Η Τιλιά (τίλιος) της εκκλησιάς μας… και η ιστορία της…

              Ανασκαλεύοντας το έντυπο αρχειακό υλικό του Συλλόγου μας, σε ένα παλαιό φύλλο (αρ. φυλ. 2 / Φεβρ. 1965) της εφημερίδος “ΠΑΡΝΑΣΣΟΣ” (οργάνου του Συνδέσμου των Απανταχού Πολυδροσιωτών Παρνασσού), βρήκαμε δημοσιευμένο ένα Άρθρο του καθηγητού Ιωάννη Αντωνίου με θέμα “Η ΤΙΛΙΑ ΚΑΙ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ” το οποίο, θεωρώντας το ενδιαφέρον, το αντιγράψαμε και το μεταφέρουμε αυτούσιο, στη γλώσσα της εποχής, στην ιστοσελίδα μας.......

     Γράφει λοιπόν, τον Φεβρουάριο του 1965,  ο καθηγητής Ι. Αντωνίου για την Τιλιά της πλατείας του χωριού μας …

      Ο κ. Ιωάννης Αθ. Μαρρές σε προηγούμενο φύλλο περιέγραψε πολύ θαυμάσια και ωραία την ιστορία των πλατάνων της πλατείας της Σουβάλας. Παρέλειψε όμως την ιστορίαν της Φιλύρας (κοινώς τυλιάς, λίπας όπως τη λένε οι ποιμένες) που τα άνθη της κάμνουν τον τίλιο, το γνωστό θερμαντικόν του χειμώνος. Δια να μη παραπονεθεί λοιπόν η τιλιά διότι δεν εγράφει η ιστορία της μαζύ με τα πλατάνια, θα την συμπληρώσω εγώ.

    Εις τας αρχάς του έτους 1898 ευρίσκετο με άδειαν στο χωριό ο συμπολίτης μας Αντώνιος Ι. Αντωνίου* (Αντωνάκης), άνθρωπος μορφωμένος και κοσμογυρισμένος όπως ήτο, λόγω της ιδιότητός του, ως επιθεωρητής των Μονοπωλίων της τότε Ελλάδος και κατόπιν ως Γενικός Επιθεωρητής της Εταιρίας των Υπεγγύων Προσόδων, είχε την έμπνευσιν και την καλωσύνην να ιδή το χωριό του κάπως καλύτερον των πέριξ, απεφάσισε και εσκέφθη και έστειλε τον Νάκον Παχήν που είχε ένα βαρβάτο άλογον πρώτης τάξεως εις τον Παρνασσόν, στην Πλατιά Αμπουριά στον Τρανό Βράχο, όπως τον λένε, να φέρει μερικές ρίζες τιλιές.

    Αι τιλιές φύονται φύονται παντού στο βουνό πλην τα γίδια τας τρώγουν και σώζονται κάπου εις τους βράχους του Παρνασσού που είναι απάτητοι και δεν είναι εύκολο να τας εύρουν τα γίδια. Ο Νάκος ο Παχής επήγε πράγματι και έφερε 3-4 Φιλύρας τας οποίας εφύτευσον αυθημερόν εκεί που είναι σήμερον η μία εις το δεξί μέρος του εισερχομένου από την κυρίαν είσοδον εις την εκκλησίαν μας. Δύο άλλες εφυτεύθησαν εις το άνω μέρος που της τότε μικράς παλαιάς εκκλησίας μας και εφύτρωσαν όλες.  Δυστυχώς εκείνες που ήσαν προς το άγιον Βήμα της εκκλησίας με τον καιρόν έμειναν εκτεθειμένες και αφρούρητες εις την διάθεσιν των μικρών παιδιών και των ζώων και κατεστράφησαν. Εσώθη μόνον η μία που είναι χάρμα οφθαλμών όταν ανθίζει την άνοιξιν και που έχει ωραίον τότε άρωμα.

Εις τον Παχήν ο Αντωνάκης ως αμοιβήν δια τον κόπον του έδωσε το ποσόν των έξ (6) δραχμών!!

    Την ιδίαν τότε ημέραν το πρωί τη παρακλήσει και προτροπή του ιδίου του Αντωνάκη τρείς τότε νέοι, ο γέρων σήμερον κ. Αθ. Κ. Σβίγκος, ο μακαρίτης Ιωάννης Χ. Κορτσέλης και ένας άλλος τρίτος τον οποίον δεν ενθυμούμαι επροθυμοποιήθησν και επήγαν και έφεραν από την Πλύστρα ή από τον Πλατανάκην τα Πλατάνια που είναι σήμερον φυτευμένα  έμπροσθεν εις το καφενείον του Κων. Δ. Διαμαντώνη, το άλλο που είναι εις το κέντρον της πλατείας και τα λοιπά.

