ΟΙ ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ ΜΑΣ (Α΄ ΜΕΡΟΣ)

ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ

ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΕΚΚΛΗΣΙΩΝ ΠΕΡΙΟΧΗΣ

ΑΝΩ ΣΟΥΒΑΛΑΣ ΚΑΙ ΚΑΤΩ ΣΟΥΒΑΛΑΣ - ΠΟΛΥΔΡΟΣΟΥ.

ΑΠΟ ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ 

ΤΟΥ ΑΕΙΜΝΗΣΤΟΥ

ΤΟΠΑΛΗ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ του ΙΩΑΝΝΗ

Α΄  ΑΝΩ  ΣΟΥΒΑΛΑΣ.

ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ (3) που υπάρχουν και είναι σε λειτουργία. 

α) Η «ΚΟΙΜΗΣΗ ΤΗΣ  ΘΕΟΤΟΚΟΥ» ή  ΚΥΡΓΙΑ,  (από το ΚΥΡΙΑ ΘΕΟΤΟΚΟΣ).

β) Ο «ΑΓΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ»

γ) Η «ΑΓΙΑ  ΒΑΡΒΑΡΑ»

ΕΞΩΚΚΛΗΣΙΑ (3)

α) Ο «ΠΡΟΦΗΤΗΣ  ΗΛΙΑΣ»

β) Η «ΑΓΙΑ ΤΡΙΑΔΑ»

γ) Ο «ΑΓΙΟΣ  ΘΕΟΔΩΡΟΣ»

Β΄   ΚΑΤΩ  ΣΟΥΒΑΛΑΣ - ΠΟΛΥΔΡΟΣΟ

ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ (2)

α) Η «ΚΟΙΜΗΣΗ ΤΗΣ  ΘΕΟΤΟΚΟΥ». Κυρίως ναός (καθεδρικός).

β) Ο «ΑΓΙΟΣ  ΤΑΞΙΑΡΧΗΣ». Ο πρώτος και παλαιότερος   ναός του χωριού.

ΕΞΩΚΚΛΗΣΙΑ (5)

α) Ο  «ΑΓΙΟΣ  ΓΕΩΡΓΙΟΣ» Στο  κοιμητήριο. 

β) Ο  «ΑΓΙΟΣ  ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ»

γ) Ο  «ΑΓΙΟΣ  ΛΟΥΚΑΣ» Όπου  και η ανεύρεση   των εικόνων .

δ) Ο  «ΑΓΙΟΣ  ΕΥΣΤΑΘΙΟΣ»

ε) Ο  «ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ  Ο ΠΡΟΔΡΟΜΟΣ  (Μαντάμια).

 ΠΡΟΣΚΥΝΗΤΑΡΙΑ  Πολλά  και διάσπαρτα.

ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ  ΚΑΙ ΕΞΩΚΚΛΗΣΙΑ   ΠΕΡΙΟΧΗΣ  ΑΝΩ  ΣΟΥΒΑΛΑΣ

 ΠΟΥ ΠΡΟΫΠΗΡΞΑΝ ΚΑΙ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΣΗΜΕΡΑ

ΠΕΡΙΟΧΗ  ΑΝΩ  ΣΟΥΒΑΛΑΣ

α) «ΑΓΙΑΣ ΤΡΙΑΔΟΣ».Περιοχή πηγής «Ζέλι». Πάνω από το σημερινό εξωκκλήσι, 500μ περίπου, στη ρεματιά προς  «Καρκαβέλια».

β) «ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ». Περιοχή «Ανάμερο-Λιβάδι».

γ) «ΑΓΙΟΣ  ΘΕΟΔΩΡΟΣ». Περιοχή   πηγής «Πλατάνου», τελευταία έγινε νεόδμητος ναός από τους Θεοδωράδες στην περιοχή «Γουναρέϊκα».

