O τραγικός θάνατος του Μουτσόγιαννη. Γράφει ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΤΟΙΚΟΣ

 

ΑΓΝΩΣΤΕΣ ΣΟΥΒΑΛΙΩΤΙΚΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ

Ορθοφωτοχάρτης του Εθνικού Κτηματολογίου.  Θέση «Ισιώματα» Πολυδρόσου

Στην εγκληματολογική ιστορία, η βδελυρή πράξη της πατροκτονίας σπανίζει τόσο στην ευρύτερη Ελληνική επικράτεια, όσο και στην στενότερη Ρουμελιώτικη και Παραπαρνάσσια περιοχή . Απάδει προς τα Ελληνοχριστιανικά ήθη του λαού μας και διαχρονικά είναι αυστηρότατα ποινικά κολάσιμη, συνοδευόμενη από ασύγγνωστη ηθικοκοινωνική απαξία. Μόνο στην Ελληνική Μυθολογία απαντάται μια τρόπον τινά συγγνωστή άποψη της θανάτωσης πατέρα από γιο, στην μεταξύ των προγονικών Θεών, (Ουρανού-Κρόνου), διαπάλη για την κατάκτηση της υπερκοσμικής εξουσίας.

Στην παγκόσμια λογοτεχνική θεματολογία, η κυριότερη εκδοχή της πατροκτονίας ενσαρκώνεται και μόνο ως παράδειγμα προς αποφυγήν, στο αριστούργημα του Ντοστογιέφσκι  «Αδελφοί Καραμαζώφ». Ο πατέρας της Ψυχιατρικής Επιστήμης Σίγκμουντ Φροϊντ στο έργο του «Ο Ντοστογιέφσκι και η πατροκτονία», επιδίδεται στην εντός των πλαισίων της ψυχανάλυσης, ερμηνεία του απάνθρωπου διαστροφικού αυτού δράματος.

Μία και μοναδική περίπτωση θανάτωσης πατέρα από γιο, συναντά η ιστορική έρευνα κατά την «σάρωση» των σημαντικότερων περιστατικών που έλαβαν χώρα στην μετεπαναστατική Άνω και Κάτω Σουβάλα Παρνασσού, που αξίζουν να απασχολήσουν την ιστορική αφηγηματική διαδικασία.

Περί τα μέσα του 19^ου αιώνα, στη Σουβάλα, έρχεται στη ζωή ο Αυγέρης Τάσος του Ιωάννη. (Δεν είναι εγγεγραμμένος στα Μητρώα Αρρένων ή σε κάποια άλλη επίσημη δικαιοπραξία ώστε να γνωρίζουμε την χρονολογία γεννήσεως. Από την εγγραφή στα Μητρώα Αρρένων των δύο γιων του Φώτη και Γιάννη (γεν.1900)  εικάζουμε ότι γεννήθηκε περίπου το 1865). Από την ανέκδοτη ιστορική πραγματεία του Ηλία Γεωργούση (+ 2016),«ΓΕΝΕΑΛΟΓΙΟΝ ΚΑΤΟΙΚΩΝ ΠΟΛΥΔΡΟΣΟΥ» προκύπτουν οι γεννήσεις και των τριών κοριτσιών του (1889, 1890, και 1898), όχι όμως η γέννηση του μεγαλύτερου υιού (Τάσου), ο οποίος δεν είναι εγγεγραμμένος ούτε στα Μητρώα Αρρένων.

