ΟΙ ΤΖΙΒΑΡΑΙΟΙ και ο ΘΑΝΑΣΑΡΑΣ

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΤΖΙΒΑΡΑΣ (18/6/1921 –22/3/ 2012)
Γεννήθηκε στην Πολύδροσο. Πατέρας του ο Παναγιώτης και μητέρα του η Ελένη το γένος Αν. Αυγέρη. Αδέρφια του ο Αθανάσιος, ο Αναστάσιος τον οποίο σκότωσαν οι Ιταλοί στην κατοχή, ο Ιωάννης και ο Νικόλαος.
Γυναίκα του η Μαρία Τζιβάρα το γένος Βέλλιου, με την οποία απέκτησε δύο παιδιά τον Τάσο και την Ελένη. Από φτωχούς γονείς αγωνιζόταν από μικρός σε κάθε δουλειά που έβρισκε μέχρι που τον κέρδισε η μουσική.
Έμαθε κλαρίνο και μαζί με τον αδελφό του Νίκο που έπαιζε βιολί, πήγαιναν από γάμο σε βαπτίσεις και σε πανηγύρια σε όλη σχεδόν την Ελλάδα. Πολλοί οι γάμοι στο χωριό και ο Δημήτρης με τον Νίκο συνόδευαν την νύφη στην εκκλησία στο γαμπρό που περίμενε. Ωραία έθιμα που δυστυχώς σβήνουν.
Το 1969 έγινε μέλος του σωματείου μουσικών επαγγελμάτων Αθηνών και περιχώρων «Ο ΑΡΙΩΝ». Τιμήθηκαν στις 2/4/1995 για την προσφορά τους στην παραδοσιακή μουσική στην αίθουσα Ρουμελιωτών στην Αθήνα, και στις 26/8/2000 στην Λιλαία σε εκδήλωση αφιερωμένη σε μουσικούς του τόπου μας, οργανωμένη από τους Συνδέσμους Αγοριανιτών, Πολυδροσιωτών και τον Δήμο Παρνασσού.
Συνεργάστηκε με πολλές και πολλούς καταξιωμένους καλλιτέχνες του δημοτικού τραγουδιού.
Έπαιξε από την Σουβάλα Φωκίδας σε χωριά ως την μακρινή Ξάνθη και Καβάλα και από τα χωριά της Λαμίας ως την Πύλο, το Ναύπλιο και την Καλαμάτα, καθώς και στον μακρινό Καναδά σε συμπατριώτες Έλληνες.
Ο Δημήτρης Τζιβάρας ήταν μεγάλο πειραχτήρι με χιούμορ και απίστευτο κέφι, ένας άνθρωπος της παρέας, αγαπητός σε νέους και γέρους. Αυτοδίδακτος, έκανε το κλαρίνο να κλαίει, όταν είχε κέφια.
«Θυμάμαι , λέει η κόρη του Ελένη, τα βράδια στο σπίτι που μαζευόμασταν και φωνάζαμε να πάρει το κλαρίνο να μας παίξει και να χορέψουμε, ο Θείος μου ο Νίκος που εκτός από πολύ καλό βιολί τραγουδούσε κιόλας, εκείνα τα βράδια δεν θα τα ξεχάσω ποτέ καθώς, ενώ ο τραγουδιστής ήταν ο Θείος μου ο Νίκος, σ' αυτές τις βραδιές τραγουδούσε ο Πατέρας μου και έκλεινε τη βραδιά με το τραγούδι “στ’ άρματα στ’ άρματα”.
Τι να πω για το πασχαλινό τραπέζι στην αυλή που έπαιζε ο ένας βιολί και ο άλλος κλαρίνο και όλοι μας χορεύαμε και τραγουδούσαμε μαζί τους!
Αγαπούσε τα παιδιά και όλο τον κόσμο, δεν έλεγε κακό για κανέναν και πάντα έλεγε δεν πειράζει».
Ο Δημήτρης Τζιβάρας έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 91 ετών συνοδευόμενος στο στερνό του ταξίδι από τον ήχο του κλαρίνου που τόσο αγαπούσε.

