστρια στην Ελλάδα.

Ο Ιωάννης Καποδίστριας έφτασε στη Μάλτα, τελευταίο σταθμό του ταξιδιού του προς την Ελλάδα, στις 28 Δεκεμβρίου του 1827. Παρέμεινε μερικές μέρες στο νησί, φιλοξενούμενος του Χίου εμπόρου Αλέξανδρου Κοντόσταυλου και αναχώρησε για την Ελλάδα στις 2 Ιανουαρίου 1828. Λόγω θαλασσοταραχής κατέπλευσε πρώτα στο Ναύπλιο (και όχι στον αρχικό του προορισμό, την Αίγινα,) στις 8 Ιανουαρίου 1828. Το Ναύπλιο εκείνον τον καιρό δοκιμαζόταν από την εμφύλια διαμάχη των στρατηγών Θεοδωράκη Γρίβα και Ιωάννη Στράτου, οι οποίοι ο ένας από το Παλαμήδι και ο άλλος από την Ακροναυπλία, κανονιοβολούσαν αλλήλους. Η πρώτη ενέργειά του ως Κυβερνήτη ήταν να τους δώσει διαταγή να σταματήσουν, πράγμα το οποίο έκαναν, αφού υποσχέθηκαν «να τηρήσουν την ησυχίαν και ευταξίαν εις τας φρουράς των και εις τον τόπον».^[2]

Στις 11 Ιανουαρίου το πλοίο του αναχώρησε για την Αίγινα, στο λιμάνι της οποίας αγκυροβόλησε στις 7 το απόγευμα. Η πρώτη του συνάντηση έγινε το ίδιο βράδυ στο πλοίο με την Αντικυβερνητική Επιτροπή (που την αποτελούσαν οι Γεώργιος Π. Μαυρομιχάλης, Γιαννούλης Νάκος και Μάρκος Μιλαήτης) και την τοπική δημογεροντία. Ο Νικόλαος Κασομούλης διηγείται στα απομνημονεύματά του το κλίμα στο νησί κατά την άφιξη του νέου Κυβερνήτη^[3]:

Εκείνο το σούρουπο «τον υποδέχθηκαν όλοι, με κλαύματα χαράς. [...] Θεέ μου, τι να ενθυμηθή κανένας και να γράψη... Πώς να ζωγραφίση αυτό το ηθικό εκείνης της ώρας. Αλλος έτρεχεν εδώ, άλλος εκεί, άλλος πηδούσεν, άλλος χόρευεν. Οι δρόμοι ταράττοντο. [...] Ο λαός εστόλισε τας οικίας με μυρσίνας και δάφνας και ετοίμαζε την φωτοχυσίαν. Προετοιμασμένα τα πάντα διά την τελετήν της υποδοχής του Κυβερνήτου, το Βουλευτικόν Σώμα, το Ιερατείο, η Αντικυβερνητική Επιτροπή με τους Υπουργούς και όλος ο λαός κάθε τάξεως, άνδρες, γυναίκες, μικρά παιδιά έτρεξαν εις την Περιβόλαν, όπου έμελλε να αποβιβασθή ο Κυβερνήτης. [...] Μόλις επάτησεν το έδαφος και όλων αι καρδίαι εσκίρτησαν πάλιν του λαού»

  Ο Μητροπολιτικός Ναός της Αίγινας (η Μεγάλη Εκκλησιά, όπως ονομαζόταν τότε), ήταν ο τόπος των συνεδριάσεων του Βουλευτικού και ο ναός στον οποίον έγινε η ορκωμοσία του πρώτου Κυβερνήτη. «Μέσα στο Ναό ακόμη δεσπόζει στην πιο τιμητική θέση, απέναντι από τον επισκοπικό θρόνο, το στασίδι του Ιωάννη Καποδίστρια, μετά την δολοφονία του οποίου στο Ναύπλιο έκλεισε με ένα μικρό κιγκλίδωμα....»^[4]

Η επίσημη τελετή της υποδοχής του, έγινε την επόμενη ημέρα, 12 Ιανουαρίου 1828. Στη δοξολογία που επακολούθησε στον σημερινό Μητροπολιτικό ναό της Αίγινας (Μεγάλη Εκκλησιά, τον ονόμαζαν οι κάτοικοι τότε), τον προσφώνησε ο ιεράρχης Θεόφιλος Καΐρης με έναν λόγο μνημείο της ρητορικής δεινότητας του Καΐρη. 