              ΠΕΡΙΟΧΗ  ΚΑΤΩ  ΣΟΥΒΑΛΑΣ- ΠΟΛΥΔΡΟΣΟΥ

α) «ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ» αγροτική περιοχή  «ΣΠΗΛΙΑ».

β) «ΑΓΙΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ», στη  ίδια  περιοχή πιο πάνω, προς τη θέση «ΜΗΛΙΟΡΕΜΑ». 
γ) «ΑΓΙΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ», στη  περιοχή «Μαντάμια», στο δρόμο που πηγαίνουμε προς πηγή Πλατάνου. Στην ίδια θέση  υπήρξε το χωριό  «Παλαιοχώρι».

ΠΕΡΙΟΧΗ  ΑΓΙΑΣ  ΕΛΕΟΥΣΑΣ

α) «ΑΓΙΑ  ΕΛΕΟΥΣΑ», κοινώς λεγομένη «ΠΑΛΑΙΟΠΑΝΑΓΙΑ» ή «ΜΑΥΡΟΜΑΝΤΗΛΑ» είχε αναστυλωθεί από τους προχριστιανικούς χρόνους, πάνω σε αρχαίο ναό που είχε καταστραφεί  ύστερα από επιδρομές.

β) «ΑΓΙΟΣ  ΧΡΙΣΤΌΦΟΡΟΣ».

ΑΡΧΑΙΟΙ  ΝΑΟΙ

α) Ο ναός του  «ΑΠΟΛΛΩΝΑ» πάνω από τις πηγές τα της  Αγίας  Ελεούσας όπου υπάρχουν και  τα ίχνη.

β) Ο ναός της θεάς «ΔΗΜΗΤΡΑΣ», στη ομώνυμη θέση προς βορρά στην άκρη του  χωριού.

 ΕΞΙΣΤΟΡΗΣΗ ΤΩΝ  ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ  ΚΑΤΩ  ΣΟΥΒΑΛΑΣ - ΠΟΛΥΔΡΟΣΟΥ.

Ι.Ν ΚΟΙΜΗΣΕΩΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

Α)  Ο ναός  «Κοιμήσεως  της Θεοτόκου» είναι  ο κυρίως καθεδρικός ναός της ενορίας και τιμάται κάθε χρόνο στις 15 Αυγούστου, με τέλεση Θείας  Λειτουργίας με μεγάλη  θρησκευτική  κατάνυξη.

    Από  αρχιτεκτονικής πλευράς έχει οικοδομηθεί σε σχήμα  Βυζαντινού Ρυθμού, σταυροει-δούς  μετά  τρούλου, τρίκλιτη, κτισμένη  με πέτρα, τοπικής προέλευσης (τα γνωστά νταμάρια). Η οικοδόμησή της άρχισε το έτος 1925  και αποπερατώθηκε  την τελευταία 10ετία  του 1990 περίπου. Το δε Καμπαναριό, συμπληρωματικά, το έτος 1949. Η καμπάνα, για μεγάλο   διάστημα  ήταν κρεμασμένη  στο Πλάτανο  της εκκλησίας, που βρισκόταν, στη γωνία του περιβόλου της εκκλησίας, που σήμερα  δυστυχώς δεν υπάρχει. Για να τελειώσει, ο εσωτερικός   χώρος  του  ναού, από πλευράς  αγιογράφησης, πέρασαν αρκετά χρόνια, και με αντίξοες περιστάσεις  πολέμων (παγκόσμιος πόλεμος, κατοχή, η πείνα και τέλος  ο  εμφύλιος πόλεμος).

    Τα εγκαίνια, ( και  αυτά καθυστερημένα ), έγιναν το έτος 1953, από το  Μακαριστό τότε, Μητροπολίτη Φωκίδος  κ.κ. ΑΘΑΝΑΣΙΟ .

   Οι αγιογραφίες, πού άρχισαν να γίνονται τμηματικά, στις αρχές του 1960, με πρώτη της ‘’ΠΛΑΤΥΤΕΡΑΣ’’, στο  εσωτερικό του  ιερού χώρου και τελείωσαν, όπως προαναφέραμε  τη δεκαετία του 1990 με προσφορές και δωρεές πολλών συγχωριανών μας .

