Η Σεντούκα

 Παίρνοντας το δρόμο από τη Σουβάλα προς την Αγόριανη, μόλις περάσουμε το γεφύρι της Αγίας Ελεούσας , στη συμβολή των ποταμών των πηγών της Αγίας Ελεούσας με τον Αγοριανίτη, στρίβουμε αμέσως αριστερά στην όχθη του Αγοριαννίτη. .....Ανεβαίνοντας τη χαράδρα, συναντάμε σχεδόν στο ίδιο ύψος, δεξιά το εκκλησάκι της Παναγίας κάτω από την υπεραιωνόβια μηλικωκιά και την πουρνάρα και αριστερά ένα τσιμεντένιο φράγμα συγκράτησης των αδρανών του Αγοριανίτη και της ανακοπής της ταχύτητας των νερών του. Σε απόσταση 15 μέτρων περίπου από το φράγμα και τα καλλιεργούμενα χωράφια, λίγο πιο πάνω από τη βάση μιας μεγάλης πλακολιθιάς είναι λαξευμένη πάνω στο βράχο μία σεντούκα με διαστάσεις περίπου μήκους 2.00μ.,πλάτους 0,75μ. και βάθους 0.70μ. Η παράδοση θέλει να τη συνδέσει με την αρχαία Λίλαια. Λέγεται δε πως επί  αιώνες έκρυβε στο κυβούρι της αμύθητο θησαυρό από χρυσάφι, που είχαν τοποθετήσει οι ντόπιοι, προς φύλαξη από τους επιδρομείς της εποχής. 

   Άκουσα λοιπόν από τους παππούδες μου, πως κάποια μέρα ήρθαν στα μέρη μας τέσσερις ξένοι προς την περιοχή επισκέπτες, με δύο ζώα καλλιγωμένα, τα δύο πέταλα ανάποδα και τα άλλα δύο κανονικά για να μπερδεύουν την κατεύθυνσή τους. Πήγαν στην παραπάνω περιοχή, ανασήκωσαν την πέτρα που κάλυπτε τη σεντούκα, παρέλαβαν το πολύτιμο φορτίο που υπήρχε μέσα σε αυτή, το φόρτωσαν στα μουλάρια τους και ξεκίνησαν να φύγουν.

Τη στιγμή εκείνη όμως, ο γιός πατριώτη μας τσοπάνη, που είχε το μαντρί του στη θέση όπου σήμερα βρίσκεται το μαντρί του Πανάου Αυγέρη (Τσόγκα), ανέβαινε από το ανάζερβο της πλαγιάς με τις μπακράτσες γεμάτες νερό από την πηγή της Αγίας Ελεούσας, περασμένες σε μεγάλη μαγκούρα που είχε βάλει στις πλάτες του παράλληλα με τα χέρια του τεντωμένα. Τους συνάντησε την ώρα που ετοιμάζονταν να φύγουν και θέλησε καλοπροαίρετα να μάθει από πού ήταν και τι θέλανε. Εκείνοι, για να τον αποφύγουν, του έδωσαν ψεύτικά στοιχεία και για μεγαλύτερη ασφάλεια, του γέμισαν τη μία μπακράτσα από το πολύτιμο φορτίο. Εκείνος τα πήρε και κίνησε να βρει τους συντρόφους του να τους διηγηθεί το περιστατικό. 

Οι ξένοι έφυγαν. Δεν προχώρησαν όμως πολύ όταν σκέφτηκαν ότι η παραγεμισμένη μπακράτσα με το πολύτιμο φορτίο που έδωσαν στο μικρό τσοπάνο θα κινούσε υποψίες και πολλοί θα ήταν εκείνοι που θα ήθελαν να μάθουν πώς και από πού τα βρήκε και πιθανόν και να τους πρόδιδε. Αποφάσισαν λοιπόν, ένας από αυτούς να ακολουθήσει τον μικρό βοσκό και να βρει τον τρόπο να του πάρει πίσω το πολύτιμο φορτίο.

 Ο πατριώτης μας φθάνοντας στο μαντρί κρέμασε την μπακράτσα, βαριά καθώς ήταν, στο σκυρόρ (τρία ξύλα ενωμένα στην κορφή δημιουργώντας τρίποδο) όπου κρεμούσαν τις τσαντίλες με το τυρί για να στραγγίσουν και έφυγε προς την τοποθεσία Κουρούπι για να συναντήσει τους δικούς του και να τους αναφέρει την ιστορία του, απόσταση όμως αρκετά μεγάλη, ώστε να δοθεί η ευκαιρία στον με προφυλάξεις ακολουθήσαντα ξένο να του πάρει την κρεμασμένη μπακράτσα και να εξαφανιστεί, για να συναντήσει τη συντροφιά των άλλων τριών που εν τω μεταξύ απομακρύνονταν. 