       Σφραγίδα και υπογραφή του Ι. Καποδίστρια με την ιδιότητα του Κυβερνήτη, μάλλον από την εποχή που βρισκόταν ακόμα στην Αίγινα

 Στις 14 Ιανουαρίου παραιτήθηκε και επίσημα η Αντικυβερνητική Επιτροπή ενώ στις 17 Ιανουαρίου ο Κυβερνήτης είχε την πρώτη επίσημη συνάντησή του με το Νομοθετικό σώμα (τη Βουλή της Γ΄ Εθνοσυνέλευσης). Ειδικά εξουσιοδοτημένη Επιτροπή του Σώματος, παρουσίασε στον Κυβερνήτη σύνοψη του έργου της καθώς και μνημόνιο με τα εκκρεμή ζητήματα, ώστε να ενημερωθεί πλήρως και σφαιρικώς. Στην ίδια συνεδρίαση ο Ι. Καποδίστριας ζήτησε ως απαραίτητη αλλαγή προκειμένου να ασκήσει το κυβερνητικό του έργο, την αλλαγή ορισμένων διατάξεων του Συντάγματος και συγκεκριμένα τη διάλυση του ίδιου του νομοθετικού Σώματος. ^[5]. Το Βουλευτικό στη συνεδρίαση της 18ης Ιανουαρίου 1828 δέχτηκε τις προτάσεις του Καποδίστρια και με την «Πράξιν ΝΗ΄» αποφάσισε:

α) την αυτοδιάλυσή του
β) τη συγκρότηση γνωμοδοτικού και συμβουλευτικού στον Κυβερνήτη οργάνου, το «Πανελλήνιον»,
γ) τη συγκρότηση της «Γερουσίας»,
δ) την κατάργηση των μέχρι πρότινος «Γραμματειών» (Υπουργείων)
ε) τη σύσταση μίας και μόνης «Γραμματείας της Επικράτειας»

Στις 26 Ιανουαρίου 1828 έλαβε χώρα η επίσημη τελετή ανάληψης των καθηκόντων του Κυβερνήτη και του «Πανελληνίου»

Η Γενική Εφημερίς της Ελλάδος περιέγραψε την τελετή της ορκωμοσίας ως εξής:

«Πριν έλθη η 10 ώρα προ μεσημβρίας της ημέρας αυτής είχον γίνει όλαι αι εις την πάνδημον ταύτην τελετήν ανήκουσαι προετοιμασίαι. Ο δρόμος ο φέρων από την οικίαν του Κυβερνήτου εις την Εκκλησίαν της Μητροπόλεως, όπου έμελλε να τελεσθή η ορκωμοσία, ήτο κατεστρωμένος από ελαιών κλάδους. Όταν έφθασεν η προσδιωρισμένη ώρα, ο Κυβερνήτης, συνοδευόμενος από τα ήδη εκλεχθέντα μέλη του Πανελληνίου και τον Γραμματέα Επικρατείας, ήλθεν εις την Μητρόπολιν μετά της προσηκούσης τάξεως εν μέσω πολυαρίθμου λαού. Προηγούντο δε εις την πομπήν πρώτον μεν οι Παίδες της Αλληλοδιδακτικής Σχολής με την σημαίαν των, φέροντες όλοι ανά χείρας κλάδους ελαίας. έπειτα δε δύο σημαίαι Ελληνικαί και η μουσική του Αγγλικού δικρότου Ουάρσπιτ. Όταν δε έφθασαν εις τον Ναόν, πρώτον μεν ετελέσθη παρά του Ιερού Κλήρου η συνήθης Παράκλησις… έπειτα δε σταθείς ο Κυβερνήτης κατά πρόσωπον του Μητροπολίτου κρατούντος εις χείρας το Ιερόν Ευαγγέλιον, και ανατείνας την δεξιάν ωρκίσθη τον εις το Ε’ Ψήφισμα περιεχόμενον όρκον. Επομένως ωρκίσθησαν κατά τον αυτόν τρόπον και τα μέλη του Πανελληνίου μετά του Γραμματέως της Επικρατείας… Τελεσθείσης της ορκωμοσίας, εψάλη μικρά δοξολογία προς τον Θεόν, και μετ’ αυτήν συνήθης δέησις υπέρ των τριών Ηγεμόνων των προστατευόντων την Ελλάδα. Εις την δέησιν ταύτην η πόλις εκανονοβόλησεν είκοσι και μίαν. Μετά ταύτα έγιναν ετέρα δέησις υπέρ του Κυβερνήτου Κόμητος Καποδίστρια και της νέας Κυβερνήσεως της Ελλάδος, και τα εν τω λιμένι Αγγλικά και Ρωσσικά πλοία εκανονοβόλησαν δέκα και εννέα υψώσαντα την Ελληνικήν σημαίαν.. Απεπληρώθη η πάνδημος αύτη τελετή δια της συχνής ανευφημίας του λαού «Ζήτω ο Κυβερνήτης ημών» και η Εξοχότης του επέστρεψε εις την οικίαν με την αυτήν πομπήν, με την οποίαν ήλθεν εις τον Ναόν. Η ημέρα αύτη υπήρξεν ημέρα κοινής χαράς και αγαλλιάσεως, και θεωρείται ως μία των επισημοτέρων ημερών της Ελλάδος δια την καθίδρυσιν της νέας Κυβερνήσεως..

 

ΠΗΓΗ: https://el.wikipedia.org/