Για λίγο λάδι κι' ελιές..... ή αλλιώς ανταλακτικό εμπόριο...

Για λίγο λάδι κι’ ελιές………

 (αφήγηση: Παναγιωτίτσα Σκουρουγιάννη)

Από το βιβλίο μια Σουβαλιώτισσα θυμάται…

Σαν τώρα το χινόπωρο, πααίναμε να μαζέψουμε λάδι κι ελιές, πριν μας πιάσει ο χειμώνας. Δεν είχαμε, λίγοι ήταν εκείνοι που είχαν. Τοπόλια, Χρυσό, Άμφισσα, Δελφοί, Σερνικάκι, Κουκουβίστα, άλλοτε πααίναμε στα πάνω χωριά, άλλοτε κάτω στην Άμφισσα.

Μαζευόμασταν παρέα έξι-οκτώ-δέκα νοματαίοι, άνδρες και γυναίκες, την ίδια δουλειά κάναμε όλοι. Κοιτάγαμε να ταιριάζουμε. Θέλαμε και κείνον πούλεγε τραγούδια, τον άλλο πούλεγε αστεία. Στον δρόμο κουβεντιάζαμε, γελάγαμε, τραγουδάγαμε, άμα όμως δεν είχαμε πουλήσει καλά, γυρίζαμε πικραμένοι. Καλή παρέα ήταν ο Λάμπρος και η Παναγιού, ο Λάμπρος ήξερε πολλά τραγούδια κι έλεγε αστεία, η Τσαρούχαινα, η Ασήμω τ’ Παπαθόδωρου, ο Γιάννης ο Παπαθανάσης είχε μαντάμι και κουβάλαγε βελέντζες, κι άλλοι.

Άσωτος ο δμόμος να πας  και νάρθεις, ατελείωτος! Πόσα τέτοια ταξίδια έχω κάμει! Ο Γιάννης δε’ ρχότανε, είχε πάθει από κρύο. Ξεκινάγαμε νύχτα, φορτώναμε τα ζα με ότι είχαμε περισσευούμενα, αν είχαμε καμιά ψίχα φακή, κανά κουκί, φκιάναμε και ντομάτα πελτέ, 5-6 κιλά, καλαμπόκι, φασόλια, ότι είχαμε.

Στην Κουκουβίστα πααίναμε παλιά ρούχα για να φέρουμε 5-10 οκάδες πατάτες, δε βάζαμε εδώ γιατί ήμασταν έξυπνοι! Ξέρεις που είναι η Κουκουβίστα? Τώρα έγινε πολιτεία πήγα προχθές, πρώτα ήτανε χάλια, τι να ιδείς τώρα, σπίτια ωραία,  πλατείες! Άμα  πααίναμε χαμηλά από το 51, εκεί στο χάνι του Ζαγκανά, κολατσίζαμε, ότι είχε ο καθένας, ένα αυγό, λίγο τυρί, ψωμί,καμιά λιά. Φεύγαμε νύχτα να προλάβουμε να φτάσουμε νωρίς, να πουλήσουμε μέχρι το βράδυ και τ’άλλο πρωί, και να ματαφύβγουμε, νύχτα φτάναμε πίσω.

Είχαμε φίλους και κουμπάρους σε όλα τα χωριά, τους γνωρίζαμε, μας γνωρίζανε, πααίναμε και ματαπααίναμε, τώρα χαθήκανε όλοι, χαθήκαμε κι εμείς……

Άμα γυρίζαμε δε μπορούσαμε δυό – τρεις μέρες να κατεβούμε τις σκάλες, πιανόμαστε, τρίβαμε, πλέναμε τα ποδάρια μας χάλια. Πααίναμε και στην Αράχωβα, μια φορά θυμάμαι φορτωμένη 5-6 οκάδες αραβοσίτι από’ την κορυφή στον πάτο της Αράχωβας και πίσω απάν για ένα κιλό λάδι! Λεφτά δε θέλαμε. ….

Από βροχή και χιόνια άλλο τίποτα. Μια βολά ερχόμαστε απ’ το Χρυσό, φτάσαμε στην Τοπόλια, άρχισε το χιόνι, ξεπεζέψαμε και περπατάγαμε γιατί μας έκοβε το κρύο, μονάχα η Τσαρούχαινα δε ξεπέζεψε ντιπ. Μουσκέψανε τα φουστάνια, παγώσανε, χτυπάγανε στο ποδάρια μας, ματώσανε. Αμάν είπαμε. ……..

Στο ριγίνι και στο Μόδι είχανε  πέραση τα χονδρά φασόλια, αλλάζαμε με σιτάρι για σπόρο. Τότε που’ρθανε οι Γερμανοί, ήμασταν με την Κρουστάλω στο Ριγίνι οι δυό μας. Μας λένε μπήκανε οι Γερμανοί στο Δαδί. Φτάνουμε στο Μόδι, εκεί ήταν παντρεμένη η συμπατριώτισσά μας Τασούλα τ’Ταλατούνη, μας λέει τώρα φόρτωσε και ο Θύμιος ο Καρούζος, σαλαγάτε θα τον φτάσετε. Κινάμε φτάσαμε στο τρένο, τίποτα, πάμε στο Δαδί. Σκιαζόμασταν, δύο γυναίκες ήμασταν, προχωράμε στα Δαδιώτικα Καλύβια. Βλέπει η Κρουστάλω ένα φως, πάει εκεί, φωνάζει, βγαίνει ένας φύλακας, καθήστε αυτού, λέει. Πάει μας ανοίγει τον αχυρώνα, ξεφορτώσαμε. Είχαμε φορτωμένα τα ζα με σιτάρι. Μας λέει, βάλτε πίσω από την πόρτα τα σακιά κι όποιος βροντήξει να μην ανοίξετε…….

Φοράγαμε τσαγκάρικα παπούτσια με πρόκες από κάτω για να μη χαλάνε, τάφτιαχνε ο Παναής, και καμιά φορά ποδέστρες από τομάρι γουρουνιού, ήταν αλαφρότερα, ότι είχε ο καθένας.

Ντυμασιά είχαμε το φουστάνι, το μπλουκάκι με γνεστά γνέματα, την τρούκνα, φάδι-στιμόνι μάλλινα και γενομένη στο μαντάμι, που τη βάφαμε με λουλάκι. Ρόμπα σπάνια να δεις. Φκιάναμε και παντελόνια και σακάκια από τσούκνα. Άμα φέρναμε 10 οκάδες λάδι ήτανε μεγάλη επιτυχία. Το βάζαμε σε μικρά τενεκεδάκια, που να βρεις μεγάλο πετρελαίι τότε! Το γυάλινο μπουκάλι ήτανε σπάνιο είδος. Είχε ο πεθερός μου και το καμάρωνε.

Θες να σ’πω  κανά τραγούδι απ’ αυτά που λέγαμε, αλλά δεν τα θυμάμαι παιδακάκι μ’  λέγαμε πολλά τόσες ώρες που πααίναμε….