Η οικία Καρούζου και η ιστορία της

Η οικία Καρούζου

Ο ιατρός -επιχειρηματίας Αργύρης Καρούζος

Στις 14 Φεβρουαρίου 2014  συνεδρίασε το Τοπικό Συμβούλιο Πολυδρόσου που μεταξύ των άλλων θεμάτων κλήθηκε να γνωμοδοτήσει επί αιτήματος κληρονόμων Ευθυμίου Καρούζου για την αγορά από τον Δήμο του κληρονομηθέντος παλαιού, παραδοσιακού και ιστορικού πετρόχτιστου ακινήτου. 

Στη συνεδρίαση αυτή παραβρέθηκαν και εκπρόσωποι των συλλόγων του χωριού μας.

Σας παραθέτουμε παρακάτω τη συνοδευτική επιστολή που κατέθεσε ο Δημήτριος Κατοίκος σαν εκπρόσωπος του  "Α.Σ ΔΙΑΓΟΡΑΣ"  για τα λαογραφικά - ιστορικά στοιχεία που εμπεριέχει.

                                        Η  ΕΠΙΣΤΟΛΗ
Κύριοι. Ο Σύλλογός μας, ανταποκρινόμενος στην από10-2-14 πρόσκληση του Προέδρου της κοινότητάς μας, παρέστη στην διευρυμένη δημόσια συνεδρίαση του τοπικού συμβουλίου, της 14-2-14, στην ημερήσια διάταξη της οποίας, μεταξύ άλλων, εκλήθη να εκφέρει άποψη, για την αγορά ή μη, από τον Δήμο Δελφών, του Ιστορικού ακινήτου της οικογένειας Καρούζου, στο κέντρο του χωριού μας.

Η θέση του Συλλόγου μας είναι αναφανδόν ΥΠΕΡ της δι’ οιονδήποτε τρόπου απόκτησης του ακινήτου από την Κοινότητά μας, για δύο κυρίως λόγους .

ΙΣΤΟΡΙΚΟΥΣ και ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΟΥΣ.

ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΛΟΓΟΙ. Το τριώροφο Μέγαρο Καρούζου ,ανεγέρθη από τον Ιατρό Αργύριο Καρούζο, στις αρχές του 20ου αιώνα. Είναι κατασκευασμένο εξ ολοκλήρου από λιθοδομή και αποτελεί κλασσικό δείγμα ντόπιας αρχιτεκτονικής .Είναι όμως προσαρμοσμένο στις ανάγκες ,ενός ήδη ανατέλλοντος αστικού τρόπου ζωής ,ο οποίος αρχίζει να συναρπάζει τις εύπορες οικογένειες που κατέχουν τα μέσα παραγωγής στην όψιμη βιομηχανική επανάσταση των τελών του 19ου αιώνα στην Ελλάδα. Συνεπικουρούνται δε και επηρεάζονται από τα Ευρωπαϊκά αστικά ρεύματα της ΒΕLLΕ EPOQUE και BON VIVERE ,στα οποία μόνοι αυτοί είναι κοινωνοί, λόγω της παιδείας και του πλούτου που διαθέτουν. Τέτοιου τύπου αστικά ακίνητα της εποχής, ήταν σπάνια στην Ελληνική ημιορεινή ενδοχώρα και ελάχιστα διασώζονται σήμερα. (Στη Σουβάλα είναι όρθια τρία: μέγαρο Καρούζου, νεοκλασικά αδελφών Δρίβα). Το εν λόγω ακίνητο δεν έχει μεγάλο περιβάλλοντα χώρο. Το όλο οικόπεδο είναι περίπου 750 τ.μ. Γι’ αυτό δεν συμπεριλαμβάνει στάβλους, αχυρώνες ή αποθήκες όπως όλα τα σπίτια στα χωριά. Οι χώροι αυτοί ήταν αλλού, μακριά. Στα χαμηλοϋψή προσκολλημένα δωμάτια της αυλής διέμενε μόνο το υπηρετικό προσωπικό. Πίσω από την βαριά απάνω αυλόπορτα υπήρχε (και υπάρχει) πετρόχτιστο θυρωρείο. Η κάτω αυλόπορτα άνοιγε μόνο για να εξέλθει η άμαξα με την οποία ο γιατρός επισκεπτόταν τους ασθενείς στα γύρω χωριά.

Η κυρίως αυλή είναι επιστρωμένη με εγχώριες ασβεστολιθικές πλάκες μεγέθους τραπεζιού. Λίθινοι κίονες υποβαστάζουν την κληματαριά. Μονόλιθα καλοδουλεμένα σκαλοπάτια απαρτίζουν την καλαίσθητη σκάλα που οδηγεί στους επάνω όροφο, κάνοντας στάση σ’ ένα επιβλητικό πέτρινο κεφαλόσκαλο.
Σφυρήλατα σιδερένια κάγκελα προστατεύουν τον επισκέπτη τόσο στη σκάλα όσο και στους εξώστες. 

