7 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1824: Η Μάχη της Σουβάλας…

 

       

     Βέβαια τη σημερινή επέτειο της “Μάχης της Σουβάλας την 7^ην Οκτ. 1824” έχουμε ήδη καλύψει με εκτενές ρεπορτάζ σε προγενέστερη ανάρτησή μας την Κυριακή 12^η Σεπτεμβρίου https://lispolydrosou.blogspot.com/2021/09/blog-post_12.html επ’ ευκαιρία της 1^ης Επετειακής Εκδήλωσης, γι’ αυτή τη μάχη, που έλαβε χώρα, με κάθε επισημότητα, στο χωριό μας την 4^η Σεπτεμβρίου…     

 εν τούτοις κρίναμε σκόπιμο σήμερα που συμπληρώνονται ακριβώς 197 χρόνια από εκείνη τη Μάχη να αναφερθούμε και πάλι συνοπτικά σε αυτή αποτίοντας για μια φορά ακόμη τον αναλογούντα φόρο τιμής στους αγωνιστές που έλαβαν μέρος & έχασαν τη ζωή τους πολεμώντας για την Ελευθερία της πατρίδος μας.

Και στη σημερινή μας αναφορά, τόσο για το ιστορικό αυτής της Μάχης όσο και για τη γενικότερη κατάσταση σχετικά με τις μάχες και αψιμαχίες που έλαβαν χώρα στην ευρύτερη περιοχής μας εκείνη την περίοδο, δεν θα χρειασθεί να ανατρέξουμε σε άλλες πηγές παρά να αναδημοσιεύσουμε εδώ τα στοιχεία που εμπεριστατωμένα παρουσίασε εκφωνώντας τον πανηγυρικό της ημέρας την 4^η Σεπτεμβρίου στο χωριό μας ο συγχωριανός μας Χρήστος Γ. Μουτσιανάς.   

 Το Ιστορικό της Μάχης από τον κ. Μουτσιανά:

 Τιμώντας τα 200 χρόνια από την επίσημη έναρξη της Επανάστασης εναντίον των Οθωμανών, καταθέτουμε σήμερα την προσφορά ενός μικρού χωριού, της Σουβάλας, σ` αυτόν τον μεγάλο απελευθερωτικό αγώνα.

Η ζωή της Σουβάλας στα τελευταία προεπαναστατικά χρόνια, ήταν συνδεδεμένη με την κλεφτουριά.

Οι Σουβαλιώτες από νωρίς δεν έσκυψαν τον τράχυλό τους στο ζυγό,  προτιμώντας να ζήσουν με φτώχεια παρά να προσκυνήσουν.

Βοήθησαν όσο μπορούσαν την κλεφτουριά και της παρείχαν ό, τι μπορούσαν ενώ πολλοί από τους ίδιους ήταν κλέφτες.

Ήταν ανιδιοτελείς και τούτο το μαρτυρεί το γεγονός, όταν κλήθηκαν από τον Μπέη της Περιφέρειας για να τους παραδώσει γη, τον περιφρόνησαν και δεν προσήλθαν.

Αρκέστηκαν να χορεύουν στη χορευταριά για να γιορτάσουν το γεγονός της απελευθέρωσης…..

Με την κήρυξη της επανάστασης του 21 στην Ανατολική Στερεά οι Σουβαλιώτες βρέθηκαν έτοιμοι.

Τρέξανε όλοι, όσοι μπορούσαν να φέρουν όπλα και τάχτηκαν κάτω από τους οπλαρχηγούς της περιφέρειας.

Πολέμησαν τόσο στη Χαλκωμάτα όσο και στη Μάχη της Γραβιάς κάτω από τον Τρακοκομνά και τον Παπαντρέα.

Εκεί όμως που πολέμησαν και συμβολίζουν την αντρειοσύνη είναι στη Μάχη των Βασιλικών.

Με την παλληκαριά τους Σουβαλιώτες και Αγοριανίτες συνέβαλαν αποφασιστικά σε μια μάχη που έκρινε τη τύχη της επανάστασης.

Στην κρίσιμη στιγμή της μεγάλης μάχης ίσαμε τριάντα Σουβαλιώτες και Αγοριανίτες έπιασαν ένα τούρκικο κανόνι. Με το σίγασμα του κανονιού αυτού οι δικοί μας λιάνισαν το ασκέρι του Μπεϊράν.