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΤΖΙΒΑΡΑΣ (25/11/1926 – 21/3/2004)
Γεννημένος το 1926 ανήμερα της Αγ. Αικατερίνης, στην Πολύδροσο.
Ο πατέρας του τσοπάνης και η μητέρα του μια καλοκάγαθη γυναίκα που ανέθρεψε πέντε παιδιά, όλα αγόρια. Ο Νίκος ήταν ο μικρότερος.
Γυναίκα του η Μαρίτσα Τσαλικίδου από την Πρέβεζα με την οποία απέκτησε δύο παιδιά τον Παναγιώτη και την Αναστασία. Από παιδί του άρεσε το βιολί. Έφτιαχνε αυτοσχέδια βιολιά μα καλάμια.
Όταν μεγάλωσε λίγο ένας αδελφός του που κατάλαβε τη λαχτάρα του για την μουσική του αγόρασε ένα βιολί. Εκτός από βιολί έπαιζε κιθάρα και ακορντεόν.
Ήταν αυτοδίδακτος. Άρχισε δειλά – δειλά να παίζει σε διάφορες εκδηλώσεις του χωριού μαζί με τον αδερφό του Μήτσο που έπαιζε κλαρίνο καυτός αυτοδίδακτος.
Τον χαρακτήριζε το ήθος και η συνέπεια. Πήγε πολλές φορές καλεσμένος στο εξωτερικό (Καναδά, Ρωσία, Ιορδανία, Κάιρο) και με συγκροτήματα που συνόδευαν χορευτικά από φοιτητές.
Όταν πήγε στην Αθήνα για να πάνε τα παιδιά του στο γυμνάσιο, που δεν είχε τότε το χωριό, συνεργάστηκε με πολλούς καλλιτέχνες της δημοτικής μουσικής, όπως την Τασία Βέρα, τη Σοφία Κολητήρη, τη Σοφία Βώτα, τη Βαγγελιώ Χριστιά, το Βασιλόπουλο, τον Κιτσάκη, το Σούκα, τον Κωνσταντίνου, την Πυργάκη, τον Τσαούση, τον Τζαμάρα, τον Μπατζή, τον Κώστα Νάκα, τον Πετρολούκα, το Χαλκιά  και άλλα μεγάλα ονόματα της παραδοσιακής δημοτικής μουσικής.
Συμμετείχε στο «Σαρακατσάνικο αντάμωμα» στα διάφορα μέρη της Ελλάδας.
Έπαιξε σε χορούς, πανηγύρια, βαπτίσεις και διάφορες εκδηλώσεις σε όλη την Ελλάδα.
Από την Θράκη και τη Μακεδονία, τη Θεσσαλία την Ήπειρο, τη Στερεά και την Πελοπόννησο.
Ήταν ο αγαπημένος του Παναγιώτη Μυλωνά που τον καλούσε στην τηλεόραση στην ΕΡΤ, όπου έκανε μουσικές εκπομπές, αφιερωμένες στη Δημοτική παράδοση.
Ήταν πολύ καλός οικογενειάρχης και πολύ καλός πατέρας για τα δύο του παιδιά, την Αναστασία και τον Παναγιώτη.
Στη ζωή του ήταν ένας βιοπαλαιστής που κατάφερε να μην στερήσει τίποτα στην οικογένειά του. Ήταν αγαπητός σε όλους. Κυκλοφόρησε δίσκους μικρούς και μεγάλους καθώς και βιντεοκασέτες με θέμα την Ελληνική παράδοση συμμετέχοντας δε και στο τραγούδι. Έφυγε από τη ζωή στα 77 του χρόνια, αφήνοντας το αγαπημένο του βιολί στον εγγονό του Νίκο που τον έμαθε να παίζει παραδοσιακά τραγούδια τα οποία αγάπησε και αυτός.

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΤΣΑΤΗΡΑΣ (ΘΑΝΑΣΑΡΑΣ) (24/6/1939 – 30/3/2007 )

Γεννήθηκε στη Σουβάλα το 1939. Γονείς του ο Δημήτριος και η Μόρφω. Αδελφή του η Βαγγελιώ. Πέρασε δύσκολα παιδικά χρόνια. Έμεινε ορφανός σε μικρή ηλικία αφού ο πατέρας του ήταν θύμα του εμφυλίου πολέμου (σκοτώθηκε το 1947). Μετά το τέλος του εμφυλίου πολέμου, ο μικρός Θανάσης και η αδερφή του Βαγγελιώ έμειναν κυριολεκτικά απροστάτευτα, αφού η μητέρα τους Μόρφω και η γιαγιά τους Ασήμω βρίσκονται φυλακισμένες στις φυλακές Αβέρωφ. 