   Θα ήταν, όμως μεγάλη παράλειψη, το να μην αναφερθούμε και σ’ αυτούς που  συνετέλεσαν  και βοήθησαν, στο να γίνει το  θεάρεστο αυτό  έργο του κτισίματος  καθώς και στη μνήμη όλων αυτών, επωνύμων και ανωνύμων, που πήραν την απόφαση στο να οικοδομηθεί ο ναός, είτε ως μέλη  εκκλησιαστικής   επιτροπής,  είτε ως μάστορες  ή πρωτομάστορες και κτιστάδες, απλοί εργάτες και πολίτες, ο καθένας με τον τρόπο  του, (δωρεές κλπ.), συνέβαλαν  και  έβαλαν  πλάτη, (όπως θα το λέγαμε  και  σήμερα).

   Το ιστορικό  κατ’ αρχάς, αναφέρεται  λεπτομερώς, στο υπάρχων αρχείο της εκκλησίας   και ειδικά στο  βιβλίο πρακτικών  της επιτροπής, της εποχής εκείνης, το τι ακριβώς έγινε  και  πώς πάρθηκε  η  σχετική  απόφαση.                 

   Με λίγα  λόγια, το ιστορικό έχει ως  εξής, πάντα και σύμφωνα με μαρτυρίες και αφηγήσεις προσώπων. Αρχικά πριν αποφασίσουν τα  μέλη  της εκκλησιαστικής επιτροπής, που είχαν και το πρώτο λόγο, διαφώνησαν εκφράζοντας διαφορετικές γνώμες, κυρίως  για την τοποθεσία και  σε πιο σημείο ακριβώς θα οικοιδομηθεί. Δικαιολογημένα, (κατά τη γνώμη μου). Υπήρχαν  προτάσεις και από τις δύο πλευρές, ως προς το σημείο, αρχικά της κεντρικής πλατείας, όπου βρίσκεται  σήμερα, και σε άλλα δύο ή τρία σημεία και τοποθεσίες του χωριού.

    Τελικά υπερίσχυσε  η γνώμη αυτών, που ήθελαν να γίνει στη πλατεία, όπου και έγινε. Κατ’ εμέ, είχαν δίκαιο και οι δύο πλευρές. Οι μεν που προτιμούσαν το κεντρικότερο σημείο της πλατείας,  μια περίοπτη θέση που θα  δέσποζε  μεγαλόπρεπα ο Ναός άλλωστε τέτοια  θεάρεστα έργα πρέπει να οικοδομούνται σε εμφανή σημεία. Οι δε υποστήριζαν, ότι θα ήταν περιορισμένος ο χώρος και δεν θα εξυπηρετούσε, όλες τις ανάγκες, (όπως βοηθητικοί  χώροι κ.α.), και ότι ευρίσκονταν κοντά σε θορυβώδες σημείο κλπ.

    Τελικά όταν πήραν την απόφαση να  γίνει, όλοι ήσαν ενωμένοι και αγαπημένοι για να προχωρήσει το έργο.Τούτο φάνηκε, από την πρώτη κίνηση, που έκαναν, ανήμερα  το Πάσχα, και μάλιστα στον εσπερινό  της  αγάπης, όπου συνηθιζόταν να γίνεται στο τέλος του εσπερινού, οπότε συμφιλιωμένοι, από  τυχόν παρεξηγήσεις  μεταξύ  τους, ασπάζονταν ο ένας τον άλλον, με αγάπη, και σύμφωνα με το νόημα της ημέρας του Αναστάντος  Χριστού μας.

