Νέο είδος σαλιγκαριού ανακαλύφθηκε στον Παρνασσό

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΛΙΑΛΙΟΥ

Η ιστορία που πρόκειται να διαβάσετε αφορά ένα πλασματάκι λίγο μικρότερο από ενάμισι χιλιοστό, που μέχρι πρόσφατα δεν γνωρίζαμε ότι υπήρχε. Ενα σαλιγκαράκι που μπορεί να είναι απλώς ένας ασήμαντος κρίκος στην αλυσίδα της ζωής ή... να κρύβει το μυστικό για τη θεραπεία μιας σοβαρής ασθένειας, όπως συχνά λένε αστειευόμενοι οι βιολόγοι. Η ιστορία της ανακάλυψής του κάπου στις πλαγιές του Παρνασσού μάς δίνει την ευκαιρία για ένα σύντομο ταξίδι στον πλούτο της ελληνικής φύσης. Αλλά και να γνωρίσουμε τον τρόπο που οι Ελληνες βιολόγοι, ακόμα και σήμερα, ανακαλύπτουν νέα είδη χλωρίδας και πανίδας, μεγαλώνοντας τον ήδη τεράστιο κατάλογο της βιοποικιλότητας στη χώρα μας.

Σαν κόκκος άμμου

Αλλά, ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Τον Μάρτιο του 2011, η κ. Νέλλα Ραδέα, διδάκτωρ βιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, έκανε μία ακόμα επίσκεψη στον Παρνασσό, με σκοπό να συλλέξει ασπόνδυλα (έντομα και σαλιγκάρια) και να παρατηρήσει τα πουλιά της περιοχής. «Σε κάποια πηγή, που ήταν καλυμμένη από χιόνι, κατάλαβα διά της αφής ότι υπήρχε κάτι απειροελάχιστο επάνω στα βρύα και τις λειχήνες. Για κάποιον που δεν γνωρίζει, θα ήταν δύσκολο να το διακρίνει καθώς ήταν σαν κόκκος άμμου. Χρησιμοποίησα έναν μεγεθυντικό φακό και είδα ότι ήταν ένα σαλιγκάρι. Με ένα μπουκαλάκι, που γέμισα με νερό από την πηγή, το μετέφερα στο εργαστήριο. Εκεί καταλάβαμε ότι πρόκειται για ένα νέο είδος», εξηγεί.

Πώς προσδιορίζεται λοιπόν ένα νέο είδος; «Μπορεί κάποια σαλιγκάρια να μοιάζουν στο κέλυφος, αλλά το γενετικό τους σύστημα διαφέρει. Αυτό είναι το πιο χαρακτηριστικό γνώρισμα για πολλά ασπόνδυλα. Το συγκεκριμένο, λοιπόν, ανήκει στην οικογένεια Hydrobiidae, στο γένος Daphniola». Και το όνομα αυτού; Daphniola Eptalofos, «από το άλλο όνομα της Αγόριανης, που βρίσκεται σε κοντινή απόσταση». Προκειμένου να αναγνωριστεί επιστημονικά, η ανακάλυψη δημοσιεύτηκε σε επιστημονικό περιοδικό, ενώ δείγματα του νέου είδους κατατέθηκαν στο ζωολογικό μουσείο του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Πόσο σημαντική είναι η ανακάλυψη του μικρού αυτού σαλιγκαριού; «Για τους επιστήμονες δεν υπάρχει κάποιο είδος στην αλυσίδα που να είναι ασήμαντο. Τα είδη της οικογένειας Hydrobiidae πηγαίνουν μόνο σε καθαρά νερά, οπότε κατ' αρχάς η ανακάλυψή του είναι δείκτης καθαρότητας των πηγών του Παρνασσού. Τα υπόλοιπα θα τα δείξει η μελέτη του».

Για κάποιον που δεν γνωρίζει, ακούγεται ίσως παράξενο το πώς ακόμα και σήμερα εξακολουθούν να ανακαλύπτονται νέα είδη φυτών και ζώων - όχι στις... ζούγκλες του Αμαζονίου, αλλά στον Παρνασσό, στην Πίνδο, σε μια αιγαιοπελαγίτικη βραχονησίδα. «Η Ελλάδα, αν και πολύ μικρή σε έκταση, έχει μεγάλο αριθμό βιοτόπων, άρα και πολύ μεγάλο αριθμό ειδών χλωρίδας και πανίδας. Πρόσφατα το Τμήμα Βιολογίας ξεκίνησε εξορμήσεις στον ελλαδικό χώρο με χρηματοδότηση από το Ιδρυμα Λάτση, μελετώντας είδη που βρίσκονται στο χείλος της εξαφάνισης. Ηδη κάποια είδη που θεωρούνταν εξαφανισμένα τα βρήκαμε σε άλλες περιοχές, σε μεγάλους πληθυσμούς, γεγονός πολύ ενθαρρυντικό», εξηγεί η κ. Ραδέα. «Από την άλλη πλευρά, σίγουρα κάποια είδη έχουν χαθεί διά παντός. Η ελληνική φύση κρύβει ακόμα πολλά μυστικά. Υπάρχουν πολλά μέρη όπως οι κορυφές των βουνών και οι βραχονησίδες που δεν έχουν μελετηθεί αρκετά. Βέβαια, σε τέτοιες περιόδους ό,τι γίνεται, γίνεται εκ των ενόντων. Ο ένας ερευνητής βοηθά τον άλλο με όποιον τρόπο μπορεί, λ.χ. δανείζοντας υλικά και εξοπλισμό. Και χαιρόμαστε όλοι το ίδιο με κάθε νέα ανακάλυψη».

πηγή: http://portal.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathglobal_1_27/06/2012_449274