Ο Καρούζος δεν ήταν ένας απλός γιατρός. Υπήρξε Ιατροφιλόσοφος και Βιομήχανος. Πρωτεργάτης στην προαναφερόμενη βιομηχανική επανάσταση. Γόνος πλούσιας οικογένειας Φλωρεντινών αρχόντων, που εγκαταστάθηκαν στη Φωκίδα μετά την 4η Σταυροφορία το 1204.Ο πατέρας του Ευθύμιος Καρούζος του Ιωάννη, εμφανίζεται στον εκλογικό κατάλογο του 1864 ως έμπορος ετών 35.Κατασκεύασε το 1875 τον πρώτο βιομηχανικό νερόμυλο. (Είναι το πρώτο κτίριο που εισέρχεται η γιγάντια σωλήνα μεταφοράς νερού, στο σημερινό ΜΥΛΟ Παπαργυρόπουλου). Στη συνέχεια ο γιατρός επέκτεινε τις επιχειρήσεις του σε εκκοκκιστήριο, λανάρες και εμπόριο. Ήταν προσωπικός φίλος του Ελευθερίου Βενιζέλου και εκπρόσωπος του Βενιζελικού κόμματος στην περιοχή. Η επιρροή του έφτανε μέχρι τα ανώτερα κέντρα αποφάσεων των Αθηνών, σε όλη την περίοδο του Μεσοπολέμου. Κατά την Γερμανοϊταλική κατοχή, το Μέγαρο Καρούζου, μεταβάλλεται σε κέντρο Αντίστασης. Στα πρώτα χρόνια της κατοχής, κρυβόταν σ’ αυτό επί μήνες, ο φίλος εξ Αθηνών του Καρούζου ,Αξ/κός της Αεροπορίας Κώστας ΠΕΡΡΙΚΟΣ.

Ο φλογερός αυτός πατριώτης είχε ήδη ιδρύσει την αντιστασιακή οργάνωση Π.Ε.Α.Ν. (Πανελλήνιος Ένωσις Αγωνιζομένων Νέων) και είναι καταδιωκόμενος για αντιστασιακές πράξεις. Δεν του ταίριαζε όμως για πολύ η ζεστή και ασφαλής φιλοξενία του Καρούζου. Η Ιστορία τον καλούσε. Αποκορύφωμα ήταν η ανατίναξη του στρατηγείου της ναζιστικής Ε.S.P.Ο.(GESTAPO)την 20-9-1942 στην οδό Γλάδστωνος. Συνελήφθη και εκτελέστηκε μαζί με τους συνεργάτες του ΛΟΗ,ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟ,ΣΚΟΥΡΑ,ΚΑΤΕΒΑΤΗ και Ιουλία ΜΠΙΜΠΑ. H προτομή του είναι σήμερα στο σημείο της ηρωικής του πράξης. Για όλους αυτούς τους λόγους, αλλά και γιατί ο υιός του Θύμιος κατατάχτηκε στις αντιστασιακές οργανώσεις, οι Ιταλοί κατακτητές, το 1943 έκαψαν το μέγαρο Καρούζου. Μαζί κάηκαν βιβλιοθήκες, αρχαιολογικές συλλογές, ξενώνες. Ταυτόχρονα οι κατακτητές έκαψαν το εκκοκιστήριο, τον μύλο και 25 ακόμα σπίτια του Χωριού. Ο Καρούζος μπροστά σ’ αυτή την καταφορά της τύχης, δεν άντεξε και στο υπόγειο του καμμένου σπιτιού εξεβίασε τα πράγματα. Ήπιε το «κώνιον» και κάλπασε προς την Αθανασία. Το Μέγαρο άντεξε την πυρκαγιά και δεν κατέρρευσε, λόγω της άριστης δόμησής του. Επισκευάστηκε μερικώς την δεκαετία του 50 και πήρε τη μορφή που έχει σήμερα.

ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΟΙ ΛΟΓΟΙ. Η οικογένεια Καρούζου υπήρξε συνεχής και αταλάντευτος στυλοβάτης της Ιδέας της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στο Χωριό μας. Ο Αργύριος Καρούζος διετέλεσε κοινοτάρχης τα έτη 1926-1927 και 1929-1933.Ο υιός του Ευθύμιος Καρούζος διετέλεσε κοινοτάρχης τα έτη1951-1959, 1964-1967 και 1975-1978.

Αδελφός του Αρ. Καρούζου ήταν ο έφεδρος υπίατρος Ιωάννης Ευθ. Καρούζος (1876-1913) που έπεσε ηρωικά στη μάχη του Κιλκίς κατά τους Βαλκανικούς πολέμους την 21/06/1913. Γιός του Ιωάννη Καρούζου ήταν ο διακεκριμένος αρχαιολόγος και επί σειρά ετών διευθυντής του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου ακαδημαϊκός Χρήστος Ι. Καρούζος (1900-1967).

Εκφράζουμε την προτροπή μας όπως το Ιστορικό αυτό κτήριο, σύμβολο του Πολιτισμού και της Δημοκρατίας για το χωριό μας να αποκτηθεί από τον Δήμο μας και να αξιοποιηθεί ανάλογα.

                    

 ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΑΤΟΙΚΟΣ 

 ΥΠΕΥΘ.ΔΗΜ.ΣΧΕΣΕΩΝ ΔΙΑΓΟΡΑ

 ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ ΕΡΕΥΝΗΤΗΣ