Οι «νικητές» αποφασίζουν να εκτοπίσουν τα παιδιά στο εξωτερικό! 

Φτάνουν μέχρι το Γράμμο και για κάποιο λόγο που δε γνωρίζουμε, επιστρέφουν πίσω στο χωριό. Ούτε εδώ όμως είναι αποδεκτά! Καταλήγουν τελικά στους Δελφούς και φιλοξενούνται σε διαφορετικά σπίτια. Ο μικρός Θανάσης φιλοξενείται στο σπιτικό της πεθεράς του Αθανασίου Παπαργυρόπουλου, με πολύ στοργή και φροντίδα. Λίγο καιρό μετά τον μετακινούν σε άλλο σπιτικό. Εκεί περνά δύσκολα. Με παρέμβαση ενός στρατιωτικού που τον συναντά τυχαία στο δρόμο (θυμάται ότι φορούσε πράσινο μπερέ) να μεταφέρει ξύλα με το γαϊδουράκι, επανέρχεται στο αρχικό σπιτικό φιλοξενίας.  

Επιστρέφει στο χωριό σε ηλικία 12 ετών περίπου και απασχολείται ως τσοπανόπουλο στους Λιαπαίους.

Στο μεταξύ έχει επιστρέψει από τη φυλακή μόνο η γιαγιά, όπου με τα παιδιά διαμένουν σε διάφορα σπίτια του χωριού, προσπαθώντας κάτω από δύσκολες συνθήκες να στεριώσουν το σπιτικό τους. Η κατάσταση ομαλοποιείται σιγά – σιγά, ο Θανασάρας έχει μεγαλώσει, κατεβαίνει στην Αθήνα και εργάζεται στην εταιρεία ΙΖΟΛΑ.
Στη συνέχεια ανεβαίνει στο χωριό και τον Φεβρουάριο του 1967 παντρεύεται την Γεωργία Παναγιώτου (Μαυράκη) και απόκτούν δυο παιδιά, το Δημήτρη και το Γιάννη. Εργάζεται ως ηλεκτρολόγος στην Κοινότητα Πολυδρόσου, απ΄ όπου και απολύεται από τη χούντα του ΄67 λόγω κοινωνικών φρονημάτων.

Στράφηκε προς την καλλιέργεια της γης και την ενασχόλησή του με τη μουσική. Έπαιζε κιθάρα και παράλληλα τραγουδούσε. Μαζί με τους αδελφούς Τζιβάρα ήταν οι οργανοπαίχτες του χωριού μας, αλλά και της γύρω περιοχής, για πολλές δεκαετίες, συμμετέχοντας, σε βαφτίσια, γάμους, πανηγύρια και διάφορες άλλες εκδηλώσεις. Συνεργάστηκε ακόμη με τον μπάρμπα – Χρήστο Κορτσέλη και τον Αλέκο Προβιά από τα Καστέλλια.

Στις 9 Αυγούστου 2008 σε ειδική εκδήλωση που διοργάνωσε ο Σύλλογος μας στην πλατεία του χωριού, τίμησε όλους τους παλιούς Σουβαλιώτες οργανοπαίχτες.

Και οι τρεις "έφυγαν" το μήνα Μάρτιο. Τελευταίος ο Θανασάρας σαν σήμερα πριν από 10 χρόνια. Ας είναι αιωνία η μνήμη τους!

Τα κείμενα για τους Τζιβαραίους είναι από το polydrososparnassou.blogspot.gr με μικρές αλλαγές.

Θα ακολουθήσει το δεύτερο μέρος του αφιερώματος με φωτογραφικό υλικό. 

Ευχαριστώ ιδιαιτέρως, την Ελένη Τζιβάρα, τον Τάκη Τζιβάρα και τη Γεωργία Τσατήρα για τις πληροφορίες και το αρχειακό υλικό που προσέφεραν.

Χ.Μ.Π