Η ΑΡΝΟΒΡΥΣΗ

ΑΡΝΟΒΡΥΣΗ. Φωτογραφία του ΦΔΕΔΠ

Πολλές είναι οι πηγές στον Παρνασσό, που φημίζονται για τα θαυμαστά κρύα νερά τους, τα παγωμένα σαν το κρούσταλλο. Και πριν από όλα πρέπει να σημειωθεί ότι η φύση χάρισε αφειδώλευτα τις πηγές της στη βορεινή πλευρά του βουνού, αφήνοντας σχεδόν άνυδρη και αδρόσιστη την άλλη πλευρά. Από τις πιο ονομαστές πηγές είναι η Αρνόβρυση και η Ζέλη, πρώτες σε επιχώρια διασημότητα. Και οι δύο, μαζί και το πηγάδι της Αρτοτέντας, αναφέρονται στο γνωστό δημοτικό δίστιχο: 

Να πιείς της Ζέλης το νερό, να πιείς της Αρτοτέντας, 

να πιείς και της Αρνόβρυσης,  που πίνουν οι λεβέντες. 

Σε παραλλαγή αντί του να πιείς είναι «να’ χα».

Η Αρνόβρυση βρίσκεται ψηλά στον Παρνασό, στα σύνορα της ορεινής σουβαλιώτικης περιοχής και του Αλκαΐτικου Λιβαδιού, σε υψόμετρο που ξεπερνά τα δυο χιλιάδες μέτρα. Στις περασμένες εποχές το λιγοστό, μα και πάντοτε αστέρευτο, νερό το χαίρονταν μόνο τα όρνια, τα γιδοπρόβατα και οι «λεβέντες», όσοι δηλαδή είχαν πόδια ζαρκαδιού και πνευμόνια αμόλυντα από τα καυσαέρια. Σήμερα το χαίρετε εύκολα ο οποιοσδήποτε πρωτευουσιάνος, νέος ή γέρος αρκεί να το θελήσει. Χάρη στην τουριστική αξιοποίηση του Παρνασού και τη δημιουργία Χιονοδρομικών Κέντρων η προσπέλαση στην πηγή δεν απαιτεί πια ορειβατικές ικανότητες.

Τοπική παράδοση αναφέρει ότι η πηγή ονομάστηκε Αρνόβρυση, γιατί τη βρήκε κάποιο διψασμένο αρνί από τα κοπάδια που έβοσκαν στη βουνοπλαγιά. Στην πραγματικότητα πρόκειται όμως για τη λαϊκή παρετυμολογία, σαν και αυτές που κάνει συχνά ο λαός. Η ονομασία Αρνόβρυση προέρχεται από την αρχική ονομασία Ορνιόβρυση. Καθώς η πηγή είναι ψηλά στο βράχο και τα όρνια δε λείπουν από εκεί. Γι’ αυτό και σε έγγραφο – ταπί – του 1782, που καθορίζει τα σύνορα του Αλκαΐτικου Λιβαδιού, αναγράφεται η τοποθεσία «Ορνοφωλιά της Βρύσης», που συμπίπτει με τη θέση της Αρνόβρυσης. Επίσης, η βουνοπλαγιά, που στα ριζά είναι η Αρνόβρυση και η κορυφή της λέγονται Ορνιόραχη (υψόμ. 2252μ.). Οι επιχώριοι τσοπάνηδες από παρετυμολογία είπαν την Ορνιόβρυση – Αρνόβρυση. 

Από το βιβλίο του Κ. Παπαχρίστου "Παρνασιώτικα"