Ο Τάσος ή Μουτσόγιαννης ήταν γόνος της τρίτης γενιάς των Αυγεραίων, αφότου εγκαταστάθηκε στη Σουβάλα ο πρόγονός τους αρχιτσέλιγκας  Θανάσης Αυγέρης (γεν.1794), προερχόμενος από τα Γρεβενά. (Κατ’ άλλη εκδοχή από το χωριό Αυγερινός της Κοζάνης). Ο Θανάσης Αυγέρης είχε λάβει ενεργό ρόλο στην Εθνικοαπελευθερωτική Επανάσταση του 1821 ως αγωνιστής των στρατιωτικών συγκροτημάτων των ντόπιων Οπλαρχηγών Πανουργιά και Δυοβουνιώτη. (Γενικά Αρχεία του Κράτους Α.Μ. 2307). Μετά την απελευθέρωση εγκαταστάθηκε στη Σουβάλα, όπως και πολλοί άλλοι αγωνιστές, επειδή τα χωριά τους παρέμειναν Τουρκοκρατούμενα και παράλληλα η Κυβέρνηση Καποδίστρια τους απένειμε κλήρους από τη διανομή των Τουρκικών τσιφλικίων «Πρυώτικου» και «Λιαγκουρίτσας». (Από την οικογένεια Αυγέρη έχει την τιμή να κατάγεται εκ μητρός και ο γράφων).                                                                                                                                                 Ο Μουτσόγιαννης, είχε λάβει αυτό το προσωνύμιο προφανώς ετυμολογούμενο από το εξελληνισμένο Ιταλικό «μούτσος» που σημαίνει παιδί, (του Γιάννη). Ακολουθώντας το πατροπαράδοτο επάγγελμα του κτηνοτρόφου, διατηρούσε ιδιόκτητο μαντρί στα Ισιώματα της Μεγάλης Ράχης  με μεγάλο αριθμό αιγοπροβάτων. Περί το 1888 παντρεύτηκε την Σουβαλιώτισσα Λελούδα Σταματίου με την οποία απέκτησε έξι παιδιά. Τρία αγόρια και τρία κορίτσια. Αυξάνοντας τις οικογενειακές υποχρεώσεις ο Τάσος, αύξησε και το ποίμνιο. Βοηθούμενος δε και από τα τρία του αγόρια που μεγάλωσαν, στις αρχές του 20^ου αιώνα είχε καταστεί ένας από τους αρχιτσελιγκάδες της περιοχής. Η προφορική παράδοση αναφέρει ότι το εύρος της περιουσίας του ήταν τέτοιο, που προσέλκυσε το «ενδιαφέρον» ληστοσυμμορίας ζωωκλεπτών προκειμένου να του αρπάξουν το βιός του. Οι ληστές επέδραμαν στο μαντρί του Τάσου στα Ισιώματα, χωρίς να διστάσουν από την εκεί ταυτόχρονη  παρουσία του. Ένας εκ των ληστών κρατούσε την αμπουριά ώστε να περιορίσει τον Τάσο μέσα στο μαντρί του και οι άλλοι έκλεβαν. Λάθος υπολογισμός. Ο αντρειωμένος Τάσος αντέδρασε. Αρπάζοντας το όπλο του πυροβόλησε εκ των έσω τον πορτιέρη ληστή, τον τραυμάτισε σοβαρά και έτρεψε σε άτακτη φυγή τους υπόλοιπους. Αφού πρώτα τον μετέφερε στη Μονή Δαδίου και του ίαναν οι μοναχοί το τραύμα, στη συνέχεια τον παρέδωσε στις Αρχές. Η περιουσία παρέμεινε αλώβητη και διαρκώς μεγάλωνε.