    Οι τσοπάνηδες άκουσαν με προσοχή το παιδί και έσπευσαν αμέσως στο μαντρί, προκειμένου να διαπιστώσουν, αν τα όσα τους διηγήθηκε ήταν αλήθεια και να δουν κι’ εκείνοι το πολύτιμο φορτίο, πλην όμως στο υποδεικνυόμενο από τον μικρό σημείο δεν βρήκαν τίποτε. ψάξανε   όλη την περιοχή, εις μάτην όμως. Τότε κάποιος από τη συντροφιά φώναξε στο παιδί: “Mα τελείως βόδι είσαι;” Και από τότε στον μικρό έμεινε το όνομα “βοδιάς” και στην περιοχή το όνομα  “σεντούκα”. 

   Αν κανείς από τους πατριώτες μας θελήσει να επισκεφθεί την περιοχή  σεντούκα, του προτείνω να προχωρήσει τη ρεματιά προς τα επάνω, μέχρι το δεύτερο λιθόκτιστο φράγμα διαστάσεων περίπου 42.00 μ. άνοιγμα, με ύψος 6.00 μ. και πλάτος στη βάση 4.00 μ. και κατάληξη στην κορυφή του 1.00μ. από πελεκητούς ογκόλιθους. Βρίσκεται σε απόσταση 700 μέτρων από το φράγμα της Σεντούκας. 

Θα αποζημιωθεί με την αισθητική του τοπίου, θαυμάζοντας τα σωζόμενα ερείπια από τα άλλοτε πελώρια τείχη της αρχαίας Λίλαιας, των οποίων τα θεμέλια σώζονται μέχρι σήμερα, θα ακούσει το κελάϊδισμα της πέρδικας, του πετροκότσιφα, του κούκου αν είναι άνοιξη και τόσων άλλων πουλιών που φωλιάζουν στις σπηλιές των απόκρημνων βράχων του πύργου, στη βάση των οποίων ήταν παλαιότερα ο νερόμυλος του Ζαχαράκη και που υπάρχουν ακόμη εκτός από την πληθώρα των άγριων πουλιών και πληθώρα εντόμων, πολύχρωμων πεταλούδων αλλά και άγρια μελίσσια.    

 Σημειώσεις  Ιστολογίου

1. Η παραπάνω εξιστόρηση είναι του  αιωνόβιου, μακαρίτη σήμερα, συγχωριανού μας Ηλία Ι. Χαλβαντζή  και είχε δημοσιευθεί στο Φύλ.173 Μαϊ-Ιουν 1999 της εφημερίδος “ΠΑΡΝΑΣΣΟΣ” έντυπου οργάνου του Συνδέσμου Πολυδροσιωτών Παρνασσού , απ’ όπου και την ανασύραμε. 

Μεταφέρεται δε εδώ όχι ως επίσημο ιστορικό δεδομένο αλλά περισσότερο ως ένας από τους μύθους που οι κάτοικοι της περιοχής έπλασαν ανά τους αιώνες γι’ αυτό το κατά τα άλλα, σημαντικό αρχαϊκό λαξευτό μνημείο που φιλοξενεί ο τόπος μας.

2. Ο συγχωριανός μας υπτ/γος ε.α. της ΕΛ.ΑΣ. & ιστορικός ερευνητής Δημήτρης Ι. Κατοίκος σε Άρθρο του με τον τίτλο “ Έκθεση περί των αρχαιολογικών χώρων και μνημείων αρχαιολογικού ενδιαφέροντος των περιοχών τοπικών Κοινοτήτων Πολυδρόσου και Λιλαίας της Δ.Ε. Παρνασσού του Δήμου Δελφών” και το οποίο φιλοξενήθηκε παλαιότερα στην ιστοσελίδα μας αναφέρει σχετικά με τη “Σεντούκα” :

“ ΥΣΤΕΡΟΡΩΜΑΪΚΟΣ ΛΑΞΕΥΤΟΣ ΤΑΦΟΣ. «ΣΕΝΤΟΥΚΑ».

         Ευρίσκεται δυτικά των πηγών του Κηφισού στη δεξιά πλευρά της βάσης του λόφου της Αγίας Ελεούσης. Ίσως να πρόκειται για μέρος γενικότερου ταφικού-λατρευτικού συγκροτήματος, ίχνη του οποίου επισημαίνονται λαξευμένα στον παρακείμενο βράχο. Σε όλη την περίμετρό του φέρει λαξευμένο χείλος εφαρμογής λίθινου σκεπάστρου μη διασωθέντος. Δεν είναι γνωστός ο χρόνος  αποκάλυψης και η τυχόν σύλησή του. Στην εγχώρια μυθοπλασία ο χώρος αποδίδεται σε θησαυροφυλάκιο. Από ελάχιστες επιστημονικές δημοσιεύσεις στον τοπικό τύπο, αναφέρεται ότι πρόκειται για κιβωτιόσχημο λαξευτό τάφο της ύστερης Ρωμαϊκής περιόδου. Δεν υπάρχει νομικός χαρακτηρισμός  του χώρου ως αρχαιολογικός”.

         Στο βιβλίο του ιδίου δε με τον τίτλο “ΛΙΛΑΙΟΘΕΝ”, απ’ όπου και η φωτογραφία στην αρχη του κειμένου μας, και το οποίο ευγενώς έχει παραχωρήσει στο Σύλλογό μας, σε ιδιαίτερο κεφάλαιο αναφέρεται διεξοδικότερα για τη “Σεντούκα”.