Οι Τούρκοι στα Βασιλικά άφησαν πάνω από 700 νεκρούς και 200 αιχμαλώτους.

Τα Βασιλικά στάθηκαν μια μεγάλη και αποφασιστική νίκη.

Ολοκλήρωσαν την επιτυχία στο Βαλτέτσι και σμπαράλιασε το σχέδιο της Πύλης για την κατάπνιξη της επανάστασης…………….

 Το 1824 η Επανάσταση του Ελληνικού Έθνους έμπαινε στον 4ο χρόνο.

Από την Άνοιξη οι σύμμαχοι του Σουλτάνου Μαχμούτ Β΄ με τον ηγεμόνα της Αιγύπτου Μεχμέτ Αλή, έφερε την ένοπλη σύγκρουση στα όριά της.

Το σχέδιο προέβλεπε εισβολή του Ομέρ Βρυώνη, Πασά των Ιωαννίνων, από την Άρτα μέσω Αιτωλοακαρνανίας στη Ναύπακτο και του Ομέρ Πασά στην Αττική.

 Το καλοκαίρι του 1824 ο Δερβίς Πασάς, με τους οπλαρχηγούς Γιουσούφ Πασά  και τον Αμπάζ Ντίπρα στα πλαίσιο του ευρύτερου Τούρκο-Αιγυπτιακού σχεδίου αντιμετώπισης της Επανάστασης, εισέβαλε με 15.000 στρατό στην Ανατολική Στερεά  Ελλάδα.

Σκοπός των ενωμένων δυνάμεων των Οθωμανών, να καταπνίξουν την επανάσταση στη Στερεά και να περάσουν μέσω Ναυπάκτου στην Πελοπόννησο.

 Ο αντικειμενικός σκοπός ήταν μετά από την συνδυασμένη δράση των στρατευμάτων στη Δυτική Ελλάδα και στην Αττική, η διάλυση της Επανάστασης στη Στερεά και διαμέσου Φωκίδας Ναυπάκτου εισβολή στη Πελοπόννησο.

Για να πετύχει το σχέδιο αυτό ο σουλτανικός στρατός χωρίστηκε σε 3 τμήματα.

Το πρώτο με 1.500 πεζούς θα επιτίθετο μέσω Οίτης-Βαρδουσίων στο Λιδωρίκι.

Το δεύτερο και ισχυρότερο με 10.000 πεζούς, 1.000 ιππείς και τα 2 πεδινά κανόνια υπό τους Γιουσούφ Πασά και Αμπάζ Ντίπρα μέσω Μπράλου-Γραβιάς θα επιτίθεντο στην Άμφισσα 

Το 3ο τμήμα υπό τον ίδιον Δερβίς Πασά με 2.000 πεζούς και 500 ιππείς θα αποτελούσε την εφεδρεία του στρατού εισβολής.

Στις 8 τού Ιούλη μια τούρκικη δύναμη παράτησε το Χάνι της Γραβιάς και προχωρά προς το Λιδωρίκι, όπου βρισκόταν με λίγα παλικάρια ο Σκαλτσάς. Μαζί με τον Σαφάκα που έτρεξε εκεί, οι Έλληνες  κατάφεραν και τους γύρισαν πίσω.

Στις 13 τού Ιούλη κινήθηκε από το Χάνι της Γραβιάς όλη η Τούρκικη δύναμη που είχε συναχτεί εκεί, πάνω από οχτώ χιλιάδες, έχοντας μαζί της και δυο κανόνια.

Τράβαγαν για τα Σάλωνα.

Σαν έφτασαν όμως στην Άμπλιανη βρήκαν το δρόμο φραγμένο μ’ έλατα. Πίσω απ’ αυτά ήταν ταμπουρωμένοι ίσαμε τρεις χιλιάδες Έλληνες που θ’ αντιβγαίνανε σε τριπλάσιους σχεδόν εχθρούς.

Η μάχη άρχισε στις 9 το πρωί στις 14 τού Ιούλη.

Χύθηκαν οι Τούρκοι να πάρουν με γιουρούσι τους δικούς μας.

 Ο πόλεμος, πεισματικός κι από τα δυο μέρη, οι Έλληνες έκαναν κι αυτοί γιουρούσι πάνω τους.