Ένας εκ των υιών, ο Τάσος ο μεγαλύτερος, που κατά τα έθιμα της εποχής έφερε και το ίδιο όνομα με τον πατέρα, δεν άντεξε και μπήκε στον πειρασμό. Όπως αναφέρει και πάλι η προφορική παράδοση, κρυφά και ύπουλα ξέκοψε πεντέξι αρνιά, τα μετέφερε στο Δαδί, τα έσφαξε και τα πούλησε, κατακρατώντας προς ίδιον όφελος το αντίτιμο, πιστεύοντας ότι η πράξη του δεν θα γίνει αντιληπτή. Και πάλι λάθος υπολογισμός. Ο έμπειρος Μουτσόγιαννης με το αετίσιο μάτι του αντελήφθη αμέσως τη λαθροχειρία και ζήτησε εξηγήσεις από τον γιο Τάσο. Η λογομαχία μετατράπηκε σε φιλονικία. Η φιλονικία σε συμπλοκή. Κατά την πάλη σώμα με σώμα που ακολούθησε, ο γιος αθελά του κατάφερε καίριο πλήγμα στο κεφάλι του πατέρα, με αποτέλεσμα να τον τραυματίσει θανάσιμα. Το έγκλημα είχε συντελεστεί. Τι κι αν άθελά του. Και στον τότε αλλά και στον τωρινό Ποινικό Κώδικα η συμπλοκή που καταλήγει σε ανθρωποκτονία ποτέ δεν καταλογίζεται ως εξ αμελείας, αλλά πάντα από πρόθεση με άμεσο ή ενδεχόμενο δόλο. Ο δράστης παριστάνοντας τον ανήξερο προσπάθησε να ενοχοποιήσει τον γείτονα τσοπάνη και εχθρό του πατέρα του για τα βοσκοτόπια, Βλάχο Δήμο του Ευσταθίου. Γρήγορα όμως έπεσε σε αντιφάσεις και ομολόγησε. Δεν υπάρχουν γραπτές ιστορικές πηγές που να πιστοποιούν το χρόνο που επισυνέβη το αιματηρό περιστατικό στα Ισιώματα. Από την μελέτη και συνεκτίμηση των πενιχρών ιστορικών δεδομένων εικάζουμε ότι έλαβε χώρα περί το 1915. Ο δράστης μετά την έκτιση της ποινής του, πιθανώς στις φυλακές της Κασσάνδρας ή του Επταπυργίου, δεν ξαναγύρισε στο χωριό. Κατά πληροφορίες συγχωριανών παρέμεινε στη Μακεδονία και μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1960 ζούσε στην περιοχή του Γιδά (Αλεξάνδρεια) Ημαθίας.

Η τραγική μάννα Λελούδα, στάθηκε βράχος στην συνοχή και την προκοπή της υπόλοιπης οικογένειας. Καλοπάντρεψε τα κορίτσια και είδε τα αγόρια να προκόβουν  και να ζουν αρμονικά.

Όταν ο ήλιος γέρνει στην Οίτη, και φωτίζει αχλά την πλαγιά στα Ισιώματα, πιθανόν να είναι και ο μόνος αψευδής μάρτυρας που να γνωρίζει επ’ακριβώς την αιτία αλλά και τις συνθήκες που το χώμα εκεί βάφτηκε κόκκινο από το πατρικό αίμα.

Σ.Σ.: Όλα τα ανωτέρω ιστορικά στοιχεία, πλην αυτών που προέρχονται από επίσημες γραπτές πηγές, επιδέχονται τροποποίηση ή και απάλειψη αν τυχόν αποδειχθούν λανθασμένα.

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΑΤΟΙΚΟΣ                                                       ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ

ΥΠΟΣΤΡ/ΓΟΣ ΕΛΑΣ ε.α.                             1.ΜΗΤΡΩΑ ΑΡΡΕΝΩΝ ΣΟΥΒΑΛΑΣ ΠΑΡΝΑΣΣΟΥ

ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ ΕΡΕΥΝΗΤΗΣ                             2. ΓΕΝΕΑΛΟΓΙΟΝ ΚΑΤΟΙΚΩΝ ΠΟΛΥΔΡΟΣΟΥ    

     ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ                                                              Ηλία Γεωργούση (+2016)

                                                                         3.ΘΡΥΛΟΙ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ  ΤΗΣ ΣΟΥΒΑΛΑΣ                                                                                                   

                                                                                                  ΠΑΡΝΑΣΣΟΥ