    Μετά το πέρας της ακολουθίας του  εσπερινού, σκορπίστηκαν μέσα στο χωριό, από σπίτι  σε σπίτι να συγκεντρώσουν, τα  δέρματα, από τη  σφαγή  των πασχαλιάτικων αρνιών και να εισπράξουν έτσι τα πρώτα χρήματα  να ξεκινήσει  το έργο. Και  αυτό  ήταν το έναυσμα, το δείγμα καλής θέλησης, για πρόσκληση και  πρόκληση σε συνέχεια  και επιτυχία  του έργου, όπως και έγινε.

   Έλαβαν την μεγάλη απόφαση για μια καλή αρχή, που ήταν το ήμισυ του παντός. Συμμετείχαν ενωμένοι, ντόπιοι  μάστορες, πρωτομάστορες  και κτιστάδες της πέτρας. ΄Εδωσαν   όλοι  τους  το  παρόν  με  όλες  τους  τις δυνάμεις, φτωχοί  άνθρωποι και  πεινασμένοι. Ενώ ήταν η εποχή, που ξεκινούσαν κάθε  χρόνο την άνοιξη να ξενιτεύονται για αναζήτηση δουλειάς στα καμποχώρια και  να επιστρέφουν το φθινόπωρο, όμως διέθεσαν τότε τα πρώτα μεροκάματα, δωρεάν και με προσωπική  εργασία, να  γίνει  η  αρχή του έργου  και αψήφησαν   το  ψωμί  των οικογενειών  των. Με αυτή τους την ενέργεια έδειξαν την  πίστη  τους,  έμπρακτα, όπως  λέγει και ο Απόστολος Ιάκωβος στη  επιστολή του Ιακώβ. Κεφ. Β’. στιχ. 18. «Δείξον μοι την πίστιν σου εκ των έργων σου». ΄Ολοι τους αξιομνημόνευτοι και αξιέπαινοι, χάρις  στη πίστη τους και  το βαθύ θρησκευτικό   τους  συναίσθημα, που είχαν, τη  δύναμη  και  το  κουράγιο  να  κάνουν αυτό που  ήθελαν.

Ι.Ν ΑΪ-ΤΑΞΙΑΡΧΗ

    Ο «ΑΪ- ΤΑΞΙΑΡΧΗΣ» Είναι ο δεύτερος ναός του χωριού, υπήρξε η πρώτη λειτουργική  εκκλησία και  παλαιότερη  της  «Κοιμήσεως της Θεοτόκου», γνωστή ως ο ΄Αγιος Ταξιάρχης, «Αρχάγγελος Μιχαήλ», και  προστάτης του χωριού, αφιερωμένη στον  Άγιο, ίσως από κάποιο θαυματουργό  γεγονός, που δε γνωρίζουμε. Η μνήμη του τιμάται και  συνεορτάζει, μετά  του  «Αρχαγγέλου  Γαβριήλ», στις 8 Νοεμβρίου.Το πότε έγινε δε  γνωρίζουμε.

    Η εκκλησία είναι σχήματος ορθογώνιου, σε ρυθμό  Βασιλικής. Όπως είπαμε προϋπήρχε, όταν οι κάτοικοι μεταφέρθηκαν στο κάτω χωριό, κατά το έτος 1875 και χρησιμοποιήθηκε, για τη στέγαση  του νεοσύστατου Σχολείου. Διετέλεσε ως δεύτερος ενοριακός ναός του χωριού, όταν υπήρξαν αργότερα δύο ενορίες. Εφημέριος δε αυτής της ενορίας, ήταν ο ιερέας Θεόδωρος Παπαργυρόπουλος (Παπαθόδωρος),που υπήρξε παππάς και  δάσκαλος.

   Εφημέριος δε της δεύτερης  ενορίας, ήταν ο ιερέας Αναστάσιος Παπαναστασίου  (Παπαναστάσης), που διακρίνοταν για τις γνώσεις του στην πρακτική  ιατρική. Αυτές και οι δύο εκκλησίες υπήρχαν  στην κάτω Σουβάλα.

                                                                                                  Αθανάσιος Ι. Τοπάλης