Πανικόβλητοι οι εχθροί έτρεξαν πίσω να φτάσουν στο Χάνι της Γραβιάς και να γλιτώσουν.

Ήτανε νίκη για τους Έλληνες.

Στις 14 Σεπτεμβρίου, 1.000 Αλβανοί επιτέθηκαν εναντίον των ελληνικών σωμάτων κοντά στη Βάριανη.

Σε μια 4ωρη μάχη μέσα και γύρω από το χωριό, οι Τούρκοι νικήθηκαν  και υποχώρησαν.

Δεν είχαν πλέον άλλη επιλογή, απ’ το να περάσουν από τη Σουβάλα.

Άλλη επιλογή δεν είχαν όμως και οι Σουβαλιώτες που έβλεπαν να κινδυνεύουν οι ίδιοι και οι οικογένειές τους αλλά κυρίως  και μαζί μ` αυτούς κινδύνευε και η επανάσταση στη Στερεά .

Οι πρώτες αψιμαχίες ξεκίνησαν στις 16 Σεπτεμβρίου.

Είχαμε συμπλοκές στο κακόρεμα, στο κεφαλόβρυσο και στα γούπατα ή πλαγιές, όπου είχαν διασκορπιστεί οι Σουβαλιώτες και οι οικογένειές τους.

 Βλέποντας τα δύσκολα οι Τούρκοι και μην έχοντας άλλα περιθώρια, συγκέντρωσαν 4οοο άνδρες και με βαρύ οπλισμό ξεκίνησαν.

Θα κατευθύνονταν προς τα μέσα Καρκαβέλια, στο Αραχωβίτικο λιβάδι και από εκεί να τραβήξουν για τα Σάλωνα.

 Πριν ξεκινήσει η μάχη έφτασε και ο Κομνάς ο Τράκας με τον Γιώργο Καλμούκη με τους άντρες τους.

Ο Δυοβουνιώτης έδωσε το σύνθημα της επίθεσης με αποτέλεσμα να αιφνιδιαστούν οι Τούρκοι.

Η μάχη κράτησε μέχρι το απόγευμα της 7^ης Οκτωβρίου 1824, και οι Σουβαλιώτες μαθημένοι να πολεμούν καλυπτόμενοι πίσω από τα δένδρα, υποχρέωσαν τους Τούρκους σε άτακτη υποχώρηση, αφήνοντας πίσω τους 300 νεκρούς, πολλούς αιχμαλώτους, λάφυρα και όπλα.

H νίκη στα Καρκαβέλια οφείλεται στον ηρωισμό των Ελλήνων, οι οποίοι δεν πτοήθηκαν από την τρομερή υπεροπλία των τούρκικων δυνάμεων.

Μετά τις δυο απανωτές ήττες σε Βάργιανη και Σουβάλα, οι Γιουσούφ πασάς και Αμπάζ Ντίπρα διέλυσαν το στρατόπεδο της Γραβιάς και επέστρεψαν στο Λιανοκλάδι όπου βρίσκονταν ο αρχηγός της εκστρατείας, Δερβίς πασάς.

Στη συνέχεια αποσύρθηκαν όλοι μαζί στη Λαμία και στις 12 Οκτωβρίου τα υπολείμματα της τουρκικής στρατιάς αναχώρησαν ταπεινωμένα για τη Λάρισα.

Ο Δερβίς πασάς, παρόλα τα φιλόδοξα σχέδια που εκπόνησε για την καταστολή της ελληνικής επανάστασης, στα τέλη του 1824 αντικαταστάθηκε, εξορίστηκε και αποκεφαλίστηκε από το σουλτάνο τον Ιούνιο του 1826.

Έτσι, η Στερεά Ελλάδα για αρκετό διάστημα έμεινε ανενόχλητη από τους Τούρκους, ώσπου σε λίγα χρόνια, το 1828, σήμανε η ανεξαρτησία του Ελληνικού κράτους. Ανεξαρτησία που δεν ήρθε ως αποτέλεσμα της υποταγής, αλλά του ένοπλου αγώνα.

Γιατί όλοι γνωρίζουμε την αλήθεια των λόγων του ποιητή, ότι 

«θέλει αρετήν και τόλμην η Ελεθερία».