     Αυτή είναι η ιστορία της Φιλύρας (τιλιάς) και των πλατάνων του χωριού μας. Κατόπιν και άλλοι φιλοπρόοδοι του τόπου μας άνθρωποι συνεπλήρωσαν με νερό και δένδρα το χωριό μας δια να ονομασθή η Σουβάλα Πολύδροσος. 

     Θεωρούμε χρέος μας, ως ελάχιστο φόρο τιμής, στη μνήμη των ανθρώπων, των συγχωριανών μας, που είτε με τα έργα τους, είτε με την εθελοντική τους προσφορά στα κοινά, είτε με τις γραπτές & προφορικές μαρτυρίες (διηγήσεις & αφηγήσεις τους) που άφησαν ως παρακαταθήκη σε εμάς, τους επιγόνους τους, στοιχεία της ιστορίας του χωριού μας, να δημοσιεύουμε ή αναδημοσιεύουμε στην ιστοσελίδα μας, συγγράμματά τους, άρθρα τους, διηγήσεις και αφηγήσεις τους που αναφέρονται στο χωριό μας.

 Όμως υπέρτερο χρέος μας θεωρούμε, με κάθε ευκαιρία που μας δίνεται, να αναφερόμαστε στα πρόσωπα αυτών των συγχωριανών μας και να παρουσιάζουμε στοιχεία της προσωπικότητάς τους αλλά και της προσφοράς τους στο χωριό μας και στον τόπο μας γενικότερα, προκειμένου οι παλαιότεροι από τους συγχωριανούς μας να τους θυμούνται οι δε νεότεροι να τους γνωρίζουν και να τους τιμούν μνημονεύοντάς τους.

      Στα πλαίσια αυτά λοιπόν, και μετά από σχετική έρευνα που κάναμε για εύρεση στοιχείων σχετικά με τους δύο παλαιούς συγχωριανούς μας που τα ονόματά τους αναφέρονται στο παραπάνω δημοσιευθέν Άρθρο παραθέτουμε  τα παρακάτω στοιχεία.

   Ο καθηγητής Ιωάννης Αντωνίου που έγραψε το άρθρο για την Τιλιά, ήταν ανεψιός από αδελφό του Αντώνη Ι. Αντωνίου (Αντωνάκη) και πρώτος εξάδελφος (δύο αδελφών παιδιά), των μακαριτών Γιάννη & Νίκου Αντωνίου.   Το σπίτι του ήταν αυτό που είναι σήμερα ακατοίκητο στη γωνία απέναντι από τα Αντωναίϊκα λίγο πιο πάνω από το σπίτι του Νικ. Αργυρίου και πάνω από αυτό του μακαρίτη γιατρού Νικ. Βλάχου.

   Ο Αντώνης Ι. Αντωνίου (Αντωνάκης), όπως διαβάζουμε τόσο στο βιβλίο του μακαρίτη Αντώνη Αδαμόπουλου “Υδροκίνητες Βιοτεχνίες στον Παρνασσό” σελ. 60, όσο και στο αναδημοσιευμένο παλαιότερα στην ιστοσελίδα μας https://lispolydrosou.blogspot.com/2017/12/blog-post_28.html, από την εφημερίδα “ΠΑΡΝΑΣΣΟΣ” άρθρο του ιδίου , γεννήθηκε στην Άνω Σουβάλα όπου και παρακολούθησε το δημοτικό σχολείο εκεί, προφανώς στην εκκλησία του Αϊ – Θανάση, και το Γυμνάσιο στο Δαδί. Παρά τις αντιρρήσεις του πατέρα του που τον ήθελε στο χωριό να φυλάει τα πρόβατα κατέβηκε στην Αθήνα με την προοπτική να σπουδάσει δάσκαλος. Εκείνος όμως γράφτηκε στη Νομική Σχολή. Αργότερα διετέλεσε Διευθυντής της Ελεγκτικής υπηρεσίας της Εταιρείας Διαχειρίσεως Υπεγγύων Προσόδων. 

Παρά τη μεγάλη αγάπη που έτρεφε προς τη γενέτειρά του, λίγες ήταν οι φορές που την επισκέφτηκε. Όμως πολύ μεγαλύτερη ήταν η προσφορά του, όπως προκύπτει από τις μαρτυρίες πολλών Σουβαλιωτών.

Το 1898, σε μια προεκλογική περίοδο, είχε σπάσει το χέρι του και είχε άδεια για 2 – 3 μήνες και έμεινε στο χωριό. Τότε φύτεψε τα πλατάνια της πλατείας και τρεις φτελιές. Επίσης συνέβαλε για να έρθει το νερό από την Άνω Σουβάλα και στην κατασκευή ίσως της πρώτης πέτρινης βρύσης στο χωριό